Azərbaycan, Bakı, 17 dekabr / Trend , müxbir E.Tariverdiyeva/
ABŞ Konqresinin 2010-cu il üçün Dağlıq Qarabağa maliyyə yardımı gəstərilməsi ilə bağlı qərarı ölkənin regional münaqişədə vasitəçi kimi nüfuzuna mənfi təsir göstərə bilər, ekspertlər hesab edirlər.
"Bu cür qərar ABŞ-ın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında doğru vasitəçilik etmək istəyini azərbaycanlılara sübut etmək vəzifəsini çətinləşdirir", - Corctaun Universitetinin Avrasiya Strateji Layihəsinin direktoru Kori Uelt (Cory Welt) Trend -a deyib.
ABŞ Konqresi Senat və Nümayəndələr Palatasının 2010-cu maliyyə ili üçün yardımlara dair qanun layihəsini təsdiqləyib və buna əsasən, Dağlıq Qarabağa yardım göstərmək üçün 8 milyon dollar ayrılacaq, "Novosti Armeniya" agentliyi məlumat verir. Bundan əlavə, Qarabağda proqram həyata keçirmək üçün istənilən məhdudiyyətlər götürülüb.
İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. Azərbaycan torpaqlarının iyirmi faizi, yəni Dağlıq Qarabağ ərazisi və bu əraziyə bitişik yeddi rayon Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. 1994-cü ildə tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk Qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır.
BMT Baş Assambleyasının Dağlıq Qarabağın və işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsinə dair qəbul etdiyi dörd qətnaməni Ermənistan bu günə qədər yerinə yetirməyib.
Müşahidəçilərin də fikrincə, ABŞ Konqresinin ermənilərin işğal etdiyi Dağlıq Qarabağa yardım etməsi barədə qərarı ölkənin regional münaqişədə vasitəçi kimi nüfuzuna mənfi təsir göstərə bilər.
"ABŞ ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədridir. Təbii ki, Konqresin bu qərarı ABŞ-ın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsində ədalətli və neytral mövqe tuta biləcəyinə kölgə salan addımdır", - Trend -a Qənirə Paşayeva bildirib.
"İstər-istəməz bu yardımlar Dağlıq Qarabağda etnik separatizmin güclənməsinə, problemin nizamlanmasına mənfi təsir göstərir. Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi, Prezident Administrasiyası, Parlamenti də əhalinin narazılığından və əhval-ruhiyyəsindən çıxış edərək ABŞ-a belə müraciətlər ünvanlayır", - Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının İctimai-siyası şöbəsinin müdiri Əli Həsənov jurnalistlərə deyib.
Həsənovun sözlərinə görə, ABŞ dünya siyasəti yürüdən dövlətdir və onun qəbul etdiyi qərarlar konqresmenlərin təsadüfi olaraq irəli sürdüyü təkliflər üzərində qurula bilməz.
ABŞ Konqresinin 2010-cu il üçün Dağlıq Qarabağa maliyyə yardımı ayırması ABŞ-dakı erməni lobbisinin güclü işinin nəticəsidir, Cənubi Qafqaza dair avropalı ekspert Amanda Akçakotsa (Amanda Akcakoca) hesab edir.
"Bu yardım 15 ildən artıq müddətdə göstərilir, sözsüz ki, bu, ABŞ-dakı güclü erməni lobbisinin fəaliyyətinin nəticəsidir", - Avropa Siyasi Mərkəzinin (Belçika\) eksperti Akçakotsa elektron Trend -a deyib.
Onun sözlərinə görə, Qarabağda humanitar böhran yoxdur, bununla yanaşı, güman ki, bu pullar QHT-lərin konkret layihələrinə, abidələrin yaxşılaşdırılmasına və s. yönəldiləcək.
"Şəxsən mən Dağlıq Qarabağa maliyyə yardımı göstərilməsinin əleyhinəyəm, çünki bu belə bir təəssürat yaranır ki, ABŞ höküməti qeyri-qanuni rejimə dəstək verir", - ekspert əlavə edib.
Lakin ekspertlərin fikrincə, Konqresin qərarı Obamanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə qarşı münasibətini dəyişməsini göstərmir.
İlk növbədə qeyd etmək lazımdır ki, hətta vəzifəyə başladığı ərəfədə Obamanın erməni lobbisinə verdiyi vədə baxmayaraq , Amerika Birləşmiş Ştatlarının göstərdiyi maddi yardımın həcmi ötən illərlə müqaisədə azaldılıb", - Britaniyanın Transatlantika İnstitutunun direktoru Ziba Norman (Ziba Norman) belə hesab edir.
"Bu o demıkdir ki, Obama Administrasiyası hazırkı şəraitdə siyasi həqiqətləri anlayıb və tərəflərdən heç birinə kor-koranə olaraq dəstək verməyəcək", - Norman elektron poçt vasitəsilə Trend -a deyib.
Ueltin sözlərinə görə, ABŞ-ın Prezident Administrasiyası kifayət qədər hakimiyyətə sahib deyil ki, Konqresin qərarına təsir etsin. Lakin bu qərar Ağ Evin münaqişəyə münasibətini dəyişmir.
"Birləşmiş Ştatlar əlbəttə ki, qeyri-qanuni dövlətə yardım göstərməli deyil, lakin ölkə qanunvericiliyi Dağlıq Qarabağa yalnız humanitar yardım göstərməklə kifayətlənməməyə imkan verir", - Uelt deyib.
Onun fikrincə, "əgər bu təsəlli verməyə yetərsə, Barak Obama Administrasiyasında bir çox rəsmi şəxslər də Konqresin yardım göstərmək barədə qərarının ABŞ-ın regionla bağlı siyasəti ilə üst-üstə düşməməsindən məyusdurlar".
Azərbaycanın Prezident Administrasiyasının şöbə müdiri hesab edir ki, bəzi mətbuat orqanları Azərbaycan xalqının, Parlamentinin, Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icmasının ABŞ-ın Qarabağ separatçılarına maliyyə yardımı ayırmasına qarşı çıxışlarının antiamerika kampaniyası kimi qiymətləndirilməsi təəssüfləndirici haldır.
"Azərbaycanda anti-Amerika təbliğatı aparılmır", - çərşənbə günü Həsənov jurnalistlərə deyib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan ABŞ-ın strateji müttəfiqidir, bu müttəfiqlik əlaqələrinə sadiq qalır və bundan sonra da bu siyasəti davam etdirmək əzmindədir.
Materialın hazırlanmasında V.Javoronkova, Y.Ostapenko, M.Əliyev iştirak edib.