...

ABŞ, Rusiya və Fransa prezidentlərinin bəyanatlarından sonra praktik iş görülsə, Dağlıq Qarabağ prosesi ölü nöqtədən tərpənəcək – ekspertlər

Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi Materials 1 İyul 2010 09:00 (UTC +04:00)
ABŞ, Rusiya və Fransa prezidentlərinin Dağlıq Qarabağ üzrə birgə bəyanatları praktik iş görüləcəyi halda təsiredici olacaq.
ABŞ, Rusiya və Fransa prezidentlərinin bəyanatlarından sonra praktik iş görülsə, Dağlıq Qarabağ prosesi ölü nöqtədən tərpənəcək – ekspertlər

Azərbaycan, Bakı, 30 iyun /Trend, müxbir E.Tariverdiyeva/

ABŞ, Rusiya və Fransa prezidentlərinin Dağlıq Qarabağ üzrə birgə bəyanatları praktik iş görüləcəyi halda təsiredici olacaq. Lakin bəyanat faktı öz-özlüyündə Bakının mövqeyini əks etdirir, Azərbaycanın dünya liderləri üçün əhəmiyyətli rolundan xəbər verir.

"Prezident bəyanatları kimi belə təşəbbüsləri həyata keçirmək yalnız dünya ölkələrinin səyi nəticəsində mümkündür", - Trend-in Ekspertlər Şurasının üzvü Fikrət Sadıqov belə hesab edir. - "Ermənistan anlamalıdır ki, bu, ciddi bəyanatdır. Bunun ardınca əməli tədbirlər, hətta sanksiyalar ola bilər".

Rusiya, Amerika Birləşmiş Ştatları və Fransa prezidentləri Kanadada keçirilən "Böyük səkkizlik"in zirvə görüşündə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi barədə birgə bəyanatla çıxış edərək, Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərini sülh müqaviləsinin hazırlanmasına başlamaq üçün münaqişənin həll olunmasının əsas prinsipləri üzərində işi sürətləndirməyə çağırıblar.

Bəyanatda bildirilir ki, prezidentlər hər iki tərəfin münaqişənin bir sıra prinsiplərə, o cümlədən, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı torpaqların Azərbaycana qaytarılması, DQ-nin təhlükəsizliyi və özünüidarəsi üçün təminat verən keçid statusu və DQ-ni Ermənistanla birləşdirəcək dəhliz kimi prinsiplərə əsaslanması zərurətini anlaması faktını irəliyə doğru mühüm addım sayırlar.

Bu prinsiplər sırasında Dağlıq Qarabağın, onun bütün əhalisinin iradəsini bildirməsi nəticəsində, gələcək hüquqi statusun təyin olunması, bütün qaçqın və məcburi köçkünlərin öz əvvəlki evlərinə qayıtmaları, beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətləri, o cümlədən, sülhməramlı əməliyyatlar da göstərilib.

Müşahidəçilərin fikrincə, ATƏT-in Minsk qrupu ölkələri həmsədrlərinin bəyanatı Ermənistanın mövqeyindən daha çox, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsindəki mövqeyini əks etdirir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan tərəfi də bəyanatdan razı qaldığını bildirib.

"Yerevan Kanadada "Böyük səkkizlik"in sammiti çərçivəsində Rusiya, ABŞ və Fransa prezidentlərinin Dağlıq Qarabağ üzrə bəyanatlarını yüksək qiymətləndirir", - bazar günü Ermənistan xarici işlər naziri Edvard Nalbandyan bildirib. Bu barədə RİA-"Novosti" iyunun 28-də məlumat yayıb.

Erməni politoloqu Ervand Bozoyan hesab edir ki, Ermənistan XİN-in cavabı kifayət qədər tez verilib. "Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən dərhal müsbət cavab vermək düzgün deyil. Bu baxımdan, Azərbaycan özünü daha ciddi aparıb. Biz də özümüzü bir qədər ciddi aparsaydıq, daha yaxşı olardı", - Bozayan qeyd edib. Bu barədə News.am yazıb.

Azərbaycan XİN rəhbəri Elmar Məmmədyarov ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin Torontoda verilən son bəyanatını yüksək qiymətləndirib və vacibliyini təsdiq edib.

"İşğal işğaldır və bunu hamı tanıyır. Əgər biz ermənilərin istədiklərini bilsək, mənim Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə dair optimizmim güclənəcək. Əgər onlar Qarabağın anneksiyasını istəyirlərsə, bu mümkün deyil. Əgər onlar bölgənin müstəqilliyini təkid etməyə davam edərlərsə, zənnimcə, bu da mümkün deyil", - Məmmədyarov iyunun 29-u Almaniyaya səfərinin çərçivəsində Bundestaqın deputatları ilə görüşü zamanı bildirib.

Müşahidəçilərin fikrincə, prezidentlərin bəyanatı dünya liderlərinin münaqişənin həll olunmasında maraqlarını əks etdirir.

"Bu bəyanata ən yüksək səviyyədə marağın olmasının və sülh prosesinə sadiqliyin əlaməti kimi baxılmalıdır", - Qafqaz üzrə avropalı ekspert Liçiniya Simao belə hesab edir.

Onun sözlərinə görə, son həftə ərzində Ermənistan və Azərbaycan qoşunlarının təmas xəttində artan gərginliyi nəzərə alsaq, çıxışın müddətinin də böyük əhəmiyyəti var.

"Bununla belə, prezidentlərin prosesin dəstəklənməsi üzrə səyləri davam etdirmələri və ya ictimai diplomatik jest ilə kifayətlənəcəkləri aydın deyil", - Trend-ə elektron poçtla Cənubi Qafqaz ölkələri üzrə ekspert, University of Coimbra-nın (Portuqaliya) əməkdaşı Simao deyib.

Ekspertin sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanmasında üç ölkənin, xüsusilə də onların Gürcüstan və Qırğızıstanda davam etməkdə oaln münaqişələrdə vasitəçilik missiyalarının uğursuzluqla nəticələnməsini nəzərə alsaq, birgə səyi vacibdir.

Amerikalı ekspert Tomas de Vaalın sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ üzrə sülh prosesi ləngiyib, belə ki, iki prezident qarşılarındakı masanın üstündəki sənədlərin yalnız 90 faizi haqqında razılığa gələ bilərlər.

"Fransa, Rusiya və ABŞ prezidentlərinin bəyanatı razılaşmanın əsas sxeminin qüvvədə olmasını xatırlatmaq üçün edilib", - o deyib.

"Mən inanıram ki, həm beynəlxalq, həm də Ermənistan və Azərbaycan ictimaiyyətindəki yeni resurslar sülhün bərqərar olması və kompromisin əldə edilməsi üçün vacibdir. İnamsızlıq mühitini dəyişdirmək mümkün olsa, proqresə nail olmaq olar", - Karnegi Beynəlxalq Sülh Fondunun Qafqaz üzrə baş elmi işçisi Tomas de Val bildirib.

Simaonun fikrincə, bəyanat erməni tərəfini çox güman ki, məyus edib, çünki Ermənistanın nəzarəti altında olan, Dağlıq Qarabağdan kənarda yerləşən ərazilər "işğal olunmuş adlandırılıb". Bu formulirovkadan erməni lobbisi qaçmağa cəhd göstərib. O belə hesab edir.

Bundan başqa, Ermənistan-Türkiyə prosesinin dalana dirənməsi də Ermənistandakı hakim koalisiyanı çox çıxılmaz vəziyyətə salıb və xarici siyasətin əsas məsələləri üzrə güzəştin edilməsi Ermənistanın daxilində birmənalı qarşılanmayacaq.

Azərbaycanlı politolq Sadıqovun fikrincə, prezidentlərin Dağlıq Qarabağla bağlı bəyanatında Azərbaycan üçün daha çox müsbət amilin olması Azərbaycan diplomatiyasının uğurları, yeni hərbi doktrina, Azərbaycanın mövqeyinin çevikliyi və hətta rəsmi Bakı tərəfindən səslənən hərbi ritorika ilə də əlaqədardır.

"Azərbaycan regionun əsas oyunçusuna çevrilir ki, bu da dünya liderlərinin mövqeyində öz əksini tapıb", - o deyib.

Simaonun sözlərinə görə, məhz Azərbaycanın regiondakı vəziyyəti dünya liderlərinin belə müsbət bəyanat vermələri ilə nəticələnib.

Onun fikrincə, ABŞ Bakının vacib regionda vacib tərəfdaş olmasını tanımaqla, Azərbaycanla münasibətlərini yaxşılaşdırmağa səy göstərir. "Vaşinqton əmin olmaq istəyir ki, Azərbaycan onu Əfqanıstandakı müharibədə dəstəkləməyə hazır olacaq", - o belə hesab edir.

Bundan başqa, İranın nüvə proqramına qarşı ritorikanın artım səviyyəsində ABŞ üçün Azərbaycanın vəziyyəti daha da aktuallaşır. Odur ki, dünya liderlərinin Azərbaycanla münasibəti Dağlıq Qarabağ prosesini lazımi səviyyəyə istiqamətləndirmək üçün mühüm addımdır.

Ekspertin fikrincə, perspektivdə Vaşinqtonun sülh prosesinin Azərbaycanla münasibətləri yaxşılaşdırmağa kömək edə bilməsi barədə qərara gəlməsi təhlükəsi mövcuddur.

"Bu o demək olacaq ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsindəki müsbət addımlar ABŞ üçün öz-özlüyündə məqsəd deyil, Azərbaycanla münasibətləri yaxşılaşdırma yolunda atılan addım kimi nəzərdən keçirilir", - o qeyd edib.

Xəbər lenti

Xəbər lenti