Fransa , Strasburq , 03 noyabr / Trend müxbir А.Мəhərrəmli/ Avropa Şurasının Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresinin sədri Yavuz Mildonla müsahibə.
- Azərbaycanda yerli demokratiyanı necə
qiymətləndirirsiz?
- Mən Azərbaycandakı yerli demokratiya
nöqteyi-nəzərindən önəmli və
müsbət irəliləyişlərin olduğuna
inanıram. Çünki AŞ-nin bir qaydası var. Quruma
üzv ölkələrlə əməkdaşlıq
etmək üçün orada bələdiyyə
birliklərinin yaradılması gərəkdir. Bizim
gerçək vəzifələrimiz bələdiyyə
birlikləridir, yeni yerli özünüidarəetmə
orqanlarının və məhəllə
bələdiyyələrinin bir araya gələrək
yaratdıqları birliklərdir. Bu örnək son bir
neçə ilədək Azərbaycanda yox idi. Lakin
Azərbaycan vacib proqram həyata keçirərək,
üç səviyyədə bu birlikləri Yerli
Özünüidarəetmə Orqanları Assosiasiyaları
yaratdı və AŞ artıq bu məsələdə
Azərbaycanla rahat əməkdaşlıq edə bilir.
Ədliyyə Nazirliyi ilə yaxın əlaqələrimiz var.
Azərbaycanlı qardaşlarımız təkcə
Azərbaycanla baglı məsələlərdə deyil,
eləcə də Avropadakı digər
demokratikləşmə fəaeliyyətlərində də
iştirak edirlər. Azərbaycan nümayəndə
heyətinin rəhbəri Anar Ibrahimov və
nümayəndə üzvləri olan digər
qardaşlarımız çox yaxın
dostlarımızdır. Onlar sistematik olaraq Konqresin
iclaslarında iştirak edirlər.
Qəbul edilən yeni qanunlar Azərbaycanda yerli özünüidarəetmə orqanlarının inkişafına xidmət edir. Bu məsələdə Azərbaycanın AŞ standartlarına uyğun olması istiqamətində aparılan işlərə tam inamım var.
Azərbaycanın yerli özünüidarəetmədə
ən böyük problemi torpaqlarının erməni
işğalı altında qalmasıdır. Bu faktı AŞ
da qəbul edir. İşğal edilmiş ərazilərdə
təbii olaraq Azərbaycanın yerli
özünüidarəetmə orqanından danışmaq
mümkün deyil. Inanıram ki, Azərbaycan prezidentinin
imzaladığı beynəlxalq sənədlərlə
yaxın zamanda bu məsələ öz həllini tapacaq ve
Azərbaycan öz doğma torpaqlarına qovuşa
biləcək. Bundan sonra Azərbaycan bütün
ərazilərində yerli demokratiyanı tətbiq etmək
imkanı əldə edəcək. Mən nəticə olaraq
bunu deyə bilərəm ki, Azərbaycanın 20 faiz
ərazisində yerli özünüidarəetmə orqanlarının
olmaması bizi də üzür. Bu məsələdə
AŞ və Konqres əlindən gələni etməyə
hazırdır.
- Bakı merinin seçki yolu ilə
müəyyənləşməməsi ilə bağlı
nə deyə bilərsiz? Bu yöndə hansı
tövsiyələriniz var?
- Hər bir ölkənin öz spesfik xüsusiyyətləri
var. Bu, yalnız Azərbaycana olmur. Məsələn,
Hollandiyada merləri kraliça təyin edir. Mühum olanı
ümumi idarəetmə prinsiplərinin Azərbaycanın da
imzaladığı beynəlxalq sənədlərə
uyğun olmasıdır. Bizim məruzəçilərimiz
də vaxtaşırı müvafiq məsələləri
nəzərdən keçirirlər. Bu məsələdə
əgər problemlər olarsa, onları
çəkinmədən söyləyirik və
Azərbaycanın da lazımi tədbirlərin görməsini
isteyirik. Mən konkret məsələlərlə baglı
çox danışmaq istəmirəm, çünki onlarla
məruzəçilərimiz və İnstitusional Komissiya
məşğul olur. AŞ bu məsələdə ortaya
çıxacaq hər cür şikayətə
açıqdır. Bu mənim Azərbaycandakı yerli
demokratiyaya dair ümumi şəkildə dediyim fikirlərdir.
Bununla belə dediklərimlə bərabər bəzi
özəl problemlər olarsa, bunların da tez bir zamanda
həll olunmasını arzu edirik.
- Azərbaycanda yerli demokratiyanın vəziyyətinə dair
hesabat hazırlanırmı?
- Hal-hazırda Azərbaycanla bağlı heç bir hesabat
hazırlamırıq. Düzdür biz ölkələrlə
bağlı hesabatlar hazırlayırıq. Bu isə hər il
olmur. Əgər bəlli bir şikayət olarsa, onunla
baglı hesabatlar hazırlayırıq. Bizim
hesabatlarımız adətən seçki dövrünə
təsadüf edir. Bu ərəfədə də həmin
ölkənin ümumi dəyərləndirməsini
aparırıq. Azərbaycanda 2009-cu ildə növbəti
bələdiyyə seçkiləri zamanı Milli Məclisin
dəvəti ilə Konqresin nümayəndə heyəti
seçkiləri müşahidə etmək üçün
ölkənizə səfər edəcək.
- Azərbaycan yerli idarəetmə sahəsində hansı
sahələrə daha çox diqqət yetirməlidir?
- Azərbaycanda yerli özünüidarəetmə yeni bir
sahədir. Bu və ya digər sahəyə daha çox
diqqət ayrılmalıdır demək düzgün
olmazdı. Avropa ölkələrində artıq orta hesabla
görülən işlərə xərclənən
büdcənin 70 faizini yerli özünüidarəetmə orqanları
tərəfindən həyata keçirilır. Burada xüsusi
olaraq bələdiyyələrin maliyyə mustəqilliyi
məsələsi uzərində dayanmaq lazımdır. Yerli
özünüidarəetmə orqanlarının inkişaf
etməsini istəyiriksə, onların maliyyə
sərbəstliyini tanımaq lazımdır. Yəni
mümkün olduğu qədər özlərini maliyyə
cəhətdən idarə etməlidirlər, işlərini
öz maliyyə imkanları hesabına görə
bilməlidirlər. Əgər bu, mərkəzdən
göndərilən pullarla olarsa, o zaman onlar hökumətin
bir təmsilçisi kimi rolunda çixiş edəcək.
Əlbəttə ki, bu, hər şeyi yerli
özünüidarəetmə orqanlarının
üzərinə buraxmaq anlamına gəlmir. Əsas odur ki,
maliyyə müstəqilliyi AŞ-nın Yerli
Özünüidarə Xartiyasında və digər
sənədlərdə təsbit edilmiş qaydalara uyğun
olsun. Bu hər bir ölkənin xüsusiyyətindən
irəli gələn bir haldır. Lakin yerli özünüidarəetmə
orqanları büdcəsinin bütünlükdə
mərkəzi hökümət tərəfindən
maliyyələşdirilməsi də düzgün deyil.
Gələcəkdə məqsədimiz bu sahədə
Azərbaycan və digər olkələrdə
görəcəyimiz işlər mümkün qədər
yerli idarəetmə orqanlarının müstəqil
maliyyə imkanları qazanmasına yardım etməkdir.
Bu zaman həqiqi yerli demokratiyadan danışmaq olar.
- Azərbaycana səfəriniz gözlənilir.
Bu səfər nə vaxt baş tutacaq və onun məqsədi
nedir?
- İndi dəqiq tarixi deyə bilmirəm. Təkcə onu
deyə bilərəm ki bu səfər 2009-cu ilin yazına
təsadüf edə bilər. Bu səfər təkcə
Azərbaycana deyil, eləcə də digər Cənubi Qafqaz
olkələrinə olacaq. Artıq Gürcüstan və
Ermənistandan dəvət almışam. Amma ən qısa
zamanda qardaş Azərbaycana səfər etmək
istəyirəm. Eyni zamanda türk nümayəndə heyətinin
rəhbəriyem. Bu üzdən Azərbaycanı qardaş
ölkə olaraq görürem.
- Bu gün Gürcüstanla bağlı Konqresdə
qətnamə layihəsi qəbul edildi. Ümumilikdə,
müzakirələrin nəticəsini necə
qiymətləndirirsiz?
- "Gürcüstan və Rusiya arasında münaqişənin
yerli səviyyədə nəticələri: Avropa yerli
özünüidarəetmə orqanlarının
yardımı" adlı qətnamə yekdilliklə qəbul
edildi. Əlbəttə, gürcü və rus
nümayəndələrinin razı qalmadığı
məqamlar da oldu. Təbii ki, bizim məmnun
olmadığımız məqamlar ola bilər, əsas
olanı sonda sənədin səs çoxluğu ilə
qəbul edilməsidir. Bu da AŞ-nın uğurudur.