Gürcüstanda davam edən etiraz aksiyaları artıq beşinci gündür ki, ölkədə siyasi gərginliyi artırır. Minlərlə insan küçələrə çıxaraq hökumətin istefasını, növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini və Avropaya inteqrasiya prosesində daha sürətli addımların atılmasını tələb edir. Bu aksiyalar təkcə Tbilisi ilə məhdudlaşmır - Batumi, Kutaisi və Rustavi kimi iri şəhərlərdə də nümayişlər keçirilir.
İlk gün Tbilisinin mərkəzində 15 mindən çox insan toplaşmışdısa, etirazların beşinci günündə iştirakçıların sayı 30 minə çatıb. Ümumilikdə, 5 gün ərzində nümayişlərə 120 mindən çox insan qoşulub.
Aksiyalar zamanı polislə qarşıdurmalar baş verib, nəticədə 140 nəfər saxlanılıb, 50-dən çox insan, o cümlədən etirazçılar və hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları yaralanıb. Hökumət vəziyyəti nəzarətdə saxlamağa çalışsa da, gərginliyin iqtisadi təsirləri artıq hiss olunur: milli valyuta lari 5 gün ərzində 3% dəyər itirib, ticarət dövriyyəsi azalıb, turizm sektorunda rezervasiyalar ləğv edilib.
Etirazların fonunda Qərbin Gürcüstanda fəal iştirakı aydın şəkildə hiss olunur. ABŞ Dövlət Departamenti dərhal bəyanat yayaraq Gürcüstan hökumətini demokratik islahatlara çağırıb, Avropa Birliyi və Baltikyanı ölkələrin diplomatları isə etirazçıları dəstəkləyən açıqlamalar verib. Avropa Parlamentinin üzvü Andrius Kubilius bildirib ki, “gürcü xalqının Avropa inteqrasiyasına can atması tam dəstəklənməlidir. Onların istəklərinə qarşı çıxmaq mümkün deyil”.
Fransanın Tbilisidəki səfiri Şeraz Qasri isə deyib ki, “Gürcüstan hökuməti xalqın tələblərini eşitməlidir. Demokratik dəyərlər prioritet olmalıdır.” Qərbin təsirində əsas rol oynayan qeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən "Transparency International Georgia" və "Open Society Foundation Georgia" sosial şəbəkələrdə genişmiqyaslı kampaniyalarla aksiyaları təşviq ediblər. Gürcüstan hökuməti bu müdaxilələrin ölkənin daxili işlərinə təzyiq olduğunu qeyd edir. Baş nazir İrakli Qaribaşvili beynəlxalq konfransda bildirib ki, “Biz daxili işlərimizə müdaxilələri qəbuledilməz hesab edirik. Xarici təsir ölkəmizin suverenliyini təhdid edir”.
Gürcüstan müxalifətinin liderləri, xüsusilə Vahid Milli Hərəkatın rəhbəri Levan Xabeişvili etirazları koordinasiya etmək üçün Qərbin dəstəyindən yararlanırlar. Xabeişvili çıxışında bildirib ki, “Gürcüstan xalqı avtoritar rejimdə yaşamağı qəbul etməyəcək. Biz Avropa dəyərləri üçün mübarizə aparırıq”. Müxalifət Qərbdən maliyyə yardımları və beynəlxalq PR kampaniyalar şəklində dəstək alır. Avropa Komissiyasının Gürcüstana göndərilən xüsusi nümayəndəsi Maarten Vervey etirazçıların liderləri ilə görüşərək “demokratiyanın qorunmasının” vacibliyini vurğulayıb.
Gürcüstan xalqı arasında Qərbin təxribat xarakterli fəaliyyətlərinə qarşı narazılıq artır. Əhalinin bir hissəsi Qərbin təsirinin ölkəni daxili qarşıdurmaya sürüklədiyini düşünür. Son rəy sorğularına görə, əhalinin 47%-i hesab edir ki, etirazlar xarici qüvvələr tərəfindən idarə olunur, 32% isə Avropa inteqrasiyasının hazırkı şəraitdə Gürcüstan üçün prioritet olmadığını düşünür. Kaxetidən olan fermer Aleksandre Mqeladze deyib ki, “Qərb bizim ölkəmizə yardım etməyə çalışmır. Onlar yalnız öz maraqlarını güdürlər. Bu etirazlar sadəcə Gürcüstanı bölmək məqsədi güdür”.
Beşinci günün nəticələri göstərir ki, vəziyyət daha da gərginləşə bilər. Müxalifətin radikallaşması, hökumətə artan xarici təzyiqlər və daxili qarşıdurma təhlükəsi Gürcüstanı böhran həddinə yaxınlaşdırır. Politoloq David Baramidze qeyd edir ki, “Əgər hökumət və xalq xarici müdaxilələrə qarşı birlik nümayiş etdirməsə, Gürcüstanın suverenliyi ciddi təhlükə altında olacaq”.
Hökumət xarici maliyyələşmə üzərində nəzarətin gücləndirilməsi, ictimaiyyətlə daha geniş dialoq və yanlış məlumatlarla mübarizə vasitəsilə sabitliyi təmin etməyə çalışmalıdır. Gürcüstanın gələcəyi yalnız xalqının birliyindən və xarici təsirlərə qarşı müqavimət göstərmək bacarığından asılıdır. Bugünkü hadisələr yalnız Gürcüstanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqazın taleyini müəyyən edə bilər.
... 2020-ci illərin əvvəllərindən etibarən Gürcüstanda Qərbdən maliyyələşdirilən qeyri-hökumət təşkilatları və media strukturlarından ibarət şəbəkə formalaşdırılıb. Bu təşkilatlar əsasən demokratiya, insan hüquqları və Avropaya inteqrasiya şüarları altında fəaliyyət göstərsələr də, onların əsl məqsədi ölkənin daxili siyasətinə müdaxilə etmək və Gürcüstanı antirusiya və tamamilə Qərbyönümlü kursa çəkməkdir.
Bu strategiya xüsusilə 2024-cü il seçkilərindən sonra daha qabarıq görünməyə başladı. Seçkilərdə Qərbyönümlü müxalifət gözlənilən nəticəni əldə edə bilmədikdə, yerli müxalifət qüvvələrinin və Qərb səfirliklərinin aktiv dəstəyi ilə koordinasiya olunan etirazlar başladı. Tbilisidən olan siyasi analitik Qoça Xutaşvili qeyd edir ki, "Qərb Gürcüstanı Rusiyaya təzyiq vasitəsi kimi görür və vəziyyəti gərginləşdirmək üçün heç bir fürsəti əldən vermir".
Vəziyyətin gərginləşməsində Avropalı emissarların rolu xüsusilə diqqət çəkir. Avropa İttifaqı nümayəndələri, o cümlədən Baltikyanı ölkələr, Almaniya və Fransadan gələn diplomatlar Gürcüstanın daxili işlərinə aktiv müdaxilə edirlər. Gürcü hökumət mənbələrinə görə, bəziləri hətta müxalifət liderləri ilə görüşərək, etirazların koordinasiyası ilə bağlı tövsiyələr verib.
Gürcüstanın ədliyyə naziri Rati Breqadze son çıxışında bildirdi ki: "Biz daxili işlərimizə müdaxilələrin şahidi oluruq. Qərbli siyasətçilər Gürcüstana gəlib öz maraqlarını bizə zorla qəbul etdirməyə çalışırlar və xalqımızın mövqeyini görməzdən gəlirlər".
Xüsusilə 2024-cü ilin noyabrında Litva və Estoniyadan yüksək səviyyəli diplomatların Gürcüstana səfəri diqqət çəkdi. Bu səfər çərçivəsində onlar yalnız müxalifət liderləri ilə görüşməklə kifayətlənməyib, həm də etirazları dolayı yolla dəstəkləyən bəyanatlarla çıxış etdilər. Litvanın xarici işlər naziri Qabrielyus Landsberqis qeyd edib ki, "Gürcüstan Avropa dəyərlərinə doğru irəliləməlidir və xalq bunu istənilən vasitələrlə tələb etmək hüququna malikdir".
Qərbin şəbəkələri və onların emissarları ictimai rəylə manipulyasiya edərək, saxta məlumatların yayılması üçün media və sosial şəbəkələrdən istifadə edirlər. Ölkədə məqsədli şəkildə parçalanma və sabitliyin pozulması mühiti yaradılır. Əsas məqsəd Gürcü xalqını mövcud hakimiyyətə qarşı qaldırmaq və etiraz əhval-ruhiyyəsini formalaşdırmaqdır.
Fəqət Gürcüstan xalqı artıq baş verənlərin mahiyyətini anlamğa başlayır. Gürcü politoloq David Mçedlişvili qeyd edir: "Adi vətəndaşlar görür ki, bu etirazlar onların maraqlarına xidmət etmir. Bu etirazların arxasında Gürcüstanı öz maraqları üçün istifadə etmək istəyən Qərb ölkələri dayanır".
Kaxeti bölgəsinin kənd icmalarından birinin lideri yerli televiziya kanalında çıxış edərək bildirib: "Biz görürük ki, Qərb bizi öz maraqları üçün istifadə etməyə çalışır. Amma Gürcüstanın Qərbin əlində bir alətə çevrilməsinə icazə verməyəcəyik".
Xüsusilə Litva, Latviya və Estoniyadan gələn bəyanatlar Gürcüstandakı etiraz hərəkatını aktiv şəkildə dəstəkləyir. Bu ölkələrin nümayəndələri mütəmadi olaraq Gürcü hökumətini tənqid edir, yeni seçkilərin keçirilməsini və siyasi sistemdə dəyişikliklər edilməsini tələb edirlər.
Estoniya prezidenti Alar Karis yaxın zamanda belə bir açıqlama verib: "Biz Gürcü xalqını demokratiyaya can atmaq yolunda dəstəkləyirik. Avropa hər zaman sizinlə olacaq". Ancaq bu kimi bəyanatlar yalnız daxili münaqişəni daha da dərinləşdirir və əhali arasında narazılıq yaradır.
Mövcud vəziyyətdə gürcü xalqı başa düşməlidir ki, baş verənlər daha böyük bir geosiyasi oyunun tərkib hissəsidir. Qərb ölkələri Gürcüstanın rifahında maraqlı deyil. Onların əsas məqsədi Rusiyaya yaxın bir bölgədə daha bir qeyri-sabitlik ocağı yaratmaqdır.
Siyasi şərhçi Vaxdanq Kakabadze vurğulayıb: "Gürcüstan neytrallığını qoruyub saxlamalı və xarici qüvvələrin iradəsini qəbul etməməlidir. Bizim gələcəyimiz Qərb siyasətçilərinin deyil, öz xalqımızın əlindədir".
Gürcüstan hökuməti də xarici təsirə qarşı mübarizə aparmaq üçün aktiv addımlar atmalıdır. QHT-lərin maliyyələşdirilməsinə nəzarətin gücləndirilməsi, müstəqil medianın inkişafı və əhali ilə dialoq – sabitliyin qorunması üçün əsas addımlardır.
Gürcüstan tarixinin kritik bir dövründən keçir. Qərbin manipulyasiyaları, Avropa emissarlarının fəaliyyəti və Baltikyanı ölkələrin etirazlara dəstəyi ölkəni təxribat ssenarilərinə sürükləyir. Gürcü xalqının bu ssenarilərə qarşı durmaq və müstəqilliyini qorumaq şansı var. Təxribatlara uymamaq və Gürcüstanın gələcəyinin xarici qüvvələr deyil, xalqın özü tərəfindən müəyyən edilməli olduğunu unutmamaq vacibdir.