Bakı.Trend:
Azərbaycanda keçirilən COP29 tədbiri, qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində bir dönüş
nöqtəsi olaraq tarixə keçdi.
Bunu Trend-ə açıqlamasında politoloq Fuad Məmmədov deyib.
O bildirib ki, hər il dünyanın müxtəlif ölkələrində təşkil edilən bu yüksək səviyyəli konfranslar, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə dünya liderlərini, elm adamlarını və qeyri-hökumət təşkilatlarını bir araya gətirir.
“Lakin COP29, təkcə təşkilatçılığı ilə deyil, əldə olunan nəticələr və dünya ictimaiyyətinə göstərilən liderlik baxımından da xüsusi əhəmiyyət kəsb etdi. Azərbaycanın bu böyük tədbirə ev sahibliyi etməsi, həm ölkənin diplomatik və təşkilati bacarığını göstərdi, həm də iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə dünya səviyyəsində mühüm töhfə verdi.
Azərbaycan, təşkilatçılıq baxımından COP29 konfransını yüksək səviyyədə reallaşdıraraq, qlobal səviyyədə diqqətləri üzərinə çəkdi. Ölkə, mürəkkəb və dinamik bir tədbirin tələb etdiyi bütün logistika, təhlükəsizlik, iştirakçıların rahatlığı və kommunikasiya məsələlərini müvəffəqiyyətlə idarə etdi. Bakının gözəl və müasir infrastrukturu, müxtəlif ölkələrin nümayəndələrinin rahat bir şəkildə görüşlər keçirməsinə imkan yaratdı", - o bildirib.
Onun sözlərinə görə, bu tədbirin yüksək səviyyədə təşkil edilməsi, Azərbaycanın dünya miqyasında diplomatik gücünü və regional liderlik mövqeyini bir daha təsdiq etdi.
"Tədbirin ilk günlərindən etibarən, Azərbaycan bu mühüm görüşün təşkilatçılığını nümunəvi şəkildə həyata keçirdi. Beynəlxalq təşkilatların, nümayəndə heyətlərinin və media qruplarının çoxsaylı iştirakını nəzərə alsaq, Azərbaycan hökumətinin bu tədbirin keçirilməsi üçün göstərdiyi səy və diqqət çox önəmli rol oynadı.
Bu tədbir, iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması və ekoloji dayanıqlığın təmin edilməsi istiqamətində konkret addımların atılmasına dair müzakirələrə açıq oldu. Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi bu tədbirdə, dünya liderləri, elmi icmalar, beynəlxalq təşkilatlar və qeyri-hökumət təşkilatları, iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaq üçün əməkdaşlıq və birgə fəaliyyətin vacibliyini vurğuladılar. Azərbaycanın burada fəal iştirakı və təşəbbüsləri, ölkənin bu məsələdəki liderlik rolunu bir daha ortaya qoydu", - o bildirib.
Politoloq qeyd edib ki, özünün iqlim siyasətində prioritetlər müəyyən etmiş və enerji səmərəliliyi, bərpa olunan enerji və ekoloji təmiz texnologiyalar sahəsində mühüm addımlar atmış bir ölkə olaraq, Azərbaycan bu beynəlxalq tədbirdə də öz təcrübəsini paylaşdı.
"Azərbaycanın "yaşıl enerji" sahəsindəki təşəbbüsləri və ekoloji layihələri, beynəlxalq aləmdə böyük maraqla qarşılandı. Bu tədbir, Azərbaycanın həm ekoloji cəhətdən, həm də iqtisadi baxımdan dayanıqlı inkişafın təmin olunması istiqamətində atdığı addımların daha geniş müstəvidə qəbul edilməsinə imkan yaratdı.
COP29-un nəticələri, dünya səviyyəsində iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizənin sürətləndirilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu tədbirdə, karbon emissiyalarının azaldılması, bərpa olunan enerji mənbələrinin daha geniş tətbiqi və inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə dəstək verilməsi məsələləri əsas müzakirə mövzularından oldu. Azərbaycanda əldə olunan razılaşmalar, beynəlxalq həmrəyliyin və kollektiv fəaliyyətin gücləndirilməsi istiqamətində vacib adımları ortaya qoydu.
Azərbaycanın bu tədbirdəki rolu, həm regional, həm də qlobal miqyasda müsbət nəticələrə gətirib çıxardı. Dövlət, inkişaf etməkdə olan ölkələrə xüsusi diqqət ayıraraq, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə onların üzləşdiyi çətinlikləri daha yaxşı anlamağa və bu çətinliklərin həlli üçün müvafiq mexanizmlərin yaradılmasına çalışdı. Bakıda əldə olunan anlaşmalar, həm də daha yaşıl və dayanıqlı iqtisadiyyatların qurulmasına təkan verəcək yeni təşəbbüsləri gündəmə gətirdi", - F.Məmmədov deyib.
O qeyd edib ki, Azərbaycanın ekoloji siyasətinin, həmçinin “yaşıl iqtisadiyyat” modeli ilə bağlı irəli sürdüyü təşəbbüslər, COP29-un müzakirə mövzularından oldu:
"Bu, yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaz və Orta Asiya regionunun iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə daha effektiv iştirakı üçün yeni imkanlar yaratdı.
Bütün maneələrə baxmayaraq, Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi COP29 konfransı, həm təşkilatçılıq, həm də əldə olunan nəticələr baxımından tarixi bir tədbir olaraq yadda qalacaq. Bu tədbir, Azərbaycanın beynəlxalq diplomatiyasının güclənməsi və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə verdiyi töhfənin əhəmiyyətini bir daha vurğuladı. Azərbaycan, bu tədbir vasitəsilə yalnız regional deyil, qlobal səviyyədə də iqlim siyasətindəki mövqeyini möhkəmləndirdi. COP29, həm də bir daha göstərdi ki, qlobal problemlərin həlli yalnız birgə əməkdaşlıq və qarşılıqlı anlayış əsasında mümkündür, və Azərbaycanın bu istiqamətdəki aktiv rolu müsbət nəticələrə gətirib çıxarır.”
Öz növbəsində, ekoloq Günay Mustafayeva Trend-ə bildirib ki, iqlim dəyişikliyi məsələsi bu gün dünya üçün ən mühüm problemlərdən birinə çevrilib.
“Bu məsələyə qarşı mübarizə aparan tərəflər, müxtəlif ölkələrin maraqlarını nəzərə alaraq, dəfələrlə çətin danışıqlara giriblər. Beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqləri qarşısında, xüsusilə aparıcı Qərb dövlətləri, inkişaf etmiş ölkələr və inkişaf etməkdə olan dövlətlər arasında əməkdaşlıq və kompromis zərurəti yaranıb. Çünki, ümumiyyətlə razılaşma olmamaqdansa, kompromis əsasında hər hansı bir razılaşma daha yaxşı və daha faydalıdır. Bu mənada, COP29-un Bakıda əldə olunan razılaşması, təkcə Azərbaycan üçün deyil, ümumilikdə dünya miqyasında iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində müsbət və tarixi bir addım oldu.
“Qərb dövlətləri, iqlim dəyişikliyi məsələsində daha sərt və birmənalı mövqelər sərgiləsələr də, son illərdə artan iqlim təzyiqləri və qlobal qarşıdurmalar fonunda daha mülayim yanaşmalara yönəlməli oldular. Əslində, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə heç də yalnız ətraf mühitin qorunması məsələsi deyil; burada həm də iqtisadi, sosial və siyasi maraqların balanslaşdırılması tələb olunur", - ekoloq bildirib.
Onun sözlərinə görə, COP29-da, inkişaf etmiş ölkələr, daha az inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrə qarşı müəyyən güzəştlərə getməyə məcbur oldular. Xüsusilə, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə sərmayə qoyuluşu, texnologiyanın paylaşılması və qlobal enerji keçidi mövzularında daha bərabərhüquqlu əməkdaşlıq təklifləri irəli sürüldü. Bütün bu güzəştlər, Qərb dövlətlərinin iqlim siyasətində daha ədalətli bir yanaşma sərgiləməsinə şərait yaratdı.
"İnkişaf etməkdə olan ölkələr isə öz növbəsində müəyyən kompromislərə getdilər. Bu ölkələr, iqtisadi inkişaflarını təmin etmək, yoxsulluğu aradan qaldırmaq və sosial rifahı yaxşılaşdırmaq üçün daha çox maliyyə və texnoloji dəstəyə ehtiyac duyurlar. Eyni zamanda, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə üzərlərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirmək istəyirlər, lakin bunun üçün güclü beynəlxalq dəstək və şəraitin yaradılması vacibdir.
COP29-da, inkişaf etməkdə olan ölkələr, inkişaf etmiş ölkələrdən daha çox yardım və resursların ayrılmasını tələb edərək, iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə daha bərabərhüquqlu bir əməkdaşlıq çağırışı etdilər. Bu, təkcə qlobal ədalət məsələsi deyil, həm də daha davamlı və dayanıqlı bir planetin qorunması üçün vacib idi. Bakıdakı razılaşma, tərəflər arasında qarşılıqlı anlayış və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi istiqamətində mühüm bir addım oldu", - o bildirib.
Günay Mustafayeva vurğulayıb ki, bütün bu zəhmətlərin və qarşılıqlı güzəştlərin nəticəsi olaraq, COP29-un Bakıda əldə olunan razılaşması, hər iki tərəf üçün faydalı olan bir balansın yaradılmasına kömək etdi.
"Bu razılaşma, yalnız tərəflər arasında praktiki həllər tapmağa deyil, həm də iqlim dəyişikliyinin qlobal miqyasda qarşısının alınması yolunda bir addım irəliləməyə xidmət etdi. Tərəflər arasında səmimi danışıqların nəticəsi olaraq, daha davamlı, ədalətli və effektiv bir iqlim siyasətinin əsası qoyuldu.
Bakı, bu cür mühüm bir razılaşmanın mərkəzi olaraq, Azərbaycanın beynəlxalq diplomatiyada nə qədər fəal və önəmli bir rol oynadığını bir daha təsdiqlədi. Azərbaycanın təcrübəsi və təşəbbüsləri, həm regional, həm də qlobal səviyyədə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə yönəlmiş konkret addımların atılmasına zəmin yaratdı.
COP29-un Bakıda əldə olunan razılaşması, beynəlxalq diplomatiyanın və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir. Qərb dövlətlərinin güzəştləri və inkişaf etməkdə olan ölkələrin kompromisləri, qlobal əməkdaşlığın və həmrəyliyin vacibliyini bir daha nümayiş etdirir. Hər hansı bir razılaşma olmamaqdansa, kompromis əsasında əldə olunan bu razılaşma, həm qlobal ekosistemin qorunması, həm də dünya miqyasında iqlim siyasətinin effektivliyinin artırılması üçün mühüm bir dönüm nöqtəsidir. Bakıda əldə olunan bu razılaşma, Azərbaycan üçün bir diplomatik uğur olmaqla yanaşı, eyni zamanda dünya üçün böyük əhəmiyyət daşıyan bir addım oldu”, - deyə o qeyd edib.