...

Prezident İlham Əliyev: Ermənistan anlamalıdır ki, onların maksimalist yanaşması, Dağlıq Qarabağ üçün müstəqillik tələb etmələri mümkünsüzdür (FOTO)

Siyasət Materials 12 Sentyabr 2012 10:31 (UTC +04:00)
Təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də bütün dünya üçün əsas narahatlıq doğuran məsələ Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğalının davam etməsidir. Münaqişə, onun başlanması səbəblərinin təfərrüatlarına varmaq istəməzdim. Siz bunu yaxşı bilirsiniz
Prezident İlham Əliyev: Ermənistan anlamalıdır ki, onların maksimalist yanaşması, Dağlıq Qarabağ üçün müstəqillik tələb etmələri mümkünsüzdür (FOTO)

Azərbaycan, Bakı, 12 sentyabr /Trend/

Təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də bütün dünya üçün əsas narahatlıq doğuran məsələ Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğalının davam etməsidir. Münaqişə, onun başlanması səbəblərinin təfərrüatlarına varmaq istəməzdim. Siz bunu yaxşı bilirsiniz. Lakin bu iki məsələyə diqqətinizi yönəltmək istərdim. Azərbaycan erməni təcavüzünün qurbanıdır. Bu, danılmaz faktdır. Ermənistan Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin 20 faizini işğal altında saxlamaqda davam edir. Trend-in məlumatına görə, bunu sentyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qəbələdə ATƏT-in üzvü olan ölkələrin səfirlərini qəbul edərkən çıxışında deyib.

"Bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsidir. Tarixi nöqteyi-nəzərdən bu ərazidə azərbaycanlılar məskunlaşıblar. Hüquqi baxımdan Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın bir hissəsidir. Sovet vaxtı Dağlıq Qarabağ muxtar vilayət olub, hətta muxtar respublika belə olmayıb, o, Ermənistanla inzibati sərhədlərə belə malik deyil. Beləliklə, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ərazisi daxilində yerləşir və münaqişə başladıqda orada yaşayan insanların etnik tərkibi 75-25 faiz nisbətində idi. Bütün azərbaycanlılar Dağlıq Qarabağdan qovulublar. Ermənistan 7 ətraf rayonda etnik təmizləmə siyasəti aparıb. Halbuki orada heç bir zaman erməni əhalisi yaşamayıb. Nəticədə bizim Dağlıq Qarabağın ətrafındakı rayonlardan 750 mindən çox, Qarabağın özündən 40 min, Ermənistandan qovulan 200 mindən çox qaçqın və köçkün soydaşımız var. Bu rəqəmlər aydın məsələdir ki, münaqişənin başlandığı, etnik təmizləmə aparıldığı dövrə aiddir. Keçən dövr ərzində məcburi köçkün ailələrdə demoqrafik artım baş verdiyinə görə bu rəqəmlər də artmaqdadır" İlham Əliyev bildirib.

Dövlət başçısı vurğulayıb ki, Dağlıq Qarabağın ətraf rayonları dağıdılıb.

"ATƏT iki missiya göndərib. Birincisi faktaraşdırıcı, ikincisi isə qiymətləndirmə missiyalarıdır. Onlar hər şeyin dağıdıldığını təsdiq ediblər. Bizim şəhərlər kimsənin yaşamadığı kabus şəhərlərinə çevrilibdir. Bütün infrastruktur darmadağın edilib, bütün qəbiristanlıqlar, məscidlər və tikililər yerlə-yeksan olunub. Bu, Ermənistan tərəfindən, gəlmələr tərəfindən törədilib. Bu, münaqişənin real mənzərəsidir.
Beynəlxalq ictimaiyyət məsələnin həllində fəal iştirak edir. Bizim məsələni həll etmək üçün hərtərəfli hüquqi bazamız vardır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsi vardır. Onların heç biri yerinə yetirilməyib. ATƏT-in qərarları, Lissabon sammiti və digər qərarlar, hamımız bunları xatırlayırıq. Avropa Şurası, Avropa Parlamenti, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər beynəlxalq təsisatlarda, NATO-nun Çikaqoda keçirilmiş sammitində də bu məsələyə baxılıb. Münaqişənin həlli beynəlxalq hüquq normaları və Helsinki Yekun Aktına əsaslanmalıdır. Ermənistan prezidentinin, mənim və Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedevin tərəfindən imzalanmış Mayndorf bəyannaməsində də göstərilir ki, münaqişə beynəlxalq təşkilatların qərarları və qətnamələri əsasında həllini tapmalıdır. Bu qərar və qətnamələr birmənalıdır.
Məsələnin həlli ilə bağlı Helsinki Yekun Aktına da istinad edilir. Helsinki Yekun Aktında ərazi bütövlüyü və öz müqəddəratını təyin etmə prinsipi arasında balans açıq-aydın göstərilir. İnsanların öz müqəddəratını təyin etmək hüququ ərazi bütövlüyü prinsipinə xələl gətirməməlidir. Üstəlik, ermənilər artıq bir dəfə öz müqəddəratlarını təyin ediblər, Ermənistan dövlətini yaradıblar və bu dövlət tarixən azərbaycanlılar tərəfindən məskunlaşmış ərazidə yerləşir.
1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradılandan bir gün sonra İrəvan şəhərinin Ermənistan dövləti üçün paytaxt şəhəri olmasına razılıq vermişdi. Çoxları bundan xəbərsizdir, lakin bu, həqiqətdir. Biz daha bir erməni dövlətinin Azərbaycan ərazisində yaradılmasına icazə verməyəcəyik. Bu, qeyri-mümkündür. Ermənistan anlamalıdır ki, onların maksimalist yanaşması, Dağlıq Qarabağ üçün müstəqillik tələb etmələri mümkünsüzdür. Bunu heç kim dəstəkləməyəcəkdir. Bu yaxınlarda Dağlıq Qarabağda keçirilən qondarma "seçkilər" beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmayıb, Dağlıq Qarabağı heç kim tanımır. Azərbaycan Dağlıq Qarabağı heç vaxt tanımayacaqdır. Buna görə də Ermənistanın irəliləyiş əldə etmək üçün ən yaxşı variantı 2009-cu ilin sonunda ATƏT-in Minsk qrupunun təqdim etdiyi təkliflərə qayıtmaqdır. Azərbaycan bunları dəstəkləyir. Siz bu təkliflərin nədən ibarət olduğunu bilirsiniz: işğal olunmuş bütün ərazilər Azərbaycana qaytarılmalı, qaçqın və məcburi köçkünlər öz torpaqlarına qayıtmalı, təhlükəsizlik təmin edilməlidir. Yalnız bundan sonra Ermənistan ilə əlaqələr təmin olunacaq, Dağlıq Qarabağın gələcək statusu hər iki tərəf hazır olduqda müəyyənləşdiriləcəkdir" Prezident vurğulayıb.

Dövlət başçısının sözlərinə görə, Ermənistanın rədd etdiyi formulanı Azərbaycan qəbul edib.

"Bundan sonra danışıqlar prosesi bir ildən çoxdur ki, durğunluq mərhələsinə daxil olub. ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin prezidentlərinin, xüsusən də, onların status-kvonun qəbuledilməz olması barədə bəyanatı bizi çox ruhlandırdı. Biz bu bəyanatı tamamilə dəstəkləyirik. Lakin Ermənistan status-kvonu saxlamağa çalışır və danışıqlar masasında oturmaq istəmir. Onların bütün təxribatçı əməlləri və bəyanatları bir məqsəd güdür, bu da münaqişənin həllinin uzadılmasıdır. Onlar bir şeyi başa düşməlidirlər ki, status-kvonu bu neçə illər ərzində saxladıqları kimi davam etdirə bilməyəcəklər. Qüvvələr və güc balansı dəyişir, Azərbaycan 20 il bundan əvvəlki ölkə deyildir. Azərbaycan özünü qorumaq iqtidarında olan ölkədir. Ermənistan üçün ən yaxşı çıxış yolu onun gələcəyinin regionun inkişafından asılı olduğunu anlamasıdır. Qonşular birgə yaşamağa öyrənməli və işğala son qoymalıdırlar. Hər şey işğalla əlaqəlidir. Bəzən Ermənistan liderləri deyirlər ki, Azərbaycan bu ölkə ilə bütün əlaqələrə son qoyub. Axı, siz torpaqlarımızı işğal edən ölkə ilə əməkdaşlığımızı necə gözləyə bilərsiniz?! Siz, öz ölkələrinizin bütün tarixi abidələrini darmadağın etmiş, ərazilərinizi işğal etmiş və bu işğalı davam etdirmək niyyətində olan işğalçı bir ölkə ilə əməkdaşlığı necə təsəvvür edə bilərsiniz? Bu, mümkün deyildir. İşğala son qoyulmalıdır. Ərazilərin işğaldan azad olunması prosesi mümkün qədər tez başlamalıdır. İşğaldan azad olunma prosesi başlayan kimi, biz münasibətlərin normallaşdırılması, gərginliyin kəskin dərəcədə azaldılması istiqamətində mühüm addımlar atmaq məsələsini nəzərdən keçirməyə hazırıq. Amma əvvəlcə bu proses başlanmalıdır. Sözdən əmələ keçmək lazımdır. Bu, bütün ölkələrin, eləcə də bizim, əminəm ki, Ermənistanın da marağındadır. Bütün insanlar sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşamalı və beynəlxalq hüquq mümkün qədər tez bərpa edilməlidir.
Mən bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Dağlıq Qarabağa müstəqillik verilməsi məsələsi qətiyyən müzakirə mövzusu ola bilməz. Ermənistan tərəfi bunu nə qədər tez başa düşsə və maksimalist, qeyri-realist, qeyri-qanuni yanaşmalardan imtina etsə, bu, onlar üçün də, sülh prosesi üçün də bir o qədər faydalı olar" İlham Əliyev çıxışında deyib.


Ramil Səfərovun əfv məsələsinə toxunan Prezident bildirib ki, Azərbaycan beynəlxalq təcrübəyə, fərq etməz, yazılı və ya şifahi öhdəliklərə zidd ola biləcək heç bir addım atmayıb.

"Biz bilirik ki, Ermənistanda Ramil Səfərovun ekstradisiyası və əfv olunması ilə bağlı hay-küy yaranıb. Mən bununla bağlı münasibətimi artıq bildirmişəm. Bir daha bildirirəm ki, Səfərovun ekstradisiyasından tutmuş əfvinə qədər hər şey Avropa Konvensiyasına, o cümlədən Azərbaycan Konstitusiyasına uyğun həyata keçirilib. O, həbsxanada təxminən 9 il cəza çəkib. Buna görə də, Ermənistan bu vəziyyətdən sülh danışıqlarını pozmaq üçün bəhanə kimi istifadə etməməlidir.
Mən giriş nitqimdə qeyd etdim ki, 2011-ci ilin iyununda Kazanda keçirilən son görüşdən sonra danışıqlar prosesi durğunluq mərhələsindədir. ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri regiona səfərlər edir, lakin bizim hazırda müzakirələrimizin əsas mövzusu danışıqlar prosesinin mahiyyətinə deyil, gərginliyin, potensial təhlükənin azaldılmasına yönəlib. ATƏT-in Minsk qrupu yaranandan bəri ilk dəfədir ki, danışıqlar prosesinin dalana dirəndiyinin şahidiyik. Ötən illərdə danışıqlar prosesinin bir neçə mərhələsi, bir sıra təkliflər nəticəsiz olub. Praqa prosesindən başlayıb Madrid prinsipləri ilə tamamlanan, Azərbaycanın imtina etmədiyi sonuncu təkliflər paketi bəzi ermənilərin bunun əksini söyləməsinə baxmayaraq, mən deyərdim ki, həll üçün bəlkə də son təklif və son imkan idi. Ermənistan hazırda bu epizoddan bəhanə kimi istifadə edir. Onlar bacardıqları qədər status-kvonu saxlamaq istəyirlər. Onlar həmişə məsələnin sülh yolu ilə həllini istədiklərini bildirirlər. Biz də problemin sülh yolu ilə həllini istəyirik. İyirmi il ATƏT-in Minsk qrupunda olmağımız aydın şəkildə göstərir ki, biz məsələnin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarıyıq. Sülh yolu ilə həlldən başqa biz, eyni zamanda, torpaqlarımızın da azad olunmasını istəyirik. Lakin Ermənistan yalnız sülh yolu ilə həll istəyir, onlar yalnız sülh istəyirlər. Biz də sülh istəyirik, həm də torpaqlarımızı istəyirik. Bu torpaqlar tarixən, siyasi baxımdan və hüquqi baza nöqteyi-nəzərindən bizimdir. Buna görə də onlar Ramil Səfərov məsələsini qabartmağa çalışırlar. Onlar ölkədaxili lazımsız hay-küy yaradırlar. Mən əfv Sərəncamımla bağlı Ermənistan prezidentinin daxili problemlərini başa düşürəm. Lakin bu, onun problemidir, bu, regionun problemi deyildir. Hər bir prezidentin ölkədaxili problemləri ola bilər. Lakin bu, heç də qeyri-etik davranaraq sülh prosesini zədələmək üçün səbəb ola bilməz. Ona görə də onlar bir az təmkinli olmalı, reallığı olduğu kimi qəbul etməlidirlər" dövlət başçısı bildirib.

İlham Əliyev xatırladıb ki, 2001-ci ildə Ermənistan prezidenti Fransanın Orli hava limanında Türk Hava Yollarına məxsus zolaqda bir neçə nəfərin, səhv etmirəmsə 1 amerikalı, 4 fransız, digərləri türk olmaqla 8 nəfərin ölümü, 50 nəfərin yaralanması ilə nəticələnən terror aktı törədən Karapetyan adlı terrorçunu əfv edib.

"Karapetyan Ermənistan vətəndaşı deyildi, lakin bir neçə il həbs cəzası çəkdikdən sonra o Ermənistana ekstradisiya olundu və Sarkisyanın xələfi və yaxın tərəfdaşı Koçaryan onu dərhal əfv etdi. Həmin vaxt biz beynəlxalq təşkilatlardan, siyasətçilərdən bu məsələ ilə bağlı heç bir açıqlamanın şahidi olmadıq. Mən 8 nəfərin qatili, 50 nəfərin yaralanmasına səbəb olan terrorçu ilə zabitimiz arasında paralellik aparmıram. Lakin bu, bir həqiqətdir. İndi ermənilərin özlərini təhqir olunmuş kimi qələmə verməyə haqları yoxdur. Mənə elə gəlir ki, buna bütün məqamlardan yanaşdıqda bu, doğru qərar idi. İndi Ermənistanın özünə ismarıc göndərilməlidir: bundan danışıqlar prosesini pozmaq üçün bəhanə kimi istifadə etməyin, bundan gərginlik yaratmaq üçün istifadə etməyin! Gərginliyi yaradan Azərbaycan deyil, onlardır. Onlar sakitləşməli, danışıqlar masasına qayıtmalı və münaqişənin mümkün qədər tez həlli yolunu tapmağa çalışmalıdırlar" Prezident vurğulayıb.


Keçən il Azərbaycanın müstəqilliyinin 20 illiyini qeyd etdiyini deyən Prezident bildirib ki, bu müddət ərzində Azərbaycan bütün sahələrdə nəzərəçarpacaq irəliləyiş əldə edib. Ötən il Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv seçilməsi beynəlxalq ictimaiyyətin bizə verdiyi dəstəyin bariz nümunəsi idi. Bu 20 il ərzində biz özümüzü yaxşı tərəfdən göstərməyə nail olmuşuq, dünyaya öz səsimizi çatdıra bilmişik. 155 ölkənin bizə verdiyi dəstək gördüyümüz işlərin nəticəsi idi.

"Biz Azərbaycanda siyasi və iqtisadi islahatlar siyasətini yürüdürük. Bunları paralel şəkildə həyata keçirməyə çalışırıq. Bu sahədə inkişafa nail olmuşuq. On ildən çoxdur ki, Azərbaycan Avropa Şurasının üzvüdür. Biz üzərimizə siyasi transformasiyaya dair bir sıra öhdəliklər götürmüşük. Keçmişə, hər şeyin nədən başladığına nəzər saldıqda görürük ki, heç bir siyasi sistem, bazar iqtisadiyyatı mövcud deyildi. 1991-ci ilədək biz Sovet İttifaqının bir hissəsi idik. Bunun necə sistem olduğu sizə məlumdur. İndi ölkədə siyasi təsisatlar, demokratik azadlıqlar, ifadə azadlığı, sərbəst toplaşma azadlığı, mətbuat azadlığı mövcuddur. Düşünürəm ki, bu, xalqımızın inkişafı üçün mühüm rol oynayıb. Bizdə azad internet vardır və ölkə əhalisinin 60 faizi internet istifadəçisidir. Bütün kəndlər genişzolaqlı internet xətti ilə təmin edilmişdir. Bu proqram ən geci ilyarım ərzində tamamlanacaqdır.
Biz iqtisadi sahədə əhəmiyyətli dəyişikliklərə nail olmuşuq. Ölkə iqtisadiyyatında özəl sektorun payı 60 faizdən çoxdur. Bir neçə il dünyanın ən sürətlə inkişaf edən ölkəsi olmuşuq. Bu da bizə son 9 il ərzində ümumi daxili məhsulu 3 dəfə artırmağa, yoxsulluq səviyyəsini 49 faizdən 7 faizə endirməyə imkan yaradıb. İşsizlik səviyyəsi 5,4 faizə düşüb. Doqquz milyondan çox əhalisi olan ölkədə 1 milyon iş yeri açmağa müvəffəq olmuşuq. Biz, həmçinin iqtisadiyyatı şaxələndirə bilmişik" dövlət başçısı bildirib.

İlham Əliyev qeyd edib ki, beynəlxalq maliyyə institutları bizim islahatları dəstəkləyir.

"Davos İqtisadi Forumunun dünya ölkələrinin rəqabətlilik göstəricisi siyahısında Azərbaycan 46-cı yerdədir. Bir neçə ildir ki, biz MDB dövlətləri arasında birinci yerdəyik. Bu yaxınlarda iqtisadi və maliyyə böhranına baxmayaraq, "Standard & Poors", "Moody's" və "Fitch" reytinq agentlikləri Azərbaycanın kredit reytinqini yüksəldib. İnsanların həyat səviyyəsi gündən-günə yaxşılaşır. Biz çoxsaylı sosial-infrastruktur layihələri həyata keçiririk və iqtisadi transformasiya artıq reallıqdır. Eyni zamanda, enerji mənbələrindən asılılığı da aradan qaldırmağa nail olmuşuq. Biz islahatlara başladığımız dövrdəki asılılıqdan azad olmağa nail olmuşuq. Hazırda ümumi daxili məhsulda enerji amilinin çəkisi aşağı düşməkdədir, qeyri-neft sektorunun payı artır. Bu ilin ilk 6 ayı ərzində qeyri-enerji iqtisadiyyatımız 10 faizdən çox artıb. Bu da onu göstərir ki, iqtisadiyyatın transformasiyası və şaxələnməsi uğurlu olub.
Enerji layihələrinin həyata keçirilməsinə başladığımız zaman bəzi insanlar "Holland sindrom"u təhlükəsi ilə üzləşəcəyimizi, neftin Azərbaycan üçün bəlaya çevriləcəyini bildirmişdilər. Lakin enerji layihələrindən əldə olunan maliyyə vəsaitlərinin müdrik idarə olunması, həmin sərvətin əhali arasında düşünülmüş şəkildə bölüşdürülməsi və strateji əhəmiyyətli layihələrin reallaşması sayəsində enerji amilindən asılılığı azalda bilmişik. Buna baxmayaraq, enerji təhlükəsizliyi iqtisadi və siyasi həyatımızın mühüm bir parçası olaraq qalacaqdır. İndi bizim enerji mənbələrimizə daha çox tələbat vardır. Biz dostlarımızla geniş əməkdaşlığa, dünya enerji bazarının proqnozlaşdırılması, istehsalçılar arasında ədalətli rəqabət, istehsalçılar, tranzit ölkələr və istehlakçılar arasında maraqların balanslaşdırılmasına istiqamətlənmiş mühüm enerji layihələri həyata keçiririk. Əminəm ki, əldə etdiyimiz inkişafı, üzləşdiyimiz çətinlikləri öz gözlərinizlə görmək üçün bu gün və sabah belə bir imkanınız olacaq" Prezident bildirib.

Xəbər lenti

Xəbər lenti