Azərbaycan, Bakı, 11 dekabr/Trend, müxbir A.Axundov/
İndi Fələstin dövlətinin 1967-ci il sərhədlərində yaradılmasını dəstəkləməyə hazır olan kifayət qədər çoxlu ölkə var, lakin bu adi proses deyil, - ekspertlər hesab edirlər.
Dekabrın əvvəlində Fələstin Muxtariyyətinin lideri Mahmud Abbasın Latın Amerikası ölkələrinə səfəri zamanı etdiyi çağırışlara cavab olaraq, Argentina və Braziliya Fələstin Milli Muxtariyyətini (FMM) 1967-ci il 4 iyun sərhədlərində "azad və müstəqil dövlət kimi" tanıyıblar. İsrail Argentinanın qərarını "təəssüfləndirici" adlandırıb, - Frans Press agentliyi İsrail XİN-in rəsmi nümayəndəsinə istinadən məlumat verib.
"Yəqin ki, bu günə Fələstin dövlətinin yaradılmasını dəstəkləməyə hazır olan kifayət qədər çoxlu ölkə var, ən azı ona görə ki, hazırda BMT-nin çoxsaylı qətnamələrində, xüsusən "Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyinetmə hüququ haqqında" qətnaməsində qeyd edilib", - Trend-ə telefonla Sankt Peterburq müasir Yaxın Şərqin öyrənilməsi Mərkəzinin rəhbəri Qumer İsayev bildirib.
Onun sözlərinə görə, bu və ya digər siyasi liderlərin çoxsaylı bəyanatlarına baxmayaraq, müstqəil Fələstin dövlətinin yaradılmasından danışmaq hələ ki tezdir və burada başlıca faktor İsrailin fikridir.
Ərəb ekspert Əkrəm Xüzam da hesab edir ki, hazırda hər şey İsrailin Argentina və Barziliyanın qərarına necə reaksiya verəcəyindən və gələcəkdə hansı addımlar atacağından asılı olacaq.
"Argentina və Braziliyanın qərarı başqa dövlətlərin İsraili Fələstini 1967-ci il sərhədlərində tanımasına məcbur etmək üçün şərait yaradır", - telefonla Trend-in Ekspert Şurasının üzvü Xüzam bildirib.
Bar-İlan Universitetinin professoru Şmuel Sandlerin fikrincə, Argentina və Braziliya tərəfindən FMM-nin müstəqil dövlət kimi tanınması indiki vəziyyətə böyük təsir göstərməyəcək.
"Fələstin dövlətinin yaradılması çox mürtəkkəb prosesdir, Argentina və Braziliyanın qərarı isə bu prosesə böyük təsir göstərməyəcək", - Sandler qeyd edib.
İsayevin sözlərinə görə, müstəqil Fələstin dövlətinin yaradılması məsələsi onunla mürəkkəbləşir ki, burada təkcə siyasi deyil, həm iqtisadi, həm sosial və həm də çoxlu sayda digər aspektləri nəzərə almaq lazımdır. İsayev həll edilməyən başlıca məsələlər arasında İsrailin məskunlaşma məsələsini və Qüdsün status problemini göstərib.
"Təsərrüfatın bərpası da çox mürəkkəb prosesdir, çünki Fələstin dövlətinin ərazisinə aid edilməli olan ərazini iqtisadi baxımdan təmin etmək çox çətindir. İordan çayının Qərb sahilində iqtisadi baxımdan daha çox inkişaf etmiş ərazilər bu gün yəhudilərin məskunlaşdırılmasına verilib", - İsayev vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, yaradılacağı təqdirdə yeni dövlətin ərazisinə qayıtmaq istəyən qaçqınların məsələsi də var.
İsrail və Fələstin arasında indiki danışıqlar prosesi 1993-cü ildə başlayıb. Fələstinlilər ümid edirlər ki, İsrail 1967-ci il müharibəsindən sonra işğal olunan İordan çayının Qərb sahilindən, Qəzza bölgəsindən və Şərqi Qüdsdən öz qoşunlarını çıxaracaqlar. Bu nəzərdə tutulan ərazidə FMM paytaxtı Şərqi Qüdsdə olmaqla Fələstin dövlətini yaratmaq istəyir. Lakin İsrail 1967-ci il sərhədlərinə qayıtmaqdan imtina edir və özünün "əbədi və ayrılmaz" elan etdiyi Qüds məsələsini qaldrımaq istəmir.
Məqalənin hazırlanmasında N.Quliyev iştirak edib.