Bakı. Trend:
Azərbaycan QHT-ləri Ermənistanın Arazdəyəndə yeni ekoloji fəlakətə yol açacaq layihəsi əleyhinə bəyanat yayıb.
Trend xəbər verir ki, bəyanatda deyilir:
"Ermənistan mətbuatında yayılan məlumatlara əsasən, Ermənistan Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə həmsərhəd bölgəsində - Arazdəyəndə iri metallurgiya zavodunu inşa etməyə hazırlaşır. Tikintiyə 70 milyon dollar ABŞ sərmayəsi yatırılacaq, zavodun hündürlüyü 30 m, sahəsi 16500 kvadratmetr olacaq.
Bu metallurgiya zavodunun zəhərli kimyəvi tullantıları bölgədəki
ekosistemə böyük zərbə vura bilər. Onun tullantılarının Araz çayına
axıdılması riski həm çaydakı canlı aləm, həm də Arazın suyundan
suvarma üçün istifadə edilən geniş təsərrüfatlar üçün həyəcan
siqnalıdır. Ermənistanın dağ-mədən sənayesində heç bir beynəlxalq
standartlara əməl edilməməsi həm Azərbaycan, həm də ümumilikdə
bölgə üçün ciddi ekoloji təhdid yaradır.
Azərbaycan tərəfi ilə razılaşdırmadan sərhəddə belə bir müəssisənin
tikintisi “Transsərhəd kontekstində ətraf mühitə təsirin
qiymətləndirilməsi haqqında” 1991-ci il Espo Konvensiyanın kobud
şəkildə pozulmasıdır. Azərbaycan və Ermənistan həmin Konvensiyanın
tərəfləridir və Espo Konvensiyasından irəli gələrək, bu zavodun
ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi işi aparılmalı, tikinti
ilə əlaqədar qiymətləndirmə sənədinə qonşu dövlət olan Azərbaycanın
müvafiq qurumları baxmalı, eyni zamanda bölgəyə yaxın yaşayan
azərbaycanlıların rəyi nəzərə alınmalıdır.
Ermənistanın bu tələblərə riayət etməməsi bir daha onu göstərir ki, Ermənistan regionda destruktiv siyasət aparır, tərəf olduğu beynəlxalq sənədlərin müddəalarını, beynəlxalq öhdəliklərini kobud şəkildə pozur.
Ermənistan tərəfindən Azərbaycana qarşı ekoloji terror və ekosid
siyasətinin aparılması yenilik deyil. “Metsamor”un uzun illər
regionun ətraf mühitinə təhdid kimi qalması, işğal dövründə
Qarabağda törədilmiş geniş miqyaslı ekoloji faciələr, yüksək
kimyəvi tərkibli istehsalat sularının təmizlənmədən Oxçuçaya
axıdılması buna əyani misaldır. Ermənistan Oxçuçayı kəskin şəkildə
çirkləndirib. Bu isə çayın Azərbaycan ərazisi boyu keçdiyi hissənin
ekoloji sistemini bərpa olunmaz deqradasiyaya məruz qoyub. Alman
şirkəti “Cronimet” bu ekoloji cinayətdə Ermənistanla birgə iştirak
edib. Təəssüflər olsun ki, bu günə qədər də Almaniya hökuməti bu
istiqamətdə heç bir praktik addım atmayıb.
Törətdiyi ekoloji cinayətlərlə Ermənistan BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf
Məqsədlərinin, xüsusilə də hər kəsin sağlamlığının təmin edilməsinə
dair 3-cü, təmiz su və sanitariya ilə bağlı 6-cı, iqlim
dəyişikliyinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə dair 13-cü, torpaq
ekosisteminin mühafizəsi üzrə 15-ci məqsədlərinin tamamilə əleyhinə
gedir.
Məlum olduğu kimi, 2022-ci ildə BMT təmiz, sağlam və davamlı ətraf
mühiti insan hüququ kimi tanımışdır. Ermənistan ekologiyaya ciddi
ziyan vurmaqla, Azərbaycan, o cümlədən region əhalisinin insan
hüquqlarını kobud şəkildə pozur.
Bundan başqa, müxtəlif beynəlxalq sənədlər, o cümlədən biznes və
insan hüquqları üzrə rəhbər prinsiplərə görə iqtisadi fəaliyyət
insan hüquqlarına ziyan vurulmadan həyata keçirilməlidir. Bu halda
da Ermənistan məsuliyyətsiz davranır, təmiz, sağlam və davamlı
ətraf mühit hüququna məhəl qoymur və sırf özünün iqtisadi
maraqlarını önə çəkir.
Azərbaycanda fəaliyyət göstərən ekoloji yönümlü qeyri-hökumət
təşkilatları olaraq biz, başda BMT-nin Ətraf Mühit Proqramı,
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, BMT-nin ətraf mühit üzrə xüsusi
məruzəçisi, BMT-nin zərərli maddələr və insan hüquqları üzrə xüsusi
məruzəçisi olmaqla, müvafiq beynəlxalq təşkilatlara müraciət
edərək, onları bu fakta reaksiya verməyə və Ermənistanın növbəti
ekoloji terroruna son qoymağa çağırırıq.
Amerika Birləşmiş Ştatları hökumətinə müraciət edirik ki,
Arazdəyəndə iri metallurgiya zavodu tikməyə hazırlaşan, ərazisində
qeydiyyatda olan şirkəti məsuliyyətli davranışa dəvət etsin, onun
qanunsuzluqlarına göz yummasın. Amerika Birləşmiş Ştatları
rəsmiləri, o cümlədən Azərbaycandakı və Ermənistandakı ABŞ
Səfirlikləri susmamalı, məsələyə münasibət bildirməlidirlər.
Bir buradan Ermənistandakı ekofəallara da müraciət edirik. Bu, ilk növbədə Ermənistanın özünün də ekoloji vəziyyətinə mənfi təsir edəcək. Bölgəni təhlükəyə sürükləyən bu prosesi durdurmaq üçün hərəkət zamanıdır", - bəyanatda deyilir.
Bəyanatı aşağıdakı şəxslər imzalayıb:
1. “Yaşıl Dünya” Ekoloji Maarifləndirmə İB-nin sədri – Elman
Cəfərli;
2. “Ana Kür” Ekoloji Problemlərin Öyrənilməsinə Kömək İB-nin sədri
Rüstəm Məlikov
3. "Ekoleks" Ekoloji Hüquq Mərkəzi İB-nin sədri Sevil İsayeva
4. "Sudan İstifadə sahəsində Mütəxəssislər" İB-nin sədr müavini
Amin Məmmədov
5. “Biosfer” İB-nin sədri sədri Qorxmaz İbrahimli
6. “Eko Aləm” İB-nin sədri Sevil Yüzbaşova
7. “Sağlam Həyata Doğru" ekoloji İB-nin sədri Sadiq Həsənov
8. Ekoloji Maarifçilik və Monitorinq İB-nin sədri Qəmzə
Yusubova
9. "Sosial-İqtisadi və Ekoloji İnkişaf" İB-nin sədri Rahilə
Mehtiyeva
10. "Səma və Eko" Sosial İqtisadi İnkişafa Yardım İB-nin sədri
İradə Həsənova
11. “Ekoloq-2010" Ekoloji Maarifləndirmə İB-nin sədri Səlim
Balayev
12. "Ekoloq Ətraf Mühitin Qorunmasına Yardım” İB-nin sədri Rübabə
Hüseynli
13. "Səyyahlar" Təbii Sərvətlərin və Ətraf Mühitin Araşdırılması və
Tanıdılması İB-nin nümayəndəsi Jalə Qəribova
14. Ekoloji Maarifçiliyə Yardım İB-nin sədri Tarverdi Hüseynov
15. "Sağlam mühit" gənclərin inkişafına kömək İB-nin sədri Əli
Mirzəyev
16. "Feniks" Sağlam Həyat Təbliği İB-nin sədri Şahin Hüseynov
17. “Təbiət Dostları” gənclərin ekoloji maariflənməsinə kömək
İB-nin sədri Elman Əsgərov
18. Ekoloji Təmiz Məhsul İstehsalçıları və İxracatçıları İB-nin
sədri Emin Əliyev
19. "Şəfəq" Ekoturizm İB-nin sədri Vamiq Babayev
20. "Dalğa" Ekologiya və Təbiətin Qorunması İB-nin sədri Natiq
Hətəmov
21. "Eko-TES" Ekoloji Tədqiqatlar və Maarifçilik İB-nin sədri
Çingiz Nəzərov
22. “Aran” ekoloji maarifləndirmə İB-nin sədri Nəsrəddin
Kərəmov
23. “Pragma” Sosial İnkişafa və Ekologiyanın Qorunmasına Dəstək
İB-nin sədri Taleh Şahsuvarov
24. “Ailə və Ətraf Mühit” İB-nin sədri İlhamə Qurbanova
25. “Ruzgar” Ekoloji İB-nin sədri İslam Mustafayev