Azərbaycan, Bakı, 07 avqust/ Trend , müxbir V.Javoronkova/ Əksər ekspertlərin fikrincə, Qafqazda Rusiya və ABŞ qarşıdurması hərbi əməliyyatlar müstəvisinə keçməyəcək, lakin Rusiyada bunun mümkünlüyünü istisna etmirlər.
"Qafqazda, ümumilikdə Xəzər Dənizi regionunda Rusiya və ABŞ qarşıdurmasının formatının, mənim fikrimcə, irimiqyaslı hərbi kampaniyaya keçmək perspektivi yoxdur", - Trend -a azərbaycanlı ekspert Rəşad Rzaquliyev deyib.
Son vaxtlar Qara Dənizə yaxın ərazilər, beynəlxalq hərbi təlimlər ərazisinə çevrilib. Bir il ərzində burada Amerika-Gürcüstan təlimləri, Ukrayna və NATO-nun birgə təlimləri, Şimali Qafqazda Rusiyanın böyük təlimləri keçirilib.
Hazırda Qafqaz ərazisində bir neçə tənzimlənməmiş - gürcü-abxaz və gürcü-osetin münaqişəsi və Ermənistanın Azərbaycana ərazi iddiaları nəticəsində yaranmış Dağlıq Qarabağ münaqişəsi mövcuddur. Müşahidəçilər bu münaqişlərin həllinin mümkünlüyünü, Rusiya və ABŞ maraqlarının toqquşması əsasında nəzərdən keçirirlər.
Rusiyalı ekspert Qriqori Trofimçukun fikrincə, bir neçə konkret məqamlarda Rusiyanı təkcə münaqişlərə deyil, həm də silahlı qarşıdurmalara sürükləmək istəyirlər.
Strateji inkişafın modelləşməsi Mərkəzinin (SİMM) vitse-prezidenti Trofimçukun fikrincə, Rusiyanı, Cənubi Qafqaz və Zaqafqaziyanın hər hansı nöqtəsində, o cümlədən Dağlı Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı Azərbaycandakı münaqişəyə təhrik edə bilərlər.
O, Azərbaycandakı siyasi vəziyyəti möhkəm və stabil hesab edir. Lakin onun fikrincə, Qarabağ üzrə vəziyyəti hər an üçüncü şəxslər "qızışdıra" bilərlər. Bu halda o, "xeyli müddət stabil olduğu mərhələdən çıxacaq".
Gürcüstandakı vəziyyət daha ciddidir
"Biz Qafqazda bir neçə münaqişə ocağıni götürsək, onda regionadakı vəziyyəti, sadəcə olaraq, nə Rusiya tərəfi, nə də Qafqaz tərəfi idarə edə biləcək və bu halda o, xaricdən kiminsə tərəfindən dəqiq idarə ediləcək", - Trend -a Trofimçuk bildirib.
Lakin ekspertlərin əksəriyyəti Qafqazdakı münaqişələrin hərbi əməliyyatlarla nəticələnəcəyi fikri ilə razı deyillər. Azərbaycan Sosial Layihələr Fondunun prezidenti Rzaquliyevin fikrincə, ABŞ-ın regiondakı fəallığı, İrana hərbi hücum üzrə strateji mövqelərin hazırlanmasına istiqamətlənib. O hesab edir ki, ABŞ gələcək münaqişə kontekstində, Rusiyanın mövqeyini yumşaltmağa və onu İrana hərbi-siyasi yardım etmək fikrindən imtina etməyə cəhd edir.
Onun fikrincə, ABŞ Gürcüstandan rəsmi Moskvaya təsir aləti kimi istifadə edir.
Amerikalı politoloq Maykl Günter hesab edir ki, hər hansı hərbi əməliyyatlar olsa belə, onlar yalnız Rusiya və ABŞ arasında razılıq əldə edildikdən sonra baş verə bilər.
"ABŞ və Rusiya rəhbərləri öz fikir ayrılıqlarını hərbi əməliyyatlar müstəvisinə keçməyə imkan verməmək üçün kifayət qədər ağıllıdırlar", - çərşənbə günü Trend -a elektron poçtu ilə keçmiş Sovet İttifaqı məkanı ölkələrinin siyasəti ilə məşğul olan Tennessi Texnoloji universitetinin politologiya üzrə professoru Günter deyib.
Rusiya üzrə digər amerikalı ekspert Mark Katsın (Mark N. Katz) fikrincə, Rusiya-Amerika münasibətləri Cənubi Qafqazda hərbi qarşıdurmaya çevrilməyəcək. Çünki həm Moskva həm də Vaşinqton birbaşa toqquşmadan yayınmağa çalışırlar.
Cənubi Qafqaz üzrə britaniyalı ekspert Maykl Denison (Michael Denison) Qafqazda münaqişlərin baş verə bilməsi ilə bağlğ şübhələrini, bu hərbi əməliyyatlardan heç bir tərəfin xeyir götürə bilməyəcəyi ilə izah edir. Onun fikrincə, məsələn, Gürcüstan özünün NATO-ya daxil olması perspektivini təhlükə altında qoymaq istəmir. Cənubi Osetiya rejimi zəifdir və nə Rusiya, nə də ABŞ bu məsələyə görə dalaşmaq istəmirlər.
"Mən müharibə astanasında balanslaşdırmanı gözləyə bilərəm, lakin son nəticədə, hər iki dövlət münaqişənin tənzimlənməsi zəruriliyini başa düşəcək", - Trend -a elektron poçtu ilə Chatham House-un (Böyük Britaniya) beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə mütəxəssisi Denison bildirib. "Necə deyərlər, dondurulmuş münaqişələr, əbədi davam edə bilməz".
Məqalənin yazılmasında iştirak ediblər: E.Tariverdiyeva (Bakı) və R.Ağayev (Moskva).