Bakı. Trend:
Azərbaycan enerji resurslarının beynəlxalq bazarlara ixracında Özbəkistan üçün əsas tərəfdaşa çevrilə bilər.
Bunu Trend-ə Özbəkistan Dünya İqtisadiyyatı və Diplomatiyası Universitetinin Enerji Geosiyasəti Mərkəzinin rəhbəri Xayotjon İbrahimov deyib.
Ekspert qeyd edib ki, bu gün Özbəkistan və Azərbaycan arasında enerji sektorunda əməkdaşlığın ən perspektivli sahələrindən biri neft və qaz nəqli sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, eləcə də ixrac marşrutlarının inkişafı üzrə birgə işlərin aparılmasıdır.
"Strateji coğrafi mövqeyi və inkişaf etmiş infrastrukturu ilə Azərbaycan Özbəkistanın beynəlxalq bazarlara, xüsusən də Avropa İttifaqına çıxışında əsas tərəfdaşına çevrilə bilər", - deyə o bildirib.
O, həmçinin qeyd edib ki, Bakı ilə Daşkənd arasında bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı sahəsində əməkdaşlıq perspektivlidir.
"Hər iki ölkə günəş, külək və su elektrik stansiyalarına fəal şəkildə investisiya yatırır. Tikinti, texnologiya və təcrübə mübadiləsi sahələrində birgə layihələr üçün potensial mövcuddur", - deyə X.İbrahimov bildirib.
Bundan əlavə, ekspertin fikrincə, ikitərəfli əməkdaşlığın vacib aspektlərindən biri enerji infrastrukturunun modernləşdirilməsidir. Buraya elektrik stansiyalarının, ötürücü və paylayıcı şəbəkələrin modernləşdirilməsi sahəsində texnologiyaların və təcrübənin mübadiləsi daxildir ki, bu da onların səmərəliliyini və etibarlılığını artıracaq.
O, uzunmüddətli perspektivdə hidrogen enerjisinin inkişafı da vacib bir sahəyə çevrilə biləcəyini bildirib.
"Hər iki ölkə təbii sərvətləri və dekarbonizasiya öhdəlikləri nəzərə alınmaqla hidrogen enerjisinin potensialını birgə araşdıra və inkişaf etdirə bilər", - deyə ekspert əlavə edib.
Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycanla Orta Asiya arasında Yaşıl Enerji Dəhlizi Özbəkistan üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.
"Bu layihə ixrac marşrutlarının şaxələndirilməsi üçün yeni imkanlar açır: Özbəkistan yaşıl enerjisini (məsələn, günəş və külək elektrik stansiyaları tərəfindən istehsal olunan) mühüm tranzit mərkəzi olan Azərbaycan vasitəsilə Avropaya ixrac edə biləcək", - deyə X.İbrahimov bildirib.
Onun sözlərinə görə, layihə Özbəkistanın bərpa olunan enerji sektoruna xarici investisiyaları stimullaşdıra bilər, çünki investorlar istehsal etdikləri enerjini ixrac etməyin daha aydın yollarını görəcəklər. Bundan əlavə, dəhliz daxilində əməkdaşlıq yaşıl enerjinin istehsalı, ötürülməsi və saxlanması sahəsində qabaqcıl texnologiyaların mübadiləsini asanlaşdıracaq.
"Belə bir layihədə iştirak alternativ bazarlar və böyümə imkanları təmin etməklə Özbəkistanın enerji təhlükəsizliyini artırır. Bu, nəticə etibarilə həm Özbəkistanın, həm də bütövlükdə regionun enerji suverenliyini gücləndirəcək”, - deyə X.İbrahimov bildirib.
O, "yaşıl" dəhlizin yaradılmasının bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı və istixana qazı tullantılarının azaldılması məqsədlərinə çatmaq üçün mühüm stimul olduğunu vurğulayıb. Bu istiqamət həm Özbəkistanın, həm də Azərbaycanın strateji məqsədləri ilə tam uyğundur və bu, ötən il Bakıda keçirilən COP29 konfransında da müzakirə olunub.
Ekspert vurğulayıb ki, Azərbaycanın Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının Yeddinci Məşvərət Görüşündə iştirakı regional inteqrasiyanın artan əhəmiyyətini və Azərbaycanın Mərkəzi Asiyanın inkişafında fəal tərəfdaş olmaq istəyini vurğulayan mühüm bir hadisədir.
X.İbrahimov qeyd edib ki, bu əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya ölkələrinin Cənubi Qafqazla daha da inteqrasiya olunacağı və Azərbaycan birləşdirici halqa kimi mühüm yer tutacağı yeni bir qarşılıqlı əlaqə formatı yaradacaq.
Onun fikrincə, tədbir zamanı enerji sektorunda əməkdaşlığın vacib aspektləri gücləndirilə bilər. Xüsusilə, Yaşıl Enerji Dəhlizinin inkişafı üçün konkret layihələr, maliyyələşdirmə və texniki əməkdaşlıq da daxil olmaqla, gələcək addımların müzakirəsi məsələsi.
Ekspert həmçinin qeyd edib ki, elektrik enerjisi ötürülməsi üçün sualtı kabellər də daxil olmaqla, yeni enerji nəqliyyat dəhlizlərinin yaradılması və mövcud enerji nəqliyyat dəhlizlərinin modernləşdirilməsi sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, eləcə də Orta Dəhlizin rolunun gücləndirilməsi vacib element ola bilər.
Bundan əlavə, X.İbrahimovun sözlərinə görə, bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafına və infrastrukturun modernləşdirilməsinə yönəlmiş böyük enerji layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün birgə investisiya fondlarının və ya platformalarının yaradılması məsələsi mühüm sahəyə çevrilə bilər.
Ekspert qeyd edib ki, enerji sektoruna investisiya cəlb etmək üçün tənzimləyici çərçivələrin birləşdirilməsi və davamlı inkişaf və enerji səmərəliliyi sahəsində təcrübə mübadiləsi ilə bağlı müzakirələr də gələcək əməkdaşlığın vacib aspektinə çevrilə bilər.
Enerji istehsalı və istehlakını optimallaşdıracaq enerji şəbəkəsinin idarə edilməsi üçün rəqəmsal həllərin tətbiqinə də diqqət yetirilə bilər.
"Azərbaycanın bu cür görüşlərdə iştirakı onun regional enerji siyasətində mühüm rol oynadığını vurğulayır və Özbəkistan və digər Orta Asiya ölkələri ilə səmərəli əməkdaşlıq üçün yeni üfüqlər açır", - deyə o bildirib.