Bakı. Trend:
Qazaxıstan Transxəzər nəqliyyat şəbəkəsinin inkişafında əsas rol oynayır.
Bunu Avropa Komissiyasının sözçüsü Adalbert Yanz Trend-ə özəl müsahibəsində deyib.
Onun sözlərinə görə, son bir neçə ildə Aİ ilə Qazaxıstan arasında, o cümlədən, nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq möhkəmlənib.
"Üfüqi" aviasiya sazişi üzrə danışıqlar 2022-ci ilin oktyabrında bərpa edilib. Bundan əlavə, Avropa və Mərkəzi Asiya arasında dayanıqlı nəqliyyat əlaqələrinə dair Aİ tərəfindən maliyyələşdirilən araşdırma Aİ ilə bütün beş Mərkəzi Asiya ölkəsi, o cümlədən, Qazaxıstan arasında əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açıb”, - deyə o bildirib.
Yanz qeyd edib ki, tədqiqat regionda “ağır” infrastruktura (məsələn, mövcud dəmir yollarının və avtomobil yollarının modernləşdirilməsi, əlavə əlaqə, donanmanın genişləndirilməsi, liman obyektlərinin, vaqonların, logistika mərkəzlərinin, anbarların genişləndirilməsi) sərmayə qoyuluşu ilə bağlı 33 tədbirə ehtiyac olduğunu və yeddi əlaqə fəaliyyətini (məsələn, ticarətin asanlaşdırılması, tariflərin uyğunlaşdırılması, gömrük prosedurları, sərhəd nəzarəti, qarşılıqlı fəaliyyət, bazarın liberallaşdırılması) müəyyən edib.
“Bunların hamısı Transxəzər Nəqliyyat Şəbəkəsinin rəqabət qabiliyyətini, iqtisadi cəlbediciliyini və əməliyyat səmərəliliyini artırmağa kömək edə biləcək və bütün beş Mərkəzi Asiya ölkəsinə bir-biri ilə və Avropa ilə daha yaxşı qarşılıqlı əlaqə yaratmaqla davamlı iqtisadi inkişafını maksimuma çatdırmaq üçün imkanlar təklif edən konkret, həyata keçirilə bilən tədbirlərdir", - o deyib.
Yanz qeyd edib ki, dəhlizin əlverişli marşruta çevrilməsi üçün lazım olan sərmayənin təxmini məbləği 18,5 milyard avro civarındadır ki, bu da təkcə “çətin” infrastruktur üçün lazımdır.
“Buna görə də Avropa Komandasının ruhuna uyğun olaraq (Mərkəzi Asiyada su, enerji və iqlim dəyişikliyi üzrə Avropa Komandası təşəbbüsü davam edən layihələrlə tamamlayıcılığı inkişaf etdirmək və yaşıl keçidi sürətləndirmək üçün yaradılıb), Aİ Avropa maliyyə institutlarını, eləcə də, digər beynəlxalq maliyyə institutları, özəl sektor və həmfikir ölkələr müxtəlif potensial investorların səylərini əlaqələndirmək üçün 2024-cü ilin yanvar ayında Aİ-Mərkəzi Asiya Nəqliyyatı üzrə Global Gateway İnvestor Forumunda Avropa Komissiyası dəstək və investisiya üçün 10 milyard avro ayırdığını elan etdi. Bu yaxınlarda Qazaxıstan hökumətinin də iştirak etdiyi Transxəzər nəqliyyat dəhlizi üçün xüsusi koordinasiya platforması işə salınıb”, - deyə Avropa Komissiyasının rəsmi nümayəndəsi bildirib.
Onun sözlərinə görə, Transxəzər nəqliyyat dəhlizi üzrə yük axını 2017-ci ildə işə salınandan bəri üç dəfə, Ukraynada müharibə başlayandan isə iki dəfə artıb.
“Əsas məsələlər - darboğazlar, tutum məhdudiyyətləri və digər əlaqə məsələləri (gömrük, sərhəd keçidi və sənədləşdirmə məsələləri) bütün əsas tərəfdaşlarla koordinasiyada adekvat şəkildə həll olunarsa, bu marşrut Avropa və Asiya arasında quru ticarətini artırmaq potensialına malikdir. Avropa Komissiyası iyun ayından Avropa və Mərkəzi Asiya arasında dayanıqlı nəqliyyat əlaqələrinə dair Aİ tərəfindən maliyyələşdirilən araşdırmanın nəticələrinə əsasən, Global Gateway strategiyasının bir hissəsi kimi diqqətini Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizinin əməliyyat səmərəliliyinin və iqtisadi cəlbediciliyinin artırılmasına yönəldir", - Adalbert Yanz deyib.
Qeyd edək ki, 2025-ci ilin əvvəlindən Aİ tənzimləyici və qanunvericilik islahatlarını təşviq etmək, dəhlizin yumşaq əlaqə aspektlərini təkmilləşdirmək və nəqliyyat infrastrukturuna investisiyaların sürətləndirilməsini dəstəkləmək üçün hazırda hazırlıq mərhələsində olan Mərkəzi Asiya Nəqliyyat Proqramını maliyyələşdirəcək. Bu, digər elementlərlə yanaşı, dəhliz boyunca ticarətin asanlaşdırılmasını və rəqəmsallaşmanı təşviq edəcək Mərkəzi Asiya Rifah Gündəliyi (2024-cü ilin ikinci yarısında başlayacaq) ilə tamamlanacaq. Qazaxıstan hər iki proqramın benefisiarları sırasında olacaq.