Bakı. Trend:
Son aylarda Azərbaycanda kibertəhlükəsizlik ölkənin media gündəmində aparıcı mövzulardan birinə çevrilib. Rəqəmsal xidmətlərin genişlənməsi, bulud sistemlərinin, mobil tətbiqlərin və bağlı infrastrukturların kəskin artımı təhlükəsizliyə yanaşmanın köklü şəkildə dəyişməsini tələb edir.
Bu şəraitdə avtomobil sektoru artıq yalnız texniki yox, həm də rəqəmsal təhlükəsizlik baxımından qiymətləndirilir. Çünki müasir elektromobil — dörd təkər üzərində hərəkət edən kompleks kompüter sistemidir.
Premium seqmentdə isə gözlənti sadədir: avtomobil həm yol təhlükəsizliyində, həm də məlumat təhlükəsizliyində yüksək standart təqdim etməlidir. Volvo bu istiqamətdə öz strategiyası, real texnoloji addımları və şəffaf yanaşması ilə fərqlənir.
Volvo Elektromobilləri: Rəqəmsal təhlükəsizlikdə yeni mərhələ
Volvo-nun onilliklərdir davam edən təhlükəsizlik fəlsəfəsi bu gün rəqəmsal sferada daha da güclənir. Elektromobillərdə yüzlərlə sensor, idarəetmə bloku və əlaqə modulu vahid kibertəhlükəsizlik arxitekturası altında birləşdirilir.
Hər bir komponent real vaxtda monitorinq edilir, potensial zəifliklər isə erkən mərhələdə aşkarlanaraq aradan qaldırılır.
Bu prosesə iki xüsusi təhlükəsizlik qrupu nəzarət edir:
PSIRT və SIRT — 24/7 rəqəmsal nəzarət sistemi
- PSIRT (Product Security Incident Response Team)
- SIRT (Security Incident Response Team)
Bu komandalar zəiflik bildirişlərini analiz edir, riskləri kateqoriyalara ayırır və zəruri hallarda avtomobilə dərhal təhlükəsizlik yaması göndərirlər. Yəni Volvo kibertəhlükəsizliyə reaktiv deyil, proaktiv şəkildə yanaşır.
OTA yeniləmələri: təhlükəsizlik servisə bağlı deyil
2022 model ilindən etibarən bütün Volvo avtomobilləri inkişaf etmiş OTA (Over-the-Air) sistemi ilə təchiz olunub. Bu sistem yalnız multimedia bloklarını deyil, həm də:
- əsas idarəetmə modullarını,
- enerji bölüşdürmə sistemlərini,
- şarj alqoritmlərini,
- təhlükəsizlik protokollarını
uzaqdan yeniləməyə imkan verir.
Avtomobil servis mərkəzinə getmədən təhlükəsizlik yeniləmələrini alır — bu, kibertəhlükəsizliyin ən effektiv mexanizmlərindən biridir.
Mobil tətbiq vasitəsilə nəzarət — premium seqment üçün real üstünlük
OTA prosesinin güclü tərəflərindən biri də sürücünün bu sistemi mobil tətbiq vasitəsilə idarə edə bilməsidir.
Volvo-nun rəsmi mobil tətbiqi vasitəsilə istifadəçi:
- təhlükəsizlik yeniləmələri barədə ani bildiriş alır,
- yeniləmələrin statusunu izləyir,
- enerji və proqram təminatı göstəricilərini yoxlayır,
- uzaqdan kilidləmə, iqlimə hazırlıq və şarj kimi funksiyaları idarə edir.
Bu o deməkdir ki, kibertəhlükəsizlik yeniləmələri ilə bağlı bildirişlər istifadəçinin smartfonuna göndərilir, quraşdırma prosesi isə birbaşa avtomobildə həyata keçirilir. Bu, prosesi xeyli sadələşdirir və servis mərkəzinə müraciət ehtiyacını aradan qaldırır.
Azərbaycan bazarı üçün xüsusi məna daşıyan fakt:
Volvo hazırda Azərbaycanda premium seqmentdə fəaliyyət göstərən Avropalı avtomobil istehsalçıları arasında rəsmi şəkildə tam funksional mobil tətbiqi aktivləşdirən yeganə brenddir.
Bu, istifadəçiyə həm rahatlıq, həm də əlavə təhlükəsizlik qatı təqdim edir.
Çoxqatlı şifrələnmə və seqmentləşdirilmiş giriş nəzarəti
Volvo avtomobil daxilindəki bütün kommunikasiya kanallarını çoxqatlı şifrələmə ilə qoruyur:
- batareya idarəetmə sistemi,
- telematika qovşaqları,
- şarj interfeysləri,
- bulud əlaqələri.
Giriş icazələri sərt şəkildə seqmentləşdirilib — yəni hər bir modul yalnız öz funksional sahəsinə çıxış əldə edir. Bu yanaşma icazəsiz müdaxilə ehtimalını ciddi şəkildə məhdudlaşdırır.
Bulud əlaqələrinin müdafiəsi: Upstream Security əməkdaşlığı
Volvo Cars bulud əlaqələrinin qorunması üçün Upstream Security ilə əməkdaşlıq edir. Sistem:
- avtomobilin telemetriya məlumatlarını,
- şarj davranışını,
- uzaqdan idarəetmə fəaliyyətini
anomaliya aşkarlama alqoritmləri ilə analiz edir. Şübhəli aktivlik aşkarlandıqda müdaxilə real vaxtda bloklanır.
Risk-əsaslı təhlükəsizlik modelinin üstünlüyü
Volvo elektromobillərinin təhlükəsizlik arxitekturası risk-əsaslı yanaşma üzərində qurulub. Hər bir komponentin potensial riski ayrıca qiymətləndirilir və müdafiə tədbirləri bu riskə uyğunlaşdırılır.
Bu yanaşma aşağıdakı sistemlərdə çoxqatlı müdafiə yaradır:
- elektrik ötürücü sistemlər,
- batareya idarəetmə modulları,
- daxili şəbəkə infrastrukturu,
- avtomobilin rəqəmsal platforması bütövlükdə.
Beləliklə, bütün rəqəmsal ekosistem vahid təhlükəsizlik perimetri altında fəaliyyət göstərir.
Nəticə: gələcəyin nəqliyyatı üçün güclü fundamental baza
Kibertəhlükəsizlik mövzusu Azərbaycanda strateji prioritetə çevrilərkən, Volvo elektromobilləri həm fiziki, həm elektrik, həm də rəqəmsal təhlükəsizlik sahəsində ən yüksək standartları təqdim edən premium brend kimi fərqlənir.
OTA yeniləmələri, çoxqatlı şifrələnmə, PSIRT/SIRT monitorinqi və rəsmi mobil tətbiqin aktiv fəaliyyəti Volvo-nu gələcəyin nəqliyyatında lider mövqeyə çıxarır.
Volvo — yalnız yol təhlükəsizliyini deyil, məlumatlarınızı da qoruyan avtomobildir.