Bakı. Trend:
2026-cı ilin fevralında Yeni Kaledoniyada növbəti referendum keçiriləcək. Oradakı müstəqillik tərəfdarları (aborigen kanaklar) və əleyhdarları (gətirilmə fransızlar) arasında 10 günlük danışıqlardan sonra belə bir razılaşma əldə edilib. Əgər Paris əvvəlki referendumlarda olduğu kimi, hoqqabazlığa əl atmasa, böyük ehtimalla, çoxluq müstəqilliyə səs verəcək və beləliklə, Fransa daxilində xüsusi statuslu Yeni Kaledoniya Dövləti yaradılacaq ki, onu digər ölkələr də tanıya bilər.
Bunu Trend-ə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Sahib Alıyev deyib.
Millət vəkili Azərbaycanın Yeni Kaledoniyanın müstəqilliyini ilk tanıyan ölkələrdən biri olacağına əminliyini ifadə edib:
“Çünki məhz Azərbaycanın yumşaq güc tətbiqi, Bakı Təşəbbüs Qrupunun dekolonizasiya və insan hüquqlarının qorunması yönündəki ardıcıl fəaliyyəti nəticəsində Fransa geri çəkilib. Və belə görünür ki, kanakların ardınca neokolonializmdən əziyyət çəkən digər xalqlar da azadlıqlarına qovuşacaqlar”.
Deputat bildirib ki, Fransanın tərkibində xüsusi dövlət statusu hələ tam müstəqil dövlət anlamı daşımır.
“Ümid edirəm ki, kanaklar da ötən əsrin 90-cı illərində azadlığa çıxan, öz müstəqil dövlətlərini quran xalqların yolu ilə gedəcək, onların təcrübəsindən faydalanacaq. Bu baxımdan, ən örnək götürüləsi nümunə bizim xalqımız və dövlətimizdir”.
S.Alıyevin sözlərinə görə, imperiya sindromundan qurtula bilməyənlər 90-cı illərdə müstəqillik qazanmış həmin ölkələrə müxtəlif təzyiqlər edirlər.
“Təzyiqlərdə də imperiyanı bərpa cəhdi açıq-aydın duyulmaqdadır. Yaxşı olardı ki, onlar Azərbaycanın Yeni Kaledoniyanın müstəqillik əldə etməsində oynadığı roldan düzgün nəticə çıxarsınlar. Bir dövlət ki öz sərhədlərindən minlərlə kilometr uzaqda yerləşən və uzun zaman neokolonializmdən əziyyət çəkən xalqın azadlığa qovuşmasında müstəsna rol oynayırsa, kimsə onu öz iradəsinə tabe etdirə bilməz.. Həmin çevrələr üçün Laçındakı Zirvə, İƏT-in Xankəndidəki sammiti bir xəbərdarlıqdır ki, Azərbaycanla təzyiq dilində danışmaq əks-effekt verə bilər. İmperiyanı bərpa cəhdi belə yox, bu haqda xəyal etmənin özü də zərərlidir”, - deyə o qeyd edib.
“Özünü demokratiyanın beşiyi kimi təqdim etməyə çalışan Fransanın, əslində, tarixən müxtəlif xalqlara qarşı müstəmləkəçilik siyasəti həyata keçirdiyi bütün dünyaya məlumdur. Bu müstəmləkəçilik siyasətindən müxtəlif xalqlar hələ də əziyyət çəkir. Fransa bir sıra xalqları hələ də öz müstəmləkəsi altında saxlayır. Təəssüf ki, beynəlxalq ictimaiyyət rəsmi Parisin bu siyasətinə qarşı adekvat reaksiya vermir. Lakin Azərbaycan bu məsələdə prinsipial mövqe nümayiş etdirir və Fransanın müxtəlif xalqlara qarşı repressiv siyasətinə etiraz səsini ucaldır”, - deyə Milli Məclisin deputatı Sevinc Fətəliyeva Trend-ə açıqlamasında deyib.
Deputat xatırladıb ki, hazırda Fransa Afrika, Karib adaları, Cənubi Amerika, Sakit okean və Hind okeanındakı bəzi ərazilərdə müstəmləkəçilik siyasətini davam etdirir.
“Bakı Təşəbbüs Qrupu isə Fransanın bu siyasətinə qarşı müxtəlif yerli və beynəlxalq səviyyəli tədbirlər keçirir. Həmin tədbirlərdə fransız müstəmləkəsindən əziyyət çəkən xalqların nümayəndələri də fəal iştirak edirlər. Artıq Azərbaycanın həmin xalqlara siyasi və mənəvi dəstək göstərməsi öz nəticəsini verməkdədir. Belə ki, on günlük danışıqlardan sonra Yeni Kaledoniyanın müstəqillik tərəfdarları və əleyhdarları arasında Fransa tərəfindən tarixi hadisə kimi qiymətləndirilən razılaşma imzalanıb. 13 səhifəlik sənəddən ibarət razılaşmada Fransa daxilində xüsusi statusa malik Yeni Kaledoniya Dövlətinin yaradılması nəzərdə tutulur. Sənədə görə, digər ölkələr də Yeni Kaledoniya Dövlətini tanıya biləcək”.
Millət vəkilinin sözlərinə görə, razılaşmanın qüvvəyə minməsi üçün 2026-cı ilin fevralında Yeni Kaledoniyada keçiriləcək referendumda təsdiq olunması nəzərdə tutulur:
“Digər məqam ondan ibarətdir ki, Fransanın beynəlxalq öhdəliklərinə və fundamental maraqlarına riayət etməklə Yeni Kaledoniya Dövləti tərəfindən diplomatik fəaliyyət aparılacaq. Eyni zamanda, Fransa dövləti öz diplomatik münasibətlərində Yeni Kaledoniyanın maraqlarını nəzərə almağı, habelə Yeni Kaledoniyanın beynəlxalq təşkilatlarda daha geniş təmsil olunması və onun beynəlxalq inteqrasiyasını dəstəkləməyi üzərinə öhdəlik kimi götürür. Lakin Yeni Kaledoniya Dövlətinin BMT-də yerə malik olması ilə bağlı müddəa layihədə mövcud deyil”.
S.Fətəliyeva əlavə edib ki, bu hadisənin müsbət məqamlarından biri Fransa Prezidenti E.Makronun ilk dəfə Yeni Kaledoniya ilə bağlı danışıqlarda şəxsən iştirak etməsi olub.
“Nəzərə alaq ki, Yeni Kaledoniya məsələsinin beynəlmiləlləşdirilməsi bu məsələdə ciddi rol oynayıb ki, Azərbaycanın burada rolu və töhfəsi hər kəs tərəfindən qəbul edilir. Bundan əlavə, Yeni Kaledoniyanın yeni “unikal statusu” digər ərazilər, məsələn, uzun müddətdir ki, öz statusunu dəyişməyə cəhd edən Korsika üçün presedent ola bilər”,- deyə o fikrini tamamlayıb.