Azərbaycan, Bakı, 28 aprel / Trend , müxbir T.Cəfərov /
İslahatçılar düşərgəsinin İranda keçiriləcək növbəti prezident seçkilərinə nəzarət üçün müştərək komitə yaratması, hakim partiyanın etirazına səbəb olsa da, qanuna zidd bir addım deyil.
İranda iyunun 12-də keçiriləcək prezident seçkilərinə İslahatçılar düşərgəsindən iki nümayəndə namizədliyini irəli sürüb. İslahatçılar düşərgəsindən olan namizədlər sabiq spiker Mehdi Kərrubi və sabiq Baş nazir Mirhüseyn Musəvi seçkilərə nəzarət üçün müştərək komitə yaratmağa razılıq veriblər. Hələlik hakim partiyadan (Mühafizəkarlar düşərgəsi) namizədliyini irəli sürən yoxdur, baxmayaraq ki, hazırkı prezident Mahmud Əhmədinejadın seçki kampaniyası fəaliyyətə başlayıb.
Kərrubinin rəhbərlik etdiyi "Milli Etimad" partiyasının mətbu orqanı olana eyni adlı qəzetin məlumatına əsasən, iki islahatçı namizəd prezident seçkisi zamanı səsvermədə saxtakarlığın qarşısınıı alınması və səslərin düzgün sayılmasına nəzarət edilməsi üçün müştərək komitə yaradıblar. Komitə aprelin 26-da rəsmən fəaliyyətə başlayıb.
İranın sabiq islahatçı prezidenti Məhəmməd Xatəminin müavini Məhəmmədəli Əbtəhi keçən ay Trend -a açıqlamasında seçkilərdə saxtakarlığa yol verilməsindən narahatlığını bildirmişdi. Bundan əvvəl İslahatçılar nəzarət komitəsinin yaradılmasının vacibliyini bildirsələr də, hakim partiyanın sərt etiraz reaksiyaları ilə rastlaşmışdılar.
İranın sabiq daxili işlər naziri Əliəkbər Möhtəşəmipur (Ali Akbar Mohtashamipour) Trend -a bidirib ki, hakim partiyanın etirazı əsassızdir və Konstitusiyaya əsasən, islahatçı qüvvələr seçkilərə nəzarət komitəsi yarada bilərlər.
İranda seçki qanununa əsasən, səsvermə məntəqələrində və səslərin sayılması prosesində seçkilərdə iştirak edəcək namizədlərin nümayəndələrinin olmasına icazə verilir.
2005-ci il prezident seçkilərində Əhmədinejadın qələbəsi digər namizədlərin etirazına səbəb olub. Daxili İşlər Nazirliyi və Mərkəzi Seçki Komissiyasının rəsmi açıqlamasına əsasən, Əhmədinejad 17 milyon səs toplamaqla qalib olub. Digər namizədlər Əli Əkbər Rəfsəncani (sabiq prezident) və Kərrubi seçkilərdə saxtakarlıq olduğunu bəyan etmişdilər.
"Milli Etimad" partiyasının mərkəzi heyətinin üzvü Əbulfəaz Şükuri (Shokouri) Trend -a bildirib ki, İran İslam Respublikasının Konstitusiyası ölkədə keçirilən seçkilərdə namizədliyini irəli sürmüş şəxlərin səsvermə məntəqələrində müşahidəçilərinin olmasına icazə verir. "Kərrubi və Musəvi bu qanunu rəhbər tutaraq istəyirlər ki, öz müşahidəçilərini birləşdirsinlər. Onlar komitəni bu məqsədlə təşkil ediblər ki, hər iki nümayəndənin müşahidəçiləri birgə iş aparsın", - deyə Şükuri çərşənbə axşamı Tehrandan telefonla bildirib.
Şukuri əlavə edib ki, əvvəlkindən fərqli olaraq, bu dəfə hakim partiya nəzarət komitəsinin yaradılmasına etiraz etməyib.
İslahatçıların nəzarət komitəsi yaratmasının növbəti prezident seçkilərinin sağlam keçirilməsinə zəmanət verəcəyi də şübhə altındadır.
İran Jurnalistlər Fondunun rəhbəri və siyasi hərəkat funksioneri Əli Məzruinin (Ali Mazrouee) fikrincə, namizədlərin nümayəndələrinin müşahidəçi kimi seçki prosesinə nəzarət etməsi seçkilərdə qanun pozuntularının qarşısını almayacaq.
Əbtəhinin fikrincə də, hakim partiyanın seçkilərin sağlam keçiriləcəyi ilə bağlı bir sıra vədlər verməsinə baxmayaraq, reallıqda vədlərə nə dərəcədə əməl olunacağına ümid azdır.
Məzrui hakim partiyanın bu dəfə nəzarət komitəsinə etiraz etməməsinin səbəbini belə izah edib ki, bundan öncəki yaradılması planlaşdırılan komitə ilə hazırkı komitə arasında fərq var: "Əvvəlki komitə İslahatçılar düşərgəsi tərəfindən seçkilərə nəzarət etmək məqsədilə yaradılırdı, lakin hazırkı komitə seçkilərdə iştirak etmək istəyən iki namizəd tərəfindən yaradılıb".
Şükuri isə hesab edir ki, hakim partiyanın bundan əvvəl komitənin yaradılmasına etiraz etməsinin səbəbi bu olub ki, onlar qanunu düzgün başa düşməyiblər. Onun sözlərinə görə, Mühafizəkarlar yalnız indi Konstitusiyanın tələblərini dərk edərək, namizədlərə belə komitənin yaradılmasına icazə veriblər.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]