Bakı. Trend:
Bakıda "Piylənmənin idarə olunmasında müasir tendensiyalar" adlı Beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçirildi. Tədbir Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzinin və EASO-Piylənmənin İdarəetmə Qrupunun dəstəyi ilə Nutrisiologiya, Dietologiya və Piylənmənin profilaktikası Akademiyası (ANDOP) tərəfindən təşkil edilib. Bu barədə ANDOP-UN rəhbəri Sevinc Zamanovanın müsahibəsi:
- Elmi ictimaiyyətə piylənmənin öyrənilməsi sahəsindəki fəaliyyətəri ilə məlum olan dünya şöhrətli Avropa və Türkiyə alimləri Bakıda toplanıb. Bu beynəlxalq konfrans nəyə həsr olunub?
- Biz bu mütəxəssisləri dietologiya və piylənmənin qarşısının alınması sahəsində çalışan azərbaycanlı həkimlər ilə praktik işə dəvət etdik. Qonaqlarımız təcrübə mübadiləsi, piylənmənin müalicəsi və qarşısının alınması sahəsində son elmi məlumatları təqdim etmək, Azərbaycanın həmkarları ilə görüşmək, qarşılıqlı fəaliyyət üçün yeni imkanlar axtarmağa gəldilər.
Biz çox sevinirik ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Azərbaycandakı nümayəndəliyi tərəfindən dəstəkləndik. Bu baxımdan xanım Hande Harmancı'ya təşəkkür edirik.
Piylənmə problemi hazırda dünyada olduqca kəskindir. Piylənmə XXI əsrin epidemiyası adlanır və bu, təhlükəli xəstəliklərdəndir. Ən inkişaf etmiş ölkələrdə, yetkin əhalinin 15% -dən 25% -i piylənməyə məruz qalır , uşaqlar və yeniyetmələr arasında piylənmənin artması müşahidə olunur. Məhz bu faktlar, problemi həll etmək üçün dünyanın bütün elmi cəmiyyətini bir araya gətirən faktlardır.
- Tədbirdə hansı mövzulara toxunuldu?
- Konfransın iştirakçıları Avropa Piylənmə İdarəetmə Assosiasiyasının (EASO – Piylənmənin idarəolunması üzrə Avropa Birliyi) nümayəndələri və həmçinin piylənməylə mübarizədə Azərbaycanın aparıcı ekspertləri idi. Konfransda 150-dən çox iştirakçıya dünya praktikasında qəbul edilmiş xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsində yeni tendensiyalar barədə ətraflı məlumat verilmişdir. Piylənmənin qarşısının alınması, bariatrik və metabolik cərrahiyyə, uşaq piylənməsi, piylənmənin farmakoterapiyası, uzun müddətli xəstənin idarə edilməsi, piylənməylə mübarizədə ixtisaslaşmış mərkəzlərin yaradılması və daha çox müxtəlif aspektlər müzakirə edilmişdir.
- ANDOP, dietologiya və piylənmənin qarşısının alınması sahəsində təhsil və icma layihəsi kimi özünü qurdu. Cəmiyyətdə düzgün qidalanmanın prinsiplərinə riayət edilməsinin vacibliyini necə anlayırsınız?
- Əlbəttə ki, təhsil işi xüsusilə gənc nəsillər arasında mütəmadi olaraq həyata keçirilməlidir. ANDOP hazırda həkimlər üçün dietologiya və piylənmə idarəçiliyi təlimlərini Sağlamlıq Strategiyası Təlim Mərkəzinin (SSTM) təlimləri əsasında həyata keçirir. Bu layihələr tibbi auditoriya arasında böyük maraq doğurdu və bu, təsadüfi deyil. Çünki sağlamlıq problemləri ilə üzləşən insanların ilk mütəxəssisləri məhz onlardır. Buna görə, hər bir həkimin, ixtisasından asılı olmayaraq, bəslənmə sahəsində hərtərəfli bilik və bacarıqlara sahib olması vacibdir. Bu gün xəstəliklərin bir çoxu qeyri-düzgün həyat tərzi və qidalanma səbəbiylə baş verir .Yalnız bir mütəxəssisin köməyi ilə gündəlik pəhrizin düzəldilməsi ilə heç bir dərman olmadan bir çox sağlamlıq problemlərindən xilas ola bilərsiniz.
- Yəni əvvəllər həkimlərimiz qidalanma sahəsində biliklər üçün xaricə getməli idilərsə, artıq Azərbaycanda təhsil ala bilərlər?
- Tamamilə doğrudur. Bu gün bizim biliklərini praktik olaraq tətbiq edən yüzdən artıq məzunumuz var. Bizim qabaqcıl kursumuz "Nutrisiologiya və Dietologiyanın əsasları" adlı təlimdir və biz bütün həkimlərə ixtisaslarından asılı olmayaraq tövsiyə edirik. Təhsili beynəlxalq mütəxəssis Dr Emil Hidayəti aparır. O, Ümumdünya Piylənmə Federasiyası tərəfindən tətbiq olunan beynəlxalq piylənmə idarəetmə təhsili proqramı çərçivəsində SCOPE sertifikatını alan ilk həkimdir. Yeri gəlmişkən, bu səviyyədə mütəxəssislər dünyada üç yüzdən az artıq ola bilər.
"Nutrisiologiya və dietologiya'in əsasları" adlı təlim, bəslənmə sahəsində bütün müasir yanaşmaları və beynəlxalq metodları əhatə etmişdir, həmçinin milli mətbəxin xüsusiyyətləri nəzərə alınmışdır. Tədricən, modullarımızı genişləndiririk. "Uğurlu həkimin strategiyası" təlimini hazırlayarkən uzunmüddətli müalicənin psixoloji aspektlərini öyrənmək nəzərə alınmışdır. "Nutrisiologiya və Dietologiyanın əsasları" kursunun vacib davamı bizim nisbətən yeni, lakin böyük maraq doğurmuş "Piylənmənin idarə olunmas" layihəmiz oldu
Getdikcə daha çox dərk etdik ki, həkimlərimiz üçün daha çox lazımlı məlumatlar verməliyik. Ən son belə layihələrdən biri, bütün dünyada bu gün müzakirə edilən bir mövzu olan Bağırsağın Mikrobiotasıdır. Insan sağlamlığı problemlərinin bir çoxu bağırsaqların işinə bağlıdır. Bundan başqa fitness təlimçiləri və idman həkimləri üçün, idman qidalanması, Fitness və Diet üzrə xüsusi kurslar hazırlanmışdır. Bütün bu layihələr saat dərsləri verir. Bundan əlavə, düzgün qidalanma ilə bağlı bir günlük seminarlar da keçiririk.
- Bildiyimiz kimi, məktəbəqədər və məktəb yaşlarında uşaqlar üçün müvafiq və sağlam bəslənmənin prinsiplərinə təsir göstərən təlimlər də keçirilir?
- Gənc həkimlərin elmi ictimaiyyətin inkişafına töhfə verməyə hazırıq. Mən onların özlərini təşəbbüskar və məqsədyönlü mütəxəssislər kimi göstərməsindən çox məmnunam. Belə təşəbbüslərdən biri bizim gənc və istedadlı həkimlərmizdən biridir hansı ki , məktəblərdə, uşaqların təhsil müəssisələrində və uşaq bağçalarında təlimlər keçirir. Bütün uşaqlar müvəffəqiyyətə çatmaq və xoşbəxt olmaq istəyirlər, burada əsas rolu gənc yaşlarından istiqamətlənmiş düzgün qidalanma oynayır. Beləliklə, oyunlar və interaktiv şəkildə biz uşaqları maraqlandırmağa çalışırıq və sağlamlığımızın qayğısına qalmaq üçün sağlam qidalanmağın nə qədər vacib olduğunu göstəririk.
- "Piylənmənin idarə olunmasında ən yeni tendensiyalar" Beynəlxalq Elmi Konfransından gözləntiniz nə idi?
- Bizim fəaliyyətimiz beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qiymətləndirilir. ANDOP yaxınlarda Dünya Piylənmə Federasiyasının (WOF) bir hissəsinə çevrilmişdir. Bu gün bizi dəstəkləyən böyük bir komanda və eyni fikirli insanlar var. Konfransda ANDOP həyatında mühüm bir hadisə gözlənilirdi. Təşkilatımızın Azərbaycanda keçirdiyi missiyanı və son dəfə uğurlu beynəlxalq əməkdaşlığı nəzərə alaraq, ANDOP EASO-nun tam üzvü olmağa hazırlaşır. Bütün bunlar bizim düzgün yolda olduğumuzu, təhsilin beynəlxalq standartlarını tətbiq edən və Azərbaycanlı həkimlərə piylənmənin idarə olunması sahəsində son elmi nailiyyətlərə giriş imkanı verdiyini göstərir.
