Hesablama Palatası "2006-cı ilin birinci yarısında dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərinin icrası" auditinin nəticələrini təsdiq edib. Qəbul olunmuş qərar haqqında məlumatlar ölkənin Milli Məclisinə təqdim olunacaq. Bu barədə Trend Hesablama Palatasının məlumatına istinadən xəbər verir.
2006-cı ilin birinci yarısı üçün dövlət büdcəsinin faktiki icra səviyyəsinin təhlili son illər Azərbaycana xas dinamik inkişafı biruzə verib. 2005-ci ilin həmin dövrü ilə müqayisədə bütün makroiqtisadi göstəricilər üzrə artım müşahidə olunur. Hesabat dövrü ərzində ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə ÜDM-in artımı 36,3% təşkil edib. Bu artım bütün sahələrin, o cümlədən məhsul istehsalının -51,6% (bunun 66,7%-i sənayenin, kənd təsərrüfatının, 4,5% -ov və meşə təsərrüfatının, 5,6%-i tikintinin payına düşür) , göstərilmiş xidmətlərin - 10% (nəqliyyatın - 14,45, rabitənin- 27,1%, toplan və pərakəndə satışın, avtomobil, məişət avadanlıqlarının və şəxsi istifadə məhsullarının təmirinin 12,1%, restoran və mehmanxana xidmətlərinin - 27,9%, sosial və digər xidmətlərin - 2,1% artması), əmtəə və idxalın xalis vergisinin - 8,4% inkişafı sayəsində baş verib.
Maliyyə Nazirliyinin təqdim etdiyi "2006-cı ilin birinci yarısında dövlət büdcəsinin icrası haqqında" hesabata əsasən 1269,6 mln. manat və ya 81,1% proqnozla müqayisədə gəlir 1564,9 mln. manat, 271,1 mln. manat həcmində vergi daxilolmaları da daxil olmaqla, konvertasiya olunmamış daxilolmalar 1540,7 mln. manat və ya 98,4% həcmində icra olunub. Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin tərkibində vergilərdən daxilolmalar 1119,7 mln. manat proqnoza qarşı 979,1 mln. manat və ya 87,4%, konvertasiya olunmamış 271,1 mln. manat vergi daxilolmaları nəzərə alınmaqla, 1250,2 mln. manat və ya 111,6%, büdcənin digər gəlirləri üzrə isə 290,4 mln. manat və ya 65,2% təşkil edib.
Maliyyə Nazirliyinin hesabatına əsasən büdcə gəlirlərinin 5 növü üzrə nəzərdə tutulmuş proqnoz kəsirlə icra olunub. O cümlədən, fiziki şəxslərin gəlir vergisi - 80,4%, hüquqi şəxslərin mənfəət vergisi - 50,7%, mədən vergisi - 98,2%, və digər gəlirlər - 65,2%, bundan büdcə təşkilatlarının xüsusi vəsaitlərindən daxilolmalar - 1,4% və Dövlət Neft Fondundan ayırmalar - 77,3%, xarici iqtisadi fəaliyyətlə bağlı vergilər - 98,4% icra olunub. Büdcənin qalan gəlir növləri üzrə nəzərdə tutulmuş proqnozlar artıqlaması ilə icra olunub, o cümlədən, ƏDI - 102,8%, aksiz vergisi - 104,0%, torpaq vergisi -101,9%, əmlak vergisi - 101,2%, yol vergisi - 116,6% icra olunub.
2006-cı ilin I yarımilliyində dövlət büdcəsinin gəlirləri üzrə Iergilər Nazirliyi üçün müəyyən edilmiş 981,0 mln. manat tapşırıq Maliyyə Nazirliyinin məlumatına əsasən 747,1 mln. manat ( 76,2%) səviyyəsində icra olunub, eyni zamanda Iergilər Nazirliyinin təqdim etdiyi hesabatda vergi orqanlarının xətti ilə dövlət büdcəsinə 1027,1 mln. manat (104,7%) həcmində gəlirlərin daxil olması göstərilir.
Hesabat dövü ərzində ÜDM-nin artım tempi 36,3% təşkil edib, Iergilər Nazirliyinin məlumatına əsasən büdcə gəlirlərinin artım tempi isə 59,3% təşkil edib, yəni büdcə gəlirlərinin artım tempi ÜDM-nin artım tempini 23,0 bənd üstələyib.
Maliyyə Nazirliyinin məlumatına əsasən, konvertasiya olunmamış 271,1 mln. manat ekvivalentində vergi daxilolmaları nəzərə alınmaqla, Iergilər Nazirliyi tərəfindən ödənilməsi təmin olunmuş büdcə gəlirləri 1018,3 mln. manat təşkil edib. Lakin Iergilər Nazirliyinin rəsmi hesabatına əsasən bu göstərici 1027,1 mln. manat təşkil edib. Göründüyü kimi, bu iki məlumat arasındakı uyğunsuzluq 8,8 mln. manat təşkil edir.
Beləliklə, vergilərin yığım səviyyəsinin aşağı olması ötən hesabat dövrlərində olduğu kimi 2006-cı ilin I yarımilliyində də davam edib.
2006-cı ilin birinci yarısında dövlət büdcəsinin xərcləri 1651,2 mln. manat proqnoza qarşı faktiki 1446 mln. manat məbləğində (87,6%) icra olunub. Bütövlükdə, əgər 2005-ci ilin nəticələrinə görə büdcə xərclərinin orta aylıq məbləği 150,7 mln. manat təşkil edibsə, cari ilin birinci yarımilliyində bu göstərici 241,0 mln. manat, yaxud 59,9% çox olub.
Cari ilin yarımilliyində dövlət büdcəsi xərclərinin 13 bölməsindən faktiki olaraq 2 bölməsi üzrə proqnoz artıqlaması ilə icra olunub. Belə ki, mərkəzləşdirilmiş xərclər hesabına maliyyələşən kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı, balıqçılıq, ovçuluq və ətraf mühitin mühafizəsi üzrə faktiki icra 106%, iqtisadi fəaliyyət xərcləri üzrə 110,1%, təşkil edib.
Qalan 11 bölmə üzrə icranın faktiki səviyyəsi 66,9% - 98,3% arasında olub, o cümlədən, ümumi dövlət xidmətləri üzrə 75,4%, təhsil xərcləri üzrə 97,1%, səhiyyə xərcləri üzrə 88,0%, sosial müdafiə və sosial təminat xərcləri üzrə 80,4%, mədəniyyət, incəsənət, kütləvi informasiya, bədən tərbiyəsi və din sahəsində fəaliyyətin xərcləri üzrə 79,4%, mənzil-kommunal təsərrüfatı xərcləri üzrə 80,4%, sənaye,tikinti və faydalı qazıntılar xərcləri üzrə 98,3% təşkil edib.
Bu dövr ərzində büdcə kəsiri 2006-cı il üçün nəzərdə tutulmuş məbləğin (188 milyon manat) 45,74%-ni, yəni 86 milyon manat təşkil edib və mənbələr üzrə aşağıdakı məbləğlərdə örtülməli idi:- daxili mənbələr hesabına 77 milyon manat, o cümlədən, özəlləşdirmədən daxilolmalar hesabına 12 milyon manat, qısamüddətli dövlət istiqraz vərəqələrinin satışından daxil olan vəsait hesabına 65 milyon manat;- xarici mənbələr hesabına (Yoxsulluğun azaldılmasına yardım krediti) 9 milyon manat.