Azərbaycan, Bakı, 09 aprel / Trend , müxbir A.Bədəlova /
Avropa İttifaqının (Aİ) böyük ümidlər bəslədiyi "Nabukko" qaz kəməri layihəsi ətrafında son zamanlar güclü diskussiyalar gedir. Son ayda layihə ilə bağlı bilavasitə və ya dolayı yolla baş verənlər layihənin reallaşmasının xeyrinə deyil.
Şübhə altında qalan vacib məsələlərdən biri layihənin maliyyələşdirilməsidir. Rusiyadan enerji sahəsində asılılığını zəiflətmək istəyən Avropa bu məsələdə çətinliklə ümumi razılıq əldə edə bildi. Buna səbəb Almaniya kansleri Anqerla Merkelin dediyi kimi, maliyyə böhranıdır və layihənin hazırki durumda reallaşması məqsədəuyğun deyil, yoxsa səbəb bəzi Avropa ölkələrinin Rusiya layihələrinə bağlılığındadır.
İstənilən halda Azərbaycan və Mərkəzi Asiya qazının Avropaya çatdırılmasını nəzərdə tutan layihənin reallaşmasına Aİ 200 mln. avro ayırmağı planlaşdırır.
Diskussiyalara başlıca səbəb bir müddət öncə "Nabukko" təchizatçısı olacaq Azərbaycanın, Rusiyanın 2010-cu ildən Azərbaycan qazının təchizatını nəzərdə tutan "Qazprom" şirkəti ilə qarşılıqlı anlaşma barədə imzaladığı memorandum oldu. Azərbaycan qazını almaq təklifi ilə Rusiya ötən ilin martında çıxış edib. Xarici KİV-lər bu addımı dərhal "Nabukko" layihəsinə böyük zərbə kimi qiymətləndirdilər. "Wall Street Journal" yazır ki, Avropanın "Nabuko" arzusu həyata keçməyə bilər.
Nabucco gas pipeline konsorsiumu üçün Azərbaycanın belə qərarı təəcüblü olmadı. "Azərbaycanla Rusiya arasında imzalanan memorandum bizim layihə üçün əngəl yaratmır", - beynəlxalq layihələr və "Nabukko" üzrə Avstriyanın OMV şirkətinin nümayəndəsi Kristian Dolezal Trend -a bildirib. Onun sözlərinə əsasən, Azərbaycan hələ ki, boru kəmərinin əsas təchizatçısı kimi qəbul edilir.
"Nabukko" qaz kəmərinin maksimal gücü ildə 31 milyard kub metr təşkil edəcək. Azərbaycanın "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsi çərçivəsində konsorsium ildə 8 milyard kub metr qaz almağı gözləyir.
Hazırda Azərbaycan sutka ərzində 56,5 milyon kub metr qaz hasil edir.
Yaxında diskussiyaların alovlanmasına Gürcüstanın "Nabukko"nun rəqibi sayılan "Ağ axın" layihəsinə qoşulması oldu. White Stream Pipeline şirkəti tərəfindən hazırlanan "Ağ axın" layihəsi Azərbaycan, Mərkəzi Asiya, mümkün olarsa İran qazının Gürcüstan ərazisi və Qara dənizin dibi ilə Ukrayna və Aİ ölkələrinə çatdırılmasını nəzərdə tutur. "Ağ axın"ın gücü ildə 8-22 milyard kub metr qaz civarındadır.
White Stream Pipeline şirkətinin baş direktoru ilə layihənin gerçəkləşməsi istiqamətində əməkdaşlıq barədə memorandum imzalamış Gürcüstanın energetika naziri Aleksandr Xetaquri hesab edir ki, "Ağ axın" layihəsi "Nabukko"nun xeyrinə olacaq.
"Ağ axın" Xəzər regionunun tez və effektiv mənimsənilməsini nəzərdə tutur ki, bu da "Nabukko"nun gerçəkləşməsinə təkan verəcək və bir çox ölkələri qazla təmin edəcək", - Xetaquri qeyd edib.
Görünür, "Nabukko" layihəsinin gerçəkləşməsi ilə bağlı yaranan şübhələr əsaslıdır. Buna baxmayaraq Avropa İttifaqı layihəyə olan ümidlərini itirmir.
Layihənin konsorsiumu əmin edir ki, layihənin həyata keçirilməsində heç bir əngəl yoxdur və atılan addımlar uğurla nəticələnəcək.
Yaya qədər layihə ilə bağlı dövlətlərarası müqavilənin imzalanması planlaşdırılır. "Layihə ilə bağlı nazirlər səviyyəsində aparılan danışıqlar məhsuldar və konstruktiv keçib", - Dolezal deyib.
Hazırda diqqətlər "Nabukko" ilə bağlı Praqada keçiriləcək sammitə yönəlib. Sammitdə layihəyə üzv olan ölkələrlə yanaşı, xüsusi dəvətlə Gürcüstan da iştirak edəcək.
Avropa İttifaqının istəyini nəzərə alsaq, hələ ki, əməldə yox, sözdə olan "Nabukko" layihəsinin reallaşmaq şansı qalır. Aİ istəyini həyata keçirmək fikrindədirsə artıq tələsməlidir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]