Əfqanıstan, Kabil, 02 sentyabr / Trend A.Həkimi / Koalisiya qüvvələrinin hava hücumları zamanı Əfqanıstanın müxtəlif regionlarında dinc sakinlərin həlak olması faktlarının artması ölkədə NATO qüvvələrinə qarşı müxtəlif reaksiyalar doğurub. Ölkənin müxtəlif siyasi qüvvələri, eləcə də prezident Hamid Kərzai də NATO qüvvələrinin bu hərəkətlərini pisləyib.
Ötən həftələrdə koalisiya qüvvələrinin keçirdiyi hava hücumları zaman onlarla dinc sakin, o cümlədən qadın və uşaqlar həlak olub. Herat vilayətinin Şendend şəhərində baş verən son hadisə nəticəsində isə yüzdən artıq dinc sakin həlak olub. Əfqanıstanın Şandend şəhərində baş vermiş bu hadisə Taliban qrupunun törətdiyi cinayətlərdən sonra ən qanlı hadisə sayıla bilər.
Rəsmi statistikaya görə, ötən ay NATO qüvvələrinin hava hucumları nəticəsində Əfqanıstanın müxtəlif regionlarında 300 nəfərə yaxın dinc sakin həlak olub.
Ekspertlər dinc sakinlər arasında ölüm faktlarının artmasının əsas səbəbi kimi NATO qüvvələri, Əfqanıstan silahlı qüvvələri və polisi arasında uzlaşdırılmamış və dəqiqləşdirilməmiş əməliyyatların keçirilməsini göstərirlər. Onların fikrincə, koalisiya qüvvələrinin Əfqanıstanın coğrafiyasına, mədəniyyətinə və ictimaiyyətinə yaxından bələd olmamaları sakinlər arasında ölüm faktlarının çox olmasına daha bir səbəbdir.
Ekspertlərin rəyincə, Taliban NATO-nun əməliyyatları zamanı daha çox sayda dinc sakinin həlak olmasını arzulayır ki, bu da təbii şəkildə ictimaiyyət arasında NATO-ya qarşı nifrəti artırmalıdır. Taliban müxtəlif yollarla öz əlaqələrini xalq arasında genişləndirməyə və öz mənfur niyyətini həyata keçirməyə çalışır.
İki həftə öncə Əfqanıstan parlamentinin nümayəndələri Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən NATO qüvvələrinin komandirinin dinc sakinlər arasında ölüm faktlarının artması ilə əlaqədər parlamentdə hesabat verməsini tələb etmişdi, lakin NATO-nun təmsilçisi parlament qarşısında çıxış etməkdən boyun qaçırmışdı.
Bu arada Əfqanıstan parlamentinin nümayəndələri dinc sakinlər arasında ölüm faktlarının qarşısının alınması məqsədilə ölkənin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələsinin mücahidlərə tapşırılmasını tələb ediblər.
"Əfqanıstan mücahidləri ruslara qalib gəldikləri kimi, indi də ölkənin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi işində Taliban və müxalif silahlı qüvvələrinə qarşı vuruşa bilərlər", - deyə mücahidlərin keçmiş komandirlərindən olan Rəsul Səyyaf Trend -un müxbiri ilə müsahibəsində bildirib.
Səyyaf bildirib ki, hakimiyyət hərbdə təcrübəsi olan şəxslərdən Əfqanıstanın düşmənləri ilə mübarizədə istifadə etməlidir.
"Mücahidlər ruslara qalib gəlməklə Əfqanıstanın təhlükəsizliyini təmin edə biləcəklərini və ölkənin düşmənləri ilə mübarizə apara biləcəklərini sübuta yetiriblər", - deyə Əfqanıstan parlamentinin Herat vilayətindən olan nümayəndəsi Əbdüssəlam Qazizadə Trend - a müsahibəsində bildirib.
Qazizadənin fikrincə, regiona nəzarət mücahidlərə həvalə olunarsa, onlar öz gücləri hesabına hərc-mərcliyin qarşısını alaraq, təhlükəsizliyi təmin edə biləcəklər.
"İslamın düşmənləri mücahidlərin dövlət işlərində iştirak etmələrini istəmirlər. Onlar çalışırlar ki, mücahidləri siyasətdən uzaq tutsunlar", - deyə o, təəssüflə bildirib.
Qazizadə əlavə edib ki, hökumət mücahidlərin müxtəlif qruplarını tərkislah edib. Onun sözlərinə görə, hökumətin bu addımı ölkədə sabitliyin daha da pozulmasına səbəb olub və mücahidlərin siyasətdən uzaqlaşdırılması mənfi sonluqla nəticələnəcək.
Onun sözlərinə görə, koalisiya qüvvələri də mücahidləri siyasətdən uzaqlaşdırmaqda maraqlıdırlar, çünki ölkədə cinayətlərini davam etdirməklə sabitliyi pozmaq və bu yolla burada qalmaq üçün özlərinə şərait yaratmaq istəyirlər.
Əfqanıstan vətəndaşları da koalisiya qüvvələrinin ölkədə sabitliyin pozulmasında əli olmalarına əmindirlər. Koalisiya qüvvələrinin Əfqanıstanda yürütdüyü ikitərəfli siyasət nəticəsində isə vətəndaşların hökumətə və beynəlxalq ictimaiyyətə inamı azalıb.
Ekspertlərin yekdil fikri belədir ki, mücahidlərin siyasətdən uzaqlaşdırılması xalq və hakimiyyət arasında uçurumu dərinləşdirəcək və daha çox qan tökülməsinə səbəb olacaq.
"Əfqanıstanda təhlükəsizliyin təmin edilməsi bütün ölkə vətəndaşlarının borcudur", - deyə Əfqanıstan Milli Şurasının Bədəxşan vilayətindən olan nümayəndəsi Sultan Əhməd Urnək Trend -la müsahibəsində bildirib.
Onun sözlərinə görə, təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün isə ilk növbədə xalq və hakimiyyət arasında inam yaranmalıdır. Urnək ölkədəki problemlərin daha bir səbəbi kimi bəzi qonşu dövlətlərin Əfqanıstanın daxili işlərinə müdaxiləsini də göstərib.
Onun fikrincə, Pakistan və Əfqanıstan arasında Divrənd sərhəd problemi həll olunmamış qaldıqca, ölkənin təhlüksizliyinin təmin edilməsi qeyri-mümkündür.
Hazırda Əfqanıstan parlamenti koalisiya qüvvələrinin Əfqanıstandakı fəaliyyətinin qanuniləşdirilməsi məsələsini müzakirə edir və yaxın gələcəkdə bu barədə qanun təsdiq olunacaq.
Urnək bildirib ki, Əfqanıstanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün silahlı qüvvələrin və polis nəfərlərinin sayı artırılmalıdır. Britaniya Baş naziri Qorden Braun da bir müddət əvvəl bildirmişdi ki, Əfqanıstan ordusunun sayının iki dəfə artırılması məqsədəuyğundur.
Əksər Avropa ölkələri öz qüvvələrinin Əfqanıstandan çıxarılmasını istəyir. Bununla belə, koalisiya qüvvələri ölkədən tam şəkildə çıxarılarsa, Əfqanıstan dövləti ölkənin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün milli ordunun və polisin heyətini artırmaq və təkmilləşdirmək məqsədilə əhali ilə sıx əmkdaşlığa girməlidir.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan [email protected]