Azərbaycan, Bakı, 02 iyul / Trend , müxbir K.Zərbalıyeva/ Azərbaycan vətəndaşlarının dövlət qulluğunda çalışmağa marağının az olmasının əsas səbəbi dövlət qulluğu vəzifələrinə görə nəzərdə tutulan əmək haqqının aşağı olmasıdır. Ekspertlər bu sahəyə marağın artması üçün əmək haqqının artırılmasını təklif edirlər.
Azərbaycanda dövlət qulluğunun 6-9-cu təsnifatları üzrə dövlət qulluğuna qəbulu Prezident yanında Dövlət Qulluğu Məsələləri üzrə Dövlət Komissiyası müsabiqə yolu ilə həyata keçirir.
Komissiya yarandığı vaxtdan-2006-cı ildən indiyədək vakant dövlət qulluğu vəzifələrinə qəbulla bağlı dörd müsabiqə keçirib. Birinci müsabiqədə 15 dövlət orqanındakı 212 vakant yerə 930, ikincidə 16 dövlət orqandakı 200 yerə 910, üçüncüdə 25 dövlət orqanındakı 383 yerə 1851, dördüncüdə isə 476 yerə 1717 nəfər sənəd verib. Ümumilikdə 1247 vakant yerə 5408 namizəd sənəd verib və 299 nəfər dövlət qulluğu vəzifələrinə təklif olunublar. Həmin təsnifatlar üzrə əmək haqqının məbləği 93 manatdan 333 manatadək dəyişir.
Millət vəkili Aydın Mirzəzadə hesab edir ki, dövlət qulluğuna marağın azlığı bütün demokratik ölkələrə xasdır. Onun sözlərinə görə, totalitar rejimli ölkələrin vətəndaşları öz inkişaflarını dövlət qulluğunda görürlər. Onların sərbəst biznes qurmaq, siyasi partiyalar, qeyri-hökumət təşkilatları yaratmaq və bu təşkilatlarda fəaliyyət göstərmək imkanları olmadığından onların inkişafında dövlət qulluğu vəzifələri tramplin rolunu oynayır. Dövlət qulluğuna marağın azalmasını müsbət qiymətləndirən millət vəkili hesab edir ki, bu hal dövlət qulluğu ətrafında ajiotajı da azaldır. Onun sözlərinə görə, dövlət qulluğunda işləmək istəyənlər ancaq maddi və biznes maraqları olmayan, karyerasını qurmaq istəyən şəxslərdir.
Mirzəzadə müsabiqəyə çıxarılan bəzi dövlət qulluğu vəzifələrində işləmək üçün sənəd verilmədiyindən həmin vəzifələrin dövlət qulluğu reystrindən çıxarılmasını, həmin vəzifələrə qəbulun müsabiqə yolu ilə keçirilməməsini, yaxud da bu vəzifələrdə çalışanların əmək haqlarının nəzərəçarpacaq dərəcədə artırılmasını təklif edir. Bu vəzifələrə marağın azlığını isə həmin vəzifələrə görə nəzərdə tutulan əmək haqqının az olması və həmin vəzifələrdə prespektivin olmaması ilə əlaqələndirir. Millət vəkili hesab edir ki, dövlət qulluğuna qəbul qaydalarının sərt olması bu sahəyə təsadüfi şəxslərin gəlməsinin qarşısını alır. "İndi dövlət qulluğuna qəbul müsabiqə yolu ilə keçirilir. İnsanlar bu sistemi düzgün dərk etməlidir. Bu sistemə qəbul qaydalarının sərt olması namizədlərin öz üzərlərində ciddi işləmələri üçün lazımdır", - deyə Mirzəzadə vurğulayıb.
Millət vəkili Rəfael Cəbrayılov dövlət qulluğunda işləməyə marağın azalması fikri ilə razı deyil. "Dövlət qulluğuna qəbul müsabiqə yolu ilə olduğundan savadı, peşəkarlığı olmayan şəxslər məsuliyyət hiss edib bu vəzifələrə sənəd vermirlər", - deyə Cəbrayılov vurğulayıb. Millət vəkili hesab edir ki, elm-texnikanın inkişafı ilə əlaqədar olaraq yeni dövlət qulluğu vəzifələri yaranıb. "Bu vəzifələr yeni yarandığından onlardan əksər şəxslər məlumatsızdır. Bu səbəbdən də həmin vəzifələrə sənəd verənlər azdır. Həm də bizdə sovet dövründən qalma bir psixologiya var -vətəndaşlar daha çox hüquq-mühafizə orqanlarında, məhkəmələrdə işləməyə can atırlar", - deyə Cəbrayılov vurğulayıb. Cəbrayılov da dövlət qulluğuna qəbula marağın artması üçün əmək haqlarının artırılmasını vacib sayır.
Prezident yanında Dövlət Qulluğu Məsələləri üzrə Dövlət Komissiyasının sədr müavini Vəfadar Misirov regionlarda dövlət qulluğuna marağın az olduğunu deyir. Onun sözlərinə görə, buna səbəb aşağı təsnifatlardakı vəzifələrdə əmək haqqının az olması (məsələn 9-cu təsnifatda 93 manatdır) və həmin təsnifatlardakı vəzifələrə işə qəbul şərtlərinin yuxarı təsnifatdakı vəzifələrlə eyni olmasıdır. "Yəni, həm 6-cı, həm də 9-cu təsnifatlardakı vəzifələrə test imtahanı verənlər eyni sualları cavablandırır, cavablar eyni bal sistemi ilə qiymətləndirilir. Belə olan halda namizədlər yuxarı təsnifatlar üzrə vəzifələrə sənəd verirlər", - deyə Komissiya rəsmisi vurğulayıb. Bu və digər səbəblərdən də yuxarı təsnifat üzrə vəzifələrə bir yerə orta hesabla 4 nəfər sənəd verir. Misirov aşağı təsnifatlardakı vəzifələrə marağın artması üçün həmin təsnifatlar üzrə işə qəbul tələblərinin yüngülləşdirilməsini vacib sayır. O, bu məqsədlə qanunvericiliyə dəyişiklik olunmasını əhəmiyyətli hesab edir. Sədr müavini dövlət qulluqçularının sosial təminatlarının, əmək haqlarının artırılması istiqamətində də iş aparıldığını bildirib.
Misirovun sözlərinə görə, namizədlər arasında ixtisas tələbləri qoyulmayan vəzifələrə sənəd verənlərin sayı çoxluq təşkil edir. Müsabiqələrin nəticələrinə görə, vətəndaşlar daha çox Dövlət Miqrasiya Xidmətində, İqtisadi İnkişaf Nazirliyində və Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xidmətindəki dövlət qulluğu vəzifələrində işləməyə daha çox maraq göstərirlər. İndiyədək keçirilən 4 müsabiqənin nəticələrinə görə, Dövlət Miqrasiya Xidmətindəki 75 vakant yerə 627, İqtisadi İnkişaf Nazirliyindəki 88 yerə 663, Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xidmətindəki 14 yerə 208 nəfər sənəd verib. Komissiya rəsmisi bildirib ki, namizədlər arasında dövlət qulluğundakı informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sahəsindəki vəzifələr üzrə də sənəd verənlərin sayı azdır. Səbəbi isə bu sahə üzrə mütəxəssislərin özəl sektorda daha yüksək əmək haqqı ilə işə qəbul olunmasıdır. Misirov müsahibədə iştirak edən namizədlərin müsabiqəyə hazırlıq səviyyələrindən də razı deyil. Belə ki, 4 müsabiqə üzrə qeydə alınmış 5408 namizəddən 1015-i test imtahanı mərhələsini, bunlardan da cəmi 299 nəfər söhbət mərhələsini uğurla keçib.
"Namizədlər işləmək istədiyi dövlət orqanının fəaliyyətindən xəbərsiz olur. Həmin qurumun Əsasnaməsi, nə vaxt yaradılması, iddia etdiyi vəzifənin qulluq funksiyaları barədə məlumatsız olurlar. Məntiqi təfəkkürləri, dünyagörüşləri, hadisələrə obyektiv qiymət vermək bacarıqları lazımi səviyyədə olmur", - deyə sədr müavini vurğulayıb. Dövlət qulluğu vəzifələrinə müsabiqədən kənar qəbul hallarının olduğunu istisna etməyən Misirov bu halların hər birinin komissiyada araşdırıldığını və qanunsuz işə qəbul olunanların vəzifədən uzaqlaşdırıldığını, pozuntuya yol verən şəxslər barəsində müvafiq tədbirlər görüldüyünü bildirib.
2006cı ildə Azərbaycan Respublikası prezidentinin "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Qulluqçuları Reyestrinin aparılması Qaydaları"nın təsdiq edilməsi barədə Fərmanından sonra dövlət qulluqçuları barədə elektron məlumat bazasının təkmilləşdirilməsi istiqamətində işlər sürətlənib. İndiyədək məlumat bazasında 100 göstərici üzrə 6000-dən artıq dövlət qulluqçusu barədə məlumat toplanıb.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]