Elçin Alıoğlu - Milli.Az-ın Baş redaktorunun müavini
"Onlar özlərindən başqa kimsəni haqlı bilmirlər, çünki haqq bu adamlar üçün yalnız öz qənaətləri, bir də haqsızlığı haqqa çevirməyi ideologiya kimi təqdim edən təbliğatı quranlara inamdır. Onların saqqallarının altından bəzən çox fərqli bayraqlar görünür" (Məhəmməd Siddiq, "İslamdan danışanlar")
"Bu, əsl islam deyil". Tanış, geniş yayılmış ifadədir. Dünyanın müxtəlif yerlərindəki radikal islamçı təşkilatlar, qruplaşmalar, terror qrupları, dəstələr, hərəkatlar barədə danışanda, "Cəbhət əl Nüsra", "Boko Haram", "Əl Qaida", İŞİD, "Ləşkəri Taiba", "Taliban" və daha onlarla, bəlkə də yüzlərlə islamçı təşkilatların əməllərinin yer aldığı videolar nümayiş olunanda, fotolar paylaşılanda belə deyilir.
Bu terrorçular islamdan danışsalar da, ayələr və surələr söyləsələr də, hədislərə və Qurana istinad etsələr də, gerçək islamdan həddən ziyadə uzaq olduqları söylənilir.
Əslində, gerçəkdir. Belələri islama qulluq etmək əvəzinə islamı öz alətlərinə çevirməyə, Quranı oxuyub anlamaq yerinə bu kitabı oxumayıb anlatmağa çalışırlar.
Terrorçular "cihad" etdiklərini düşünürlər.
Radikal islamçıların qəti qənaətlərinə görə, yaşadığımız planet, kürreyi-ərz iki hissədən ibarətdir ki, "dar ül islam"da möminlər yaşayır, "dar ül hərb" adlandırılan məkanlar isə mütləq istila olunmalı, oradakı dövlətlər məhv edilməli, hakimiyyətlər devrilməli və hər yanda "Şəriət qaydaları" bərqərar olmalıdır. Fəqət ki, pırtlaşıq saqqallı "mömin"lərin bəhs etdikləri "Şəriət qaydaları" elə Şəriətin özünün qətlinə yönəlib: nədən ki, Şəriət insanın haqqını qoruyur və haqqı, ədaləti insana bərabər tutur, bu səbəbdən gerçək, əsl islam silahlı, çılğın baxışlı, tez-tez "Təkbir!" hayqıran adamların təhtəlşüur qatlarındakı nifrət obyektidir.
Azərbaycanda son vaxtlarda din adı ilə pərdələnmiş radikal qruplar və şəxslərin fəallığı artıb. Onlar iki düşərgəyə parçalanıblar.
Bir tərəfdə kütlənin "vəhhabilər" adlandırdıqları "sələfi"lər, yəni "sələfiyyun" təriqətinin mənsubları ki, onlar darbalaq şalvarları, uzun saqqalları, "İslam Xilafəti" barədə refren halını almış danışıqları ilə fərqlənirlər.
Belələrini radikallıqdan, hətta ekstremizmdən sadəcə, bir addım ayırır və onların bir parası da "Xilafət" idefiksi, illüziyası, hətta ximerası üçün Suriyaya, İraqa, Əfqanıstana, hətta Yəmənə vuruşmağa yollanır, özlərini "mücahid" adlandırırlar.
Sələfilərin antoqonistləri, qarşı tərəfində duranlar "Əsl Əhli-Beyt aşiq"ləridir ki, bu şəxslər də islamın, bəlkə də inkişafa, tərəqqiyə, elmə, tolerantlığa və müasirliyə ən meylli məzhəbi olan şiəliyin radikallaşdırılmış formatıdır.
Azərbaycandakı radikal qruplaşma üzvləri parçalandıqlarını, düşərgələrə bölündüklərini düşünsələr də, bir-birlərini "münafiqlər", "sələfiyyun uşaqları", "rafizilər", "xəvaricilər", "müşriklər" adlandırsalar da, əslində bir mikrosxemdəki eyni funksionallı çiplər təki, bir-birlərinə bənzəyirlər, bir-birlərinin təkrarı və eyniləridir.
Onlar Azərbaycandakı vəziyyəti pozmaq, ölkəni ən yaxşı halda Livan, ən pis halda Suriya və ya Yəmənə, İraqa, Liviyaya döndərmək istəyən dövlətlərin, təşkilatların, siyasi və maliyyə qüvvələrinin əllərində alətə çevrildiklərinin fərqinə varmırlar.
Bərəlmiş gözlər, "Allahu-əkbər!" qışqıran ağızlar, vurmağa hazır yumruqlar, düşərgə mənsubiyyətindən asılı olaraq hakimiyyətin "Taqut nökərləri" və ya "Yezid qulluqçuları" adlandırılması, polis idarələrinin qarşısına yürüşlər, məscidlər və ibadət məkanlarının, səcdəgahların qarşısında aksiyalar cəhdləri, sosial şəbəkələrdə kütləvi itaətsizliyə çağırışlar - bütun bunlar alınan sifarişlərin, əmrlərin, pulların müqabilində görülən işlərdir.
Əksi mümkün deyil və belə düşünən varsa, sadəlövhdür.
Əhalisinin əksəriyyəti müsəlmanlar olan bütün ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da dindən hakimiyyətə sərt təzyiq vasitəsi qismində istifadə etmək, radikal qruplaşma üzvlərini alətə çevirmək və küçələrə çıxarmaq, qanun pozuntuları və ya cinayətə görə həbs olunmuş islamçını "ictihad yolçusu", "əzabkeş", "mücahid" kimi qələmə vermək artıq sınaqdan çıxarılmış metodlar arasındadır.
Hər iki tərəfi birləşdirən "dəyər"lər çoxdur və onların arasında əsas yeri Azərbaycandakı mövcud hakimiyyəti devirmək istəyi tutur.
Gərçi sələfilər "İslam Xilafəti" və ya öz təbirləri ilə desək, "Dövla İslamiya"nın yaradılmasını sidq-ürəkdən arzulayıb Azərbaycanı da bu efemer xülyada "əmirlik" kimi görürlərsə, qarşı tərəf ölkəmizi "Fiqh və Şəriətlə idarə olunan vilayət" təki arzulayır.
Zahirən "qəvi düşmən", batində isə ideoloji, təşkilati, struktur və metodologiya baxımından əkiz olan bu iki cərəyanı yönəldən, maliyyələşdirən, idarə edən güclərin yalnız Şərqdə olduğunu düşünmək gərək deyil.
İlk baxışdan paradoksal görünə bilər, amma reallıq budur ki, ölkəmizdə din pərdəsi altında fəaliyyət göstərən radikal qruplaşma üzvlərinin sayı az deyil. Onların aksiyalarının təşkilati baxımdan təkrarlanması, şüar və çağırışların dəyişməməsi heç də "tələblərin yerinə yetirilmədiyi üçün dəyişikliklər olmaması" ilə bağlı deyil.
Radikalların aksiyalarına, hər belə etiraz çıxışından əvvəl sosial şəbəkəllərdə və bu "dindar"ların yaratdıqları saytlardakı təbliğat materiallarına, təşviqat üsullarına fikir versək, eyni dəst-xətt aşkar görünür.
Həmin ssenari əvvəlcə Balkan yarımadasında, sonra postsovet məkanının bir neçə ölkəsində, daha sonra Şimali Afrika və Yaxın Şərq ölkələrində sınaqdan keçirilmiş, reallaşdırılmışdı.
Müxtəlif adları olsa da, hər dəfə "inqilab"dan, "mövcud hakimiyyətdən cana gələn geniş xalq kütlələrinin etirazları"ndan bəhs olunurdu və baş verənlər "adi vətəndaşların səbr kasasının daşması" kimi qələmə verilirdi.
"Mülayim hərəkat", "narıncı inqilab", "qızılgüllər inqilabı", "lalələr inqilabı" sonradan "ərəb baharı"na təkamül etsə də, proseslərin konstruktiv məhvəri sabitdi: kənardan idarə olunan və məharətlə bir istiqamətə yönəldilən kütlə hakimiyyəti devirir, "müstəbid rejim"dən qurtulur - amma sonrası pis olur.
Yəni sonra Liviya, İraq, Yəmən, Ukrayna, Qırğızıstan, Tunis, Əlcəzir olur ki, həmin ölkələrdəki vəziyyət göz qarşısındadır.
Azərbaycan müsəlman ölkələri arasında tolerant, dünyəvi, Şərq və Qərbə eyni səviyyədə meylli, inkişafa can atan, ən başlıcası isə böyük güclərin əlində alət olmayıb müstəqil siyasət yürüdən ölkədir və elə bu səbəbdən də Şərqdəki çeşidli radikal-terrorçu hərəkatlarla yanaşı, Qərbdəki "beyin mərkəzləri"nin hədəfindədir.
Azərbaycanda radikal islamçıların, din adı ilə pərdələnmiş qruplaşmaların kütləvi iğtişaşlar törətməsi rəsmi Bakıya illərdən bəri təzyiq göstərən, ölkəmizi "ram etmək" istəyən Qərb ölkələrinin də birbaşa marağındadır.
Çünki həmin dövlətlər, güclər Azərbaycanın sosial, institusional, iqtisadi, ictimai, mədəni yaşamının uzunmüddətli böhranına, dəyərlərin eroziyasına nail olaraq "cihad" və "möminlərin mübarizəsi" adı ilə ölkəni sözün əsl mənasında çökdürməyə çalışırlar.
Artıq hər şeyi öz adı ilə çağırmaq gərəkdir: Azərbaycanda sünnilərlə şiələr arasında qarşıdurma yaratmaq, qardaşı qardaşın üstünə qaldırmaq, ölkəni qan gölünə, parçalanmış məkana döndərmək və sonra da bu zəlil vəziyyətə düşmüş insanları "xilas" adı ilə idarə etmək istəyirlər.
Budur məqsəd.
Ölkədə guya "iki əks qütbə" bölünmüş təki bağışlayan radikal islamçı qruplaşmaları və dəstələri birləşdirən məqam da teonomizm, yəni Şəriət normalarının bütün qanunlardan və Konstitusiyadan üstün sayılmasının gərəkli olması prinsipidir.
Bu, fundamentalizm, teokratizmdir ki, sonrakı mərhələ hər hansı uzunmüddətli sonuclar nəzərə alınmadan düşmənə mümkün qədər ağır zərbə vurulmasını, xəsarət yetirilməsini hədəfləyən terrorizmdir.
Radikal islamçılıq, fikrimcə, faşizm və kommunizmdən sonra üçüncü totalitar ideologiyadır ki, çağdaş həyatın problemlərinə absurd, sərsəm formada orta əsrlər yanaşmasını təklif edir. Retroqrad, xurafatçı, aqressiv olan bu ideologiya "cihad" və ya "Şəriətin bərqərarı" adına hər zorakılığa haqq qazandırır.
Məhz bu səbəbdən radikal islamçılığın ifrat ideoloji mahiyyəti qadın və kişilərin bərabər hüquqlarını, fikir və söz azadlığını, əhalinin tam savadlılıq səviyyəsini nifrətlə rədd edir, müsəlman orta əsrinin aqressiv-utopik bərpası ideyalarını şüarlara, çıxışlara və nitqlərə hopdurur.
Radikal islamçılıq ənənəvi, əsl islamın mutasiya etdirilmiş, tənəzzül olunmuş formasıdır.
Ona görə də Azərbaycanda kütləni küçələrə çağıran, dini mərasimlər, ayinlər və bayramlar zamanı çeşidli rəngdə bayraqlar qaldıraraq yürüşlər edənlər həm də olduqca təhlükəli fiqurlardır.
Belə aqressiyanın qarşısının alınması, təhlükənin dəf edilməsi üçünsə din mütləq şəkildə - Konstitusiyada göstərildiyi təki - dövlət idarəetməsindən və qurumlarından ayrı tutulmalıdır.
Azərbaycan əhalisinin əksəriyyəti müsəlmandır, dinimiz islamdır, amma bu, dövlətin islam dininin şərtləri və qaydaları əsasında idarə olunması xülyalarının bəslənməsi anlamına gəlməməlidir.
Ölkəmzdə dini dözümlülük, tolerantlıq var. Amma bununla bahəm, din insanları da dözümlü olmalı, dövlətin qaydalarına və qanunların tələblərinə riayət etməlidirlər.
Dinin şərtlərinə riayət etdikləri təki.
Azərbaycanda din dövlətdən ayrıdır. Amma dövlət dini özündən ayırmadığı, iraq tutmadığı üçün, ölkəmizi İraqın halına salmağa çalışanlara qarşı sivil mübarizə üsulları seçilməli, onların qanunun ayırdığı yoldan sapmalarının qarşısı alınmalıdır. Sivil mübarizə zamanı dinlə pərdələnmiş radikalların onsuz da zəif bazaları sarsılır, istinad dayaqları dağılır və onlar məğlub olurlar.
Onu da unutmayaq ki, artıq real tədbirlərin görülmə zamanıdır.
Çünki Suriyada, Liviyada, Yəməndə, İraqda proseslər məhz bir-iki dəstə radikal dindarın yürüşləri ilə başlanmışdı.
Azərbvaycanda yürüşlər və mərasimlər keçirən dindarlarasa sualım var: siz ki, belə vətənpərvər, mömin, münəvvər və qeyri məziyyətlər sahiblərisiniz - nədən aksiyalarınızda Azərbaycan bayraqlarına nadir hallarda rast gəlinir, dövlət atributlarımızısa ümumiyyətlə görmək mümkün deyil?
Sizdən istifadə olunduğunu, Qərb, Fars Körfəzi ölkələri və İranın oyunlarına gəldiyinizi hələ də anlamayıbsınızmı?