Bakı. Trend:
"Financial Times" nəşrinin son "FDI Intelligence" hesabatında Bakı dünyada üçüncü ən populyar investisiya məkanı kimi qiymətləndirilib.
Trend xəbər verir ki, hesabata əsasən, Azərbaycanda birbaşa xarici investisiyalar üzrə ötən il əldə edilmiş razılaşmalar 2017-ci ildən bəri ən böyük layihələrdir. Beləliklə, 2023-cü ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına ümumi məbləği 6,7 milyard ABŞ dolları olan əhəmiyyətli dərəcədə birbaşa xarici investisiya axını cəlb edilib. Azərbaycan iqtisadiyyatının aparıcı investorları Böyük Britaniya (1,9 milyard dollar), Türkiyə (1,3 milyard dollar), Kipr (792 milyon dollar), Rusiya (617 milyon dollar) və İran (396 milyon dollar) olub.
Azərbaycanın əlverişli biznes mühiti və perspektivli investisiya imkanları çoxlu xarici investorları cəlb edir. Ölkənin işçi qüvvəsi üçün yeni iş yerlərinin yaradılmasına kömək etməklə yanaşı, innovasiyaları və iqtisadi artımı stimullaşdırmaq üçün iqtisadiyyatın müxtəlif sektorları üzrə əsas layihələr həyata keçirilir.
Ötən il Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti (AİŞ) ilə Macarıstanın "Hell Group" şirkəti arasında müqavilə imzalanıb. İmzalanan müqaviləyə əsasən, Ələt Azad İqtisadi Zonasında illik istehsal gücü 700 milyon alüminium içki qutusu olan yeni zavod tikiləcək. İstehsal olunan məhsullar yerli tələbatı ödəməklə yanaşı, Mərkəzi Asiya ölkələrinə də ixrac ediləcək. 211 milyon dollarlıq əsas investisiya 300-dən çox iş yerinin yaradılmasını hədəfləyir.
Azərbaycana əhəmiyyətli sərmayə qoyacaq daha bir iri müəssisə Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında Çinin "BYD Company Limited" şirkəti ilə tərəfdaşlıq əsasında elektrik avtobuslarının istehsalını nəzərdə tutur. "BYD" ilkin olaraq layihə üçün 34 milyon dollar ayırdı, əlavə dəyərli layihələrə daha 60 milyon dollar sərmayə qoyulması planlaşdırılır. Layihənin məqsədi 800 yeni iş yerinin yaradılmasıdır. İstehsalın üçüncü ilindən elektrobuslar üçün ehtiyat hissələrinin istehsalının lokallaşdırılması nəzərdə tutulur.
Bundan əlavə, Türkiyənin “Gen İlaç ve Sağlık Urünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.” şirkətinin iştirakı ilə 2023-cü ildə Pirallahı Sənaye Parkında investisiya dəyəri 35 milyon ABŞ dolları olan layihə işə salınıb. Bundan əlavə, İsrailin “BioPharmax” şirkəti ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Ələt Azad İqtisadi Zonasında əczaçılıq zavodu tikilir, layihənin dəyəri 45 milyon avrodur.
Azərbaycan ərəb ölkələrinin enerji şirkətləri ilə çox uğurlu tərəfdaşlıq əlaqələri qurub. Parlaq nümunələrdən biri 2020-ci ildən Azərbaycanda fəal şəkildə fəaliyyət göstərən BƏƏ-dən olan Masdar ilə əməkdaşlıqdır. "Masdar" şirkəti 2023-cü ilin oktyabrında 230 MVt gücündə Qaradağ Günəş Elektrik Stansiyasını uğurla işə salmaqla mühüm mərhələyə çatmışdır.
Bundan əlavə, "Masdar" ölkədə ümumi gücü 4 QVt olan quruda külək və günəş layihələrinin, eləcə də inteqrasiya olunmuş dəniz külək və yaşıl hidrogen layihələrinin inkişafı üçün müqavilələr bağlayıb. "Masdar" və Azərbaycan müxtəlif texnologiyaları əhatə edən bərpa olunan enerji layihələrinin ümumi gücünü 10 QVt-a çatdırmaq variantı haqqında qarşılıqlı razılığa gəliblər. Bundan əlavə məlum olub ki, bu ilin noyabrında Masdar Azərbaycanda ümumi dəyəri 1 milyard dolları ötəcək bir neçə bərpa olunan enerji layihələrinin tikintisinə başlayacaq.
2019-cu ildə Səudiyyə Ərəbistanından olan "ACWA Power" şirkəti Azərbaycanda debüt etdi. Hazırda şirkət Azərbaycanda ümumi sərmayəsi 286 milyon ABŞ dolları olan 240 MVt gücündə külək stansiyasını inkişaf etdirir. 26 oktyabr 2023-cü il tarixində AYİB "ACWA Power Azerbaijan Renewable Energy" şirkətinə 197,1 milyon ABŞ dolları (186,9 milyon avro) sindikatlaşdırılmış kredit təqdim etdi. Bundan əlavə, bu il dekabrın 15-də OPEK Fondu Xızı-Abşeron külək elektrik stansiyasının tikintisinə dəstək məqsədilə "ACWA Power Wind Azerbaijan Renewable Energy" şirkətinə 50 milyon ABŞ dolları məbləğində kreditin ayrılmasını təsdiqləyib.
Qeyd edək ki, bu il "ACWA Power" şirkəti Energetika Nazirliyi ilə əməkdaşlıq edərək, 1 QVt yerüstü külək ferması, 1,5 QVt-lıq dəniz külək ferması və akkumulyator enerjisinin saxlanması layihəsi də daxil olmaqla dörd əsas layihə müqaviləsi imzaladı.
Beləliklə, bunlar Azərbaycanın dünyanın bütün guşələrindəki geniş tərəfdaşları ilə uğurlu investisiya tərəfdaşlığının yalnız bir neçə nümunəsidir. Həm mövcud, həm də potensial tərəfdaşlarla davam edən müzakirələr yeni müəssisələrə investisiyaların cəlb edilməsinə yönəlib. Bu yaxınlarda, məsələn, Azərbaycan və Qazaxıstan birgə investisiya fondu yaratdılar, onun məqsədi müxtəlif sektorlara ikitərəfli investisiyaların cəlb edilməsidir. Bundan əlavə, bu yaxınlarda keçirilən Daşkənd İnvestisiya Forumunda Azərbaycan və Özbəkistan investisiya əməkdaşlığının yeni sahələrini nəzərdən keçirib.
Bu ilin noyabrında baş tutacaq COP29 konfransı fonunda Azərbaycan bu fürsətdən nəinki iqlim gündəmini irəlilətmək üçün istifadə edəcək, həm də potensial tərəfdaşlara investisiya imkanlarını nümayiş etdirə biləcək. Diqqətəlayiq haldır ki, təkcə Bakıda deyil, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində də mühüm investisiya perspektivləri yaranır, enerji sektorunda, kənd təsərrüfatında, nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı və digər müxtəlif sahələrdə imkanlar açılır. Artıq Türkiyə, Rusiya, İsrail, Almaniya və digər ölkələrin şirkətləri bu imkanlardan yararlanırlar.
Azərbaycanın müxtəlif investisiya mənzərəsi vergi güzəştləri ilə tamamlanır. Xarici investorlar əmin ola bilərlər ki, Azərbaycanda onların hüquq və mənafelərini qoruyan güclü qanun və qaydalar var.
Ümumilikdə, Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2024-cü il hesabatına görə Azərbaycan investisiya üçün ən əlverişli yeddi ölkə sırasındadır. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan investisiya cəlbediciliyini artırmaq üçün səylərini davam etdirəcək və bu, gələcəkdə investisiyaların cəlb edilməsi imkanlarının genişlənməsinə gətirib çıxaracaq.