Azərbaycan höküməti 2007-ci il üçün dövlət büdcəsi layihəsində xarici borclara təxminən 1 mlrd. ABŞ dolları həcmində limit qoyub, 2006-cı ildə isə 600 mln. ABŞ dolları səviyyəsində proqnozlaşdırılıb. Bu barədə Trend ə hökümətdən xəbər verilib.
2005-ci ilə qədər xarici borcların limiti 200 mln. ABŞ dolları həcmində müəyyən olunmuşdu. Ötən il iri miqyaslı layihələr haqqında təklifləri nəzərə alaraq, bu limit ilkin olaraq iki dəfə artırılmış, lakin sonra büdcə proqnozlarının gözdən keçirilməsi nəticəsində üç dəfə artırılaraq, 1,2 mlrd. ABŞ dollarına çatdırılıb. Əgər 2003-2004-cü illərdə 200 mln. ABŞ dolları səviyyəsində müəyyən edilmiş limit tamamilə istifadə olunmamışdısa, 2005-ci ildə 400 mln. ABŞ dolları məbləğində ilkin proqnoz hələ ilin birinci yarısında mənimsənilmişdi.
2005-ci il üçün limitin üç dəfə artırılması Bakıdan Rusiya, Gürcüstan və İran sərhədlərinə qədər avtomobil magistrallarının tikintisinin maliyyələşdirilməsi üçün TRACEKA proqramı çərçivəsində kreditlərin cəlb olunması planları ilə bağlı məqsədəuyğun oldu. Bundan əlavə, xarici borcların həcmi Energetika kompleksinin inkişafı dövlət Proqramının həyata keçirilməsi ilə bağlı artacaq.
Gələn il yol layihələrinə vəsait cəlb olunması planları qalır. Asiya bankı cənub istiqamətində avtomobil magistralının tikintisinə, Dünya bankı - III magistral avtomobil yolunun tikintisinə, ölkənin su təchizatı sisteminin yaxşılaşdırılmasına, ticarət və nəqliyyatın dəstəklənməsinə, Abşeron yarımadasının neftlə çirklənmiş torpaqlarının təmizlənməsinə kredit verməyə hazırlaşır, məişət tullantıları zavodunun tikintisi üçün isə hələ maliyyə mənbəyi müəyyənləşdirilməyib. Bunlar hər birinin dəyəri 100 mln. ABŞ dollarından çox olan ən iri layihələrdir, lakin kiçik həcmlərdə kreditlərin cəlb olunacağı da gözlənilir.
Xarici borcun maksimal həddi hər il büdcə paketinə qoyulur və yalnız dövlət zəmanəti altında alınmış kreditlərdən formalaşır. Bura BVF-in kreditləri daxil edilmir, çünki onlar qısa müddətə verilir və ölkənin valyuta ehtiyatlarına köçürülür, halbuki bu ildən başlayaraq, ölkə Valyuta fondunun kreditlərini almaqdan imtina edib.
Xarici borcların həcminin artırılması üzrə planlar yalnız hökümətin infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi üzrə planlarla deyil, həm də avrobondların buraxılışı ilə bağlıdır.
Ümumilikdə isə, dövlətin siyasəti dövlət zəmanət altında xarici borcların həcminin azaldılmasından ibarətdir. Bu təşəbbüs ölkənin borc yükünün azalmasına səbəb olur və neft ixracından gələn gəlirlərin daha fəal və səmərəli investisiyalaşdırılmasını, həmçinin iri dövlət müəssisələrinin investisiyaları üzərində nəzarətin gücləndirilməsi üzrə tədbirləri nəzərdə tutur. Sonuncu halda, gəlir və xərclərin illik smetasını təsdiq etməyi qərara alınıb və bu, investisiyalara nəzarəti həyata keçirməyə imkan verəcək. Neft gəlirlərinə gəlincə, hazırda neftin qiymətinin artması ilə bağlı bu gəlirlərdən istifadə etmək də aktualdır. Həm də demək olar ki, bütün qabaqcıl analitik mərkəzlərin son proqnozları göstərir ki, yaxın illərdə neftin qiyməti artmaqda davam edəcək. Mümkündür ki, gələcəkdə ölkənin strateji ehtiyatlarını xarici bankların depozitlərinə passiv surətdə qoymaq əvəzinə hökümət milli iqtisadiyyatın fəal kreditoru rolunu öz üzərinə götürəcək.