Bakı. Samir Əli - Trend:
Bu gün Yasamal rayon Məhkəməsində birinci Qarabağ müharibəsində azərbaycanlı əsirlərə işgəncə vermiş və digər cinayətlər törətmiş erməni yaraqlıları Mkrtiçyan Lüdvik Mkrtiçoviç və Xosrovyan Alyoşa Aramaisoviçin cinayət işi məhkəmə prosesi davam etdirilir.
Trend-in məlumatına görə, Bakı Hərbi Məhkəməsinin hakimi Elbəy Allahverdiyevin sədrliyi ilə keçirilən prosesdə prosesdə dövlət ittihamçısı təqsirləndirilən şəxslərə cəza istəyəcək.
Prosesdə sənədlərin tədqiqi başlayıb. Zərərəçəkmiş Babayev Kamil İdris oğlu ibtidai istintaqa ifadəsini təsdiqləyib.
Daha sonra prokuror zərərçəkmişə suallar verib. Zərərçəkmiş Kamil Babayev deyib ki, o, Mkrtiçyan və Xosrovyanı şəkillərlə tanıyıb: "Şəkillərdən bildim ki, bunlar bizə işgəncə verənlərdir. Şəkillərə baxan kimi tanıdım".
Təqsirləndirilən şəxsə suallar verən zərərçəkmiş Alyoşa Xosrovyan və Lüdvik Mkrtiçyan onlara amansız işgəncə verib: "Xosrovyan əvvəl saçlı idi, indi saçları tökülüb. Amma burnunun əyriliyi hələ də qalıb. Bizimlə Azərbaycan dilində sorğu-sual edirdi, amma döyəndə ermənicə söyürdü".
Zərərçəkmiş Rauf Qafarov isə bildirib ki, təqsirləndirilən şəxslərin hər ikisi Şuşa türməsində ona amansız işgəncə verib. Zərərçəkmişin suallarını cavablandıran təqsirləndirilən şəxs Lüdvik Mkrtiçyan bildirib ki, o, 1993-cü ilin iyul avqust ayında Suqovuşan və Hadrutda olub və 1 ay müharibədə iştirak edib. Zərərçəkmiş şəxs isə deyib ki, L.Mkrtiçyan 1992-ci ildən Şuşa türməsində olub.
Digər zərərçəkmiş Famil Əliyev isə deyib ki, ilk əvvəl ibtidai istintaqda onları adları ilə tanımayıb: "Mənə dedilər ki, Alyoşa Xosrovyan və Lüdvik Mkrtiçyanı tanıyırsanmı? Mən də dedim elə adamları tanımıram. Sonra şəkillər göstərdilər və "Lyoxa" və "Loşa"nı tanıdım. Dedilər ki, həmin şəxslər Alyoşa Xosrovyan və Lüdvik Mkrtiçyandır".
Zərərçəkmiş Zahid Həsənov deyib ki, 1994-cü ilin aprel ayında Alyoşa Xosrovyan onu Xankəndi xəstəxanasından Şuşa türməsinə aparıb: "Xankəndidən bizi götürəndə işgəncələr verməyə başladı. Daha sonra Şuşa türməsində siqaret çəkmək üçün ayrılmış yerdə məni görüb tanıdı və yenidən işgəncə verdi. Alyoşa Xosrovyanı şəkildə görən kimi tanıdım, amma Mkrtiçyanı birinci tanımadım. Sonra əlindəki yazıdan və sifət cizgilərindən tanıdım".
Prokurorun suallarını cavablandıran zərərçəkmiş bildirib ki, ermənilər türklərə daim nifrət edib: "Bizə deyirdilər niyə döyüşürdünüz. Ona görə bizə işgəncələr verirdilər".
Digər zərərçəkmiş Həbib Kazımov deyib ki, təqsirləndirilən şəxslər ona əsirlikdə işgəncə veriblər: "İllər sonra bu şəxsləri istintaqda qəddar görünüşlərindən tanımışam".
Zərərçəkmiş Cavid Hüseyn qeyd edib ki, istintaq dövründə təqsirləndirilən şəxsləri tanımaqla bağlı təsir olmayıb: "Biz ora xoş nəticəyə getməmişik, əsir düşmüşdük. 28 il keçsə də həmin işgəncələri unutmamışam. Hər gün gözümün qabağında canlanır. Bizə fotosunu göstərəndə mən onun "Lyoxa" olduğunu dedim. Gözünün altında olan qara ləkədən tanıdım. Orada hərdən bunu "Lüdvik" deyə çağırırdılar. Biz istintaqa illər əvvəl bu barədə məlumatı vermişdik. Xosrovyanı otağa gətirəndə soruşdum ki, məni tanıdın, başını aşağı salaraq tanıdığını etiraf etdi. Mən o vaxt bu şəxslərə demişdim ki, vaxt gələcək siz bizim qarşımızda cavab verəcəksiniz".
Cavid Hüseyn bildirib ki, Şuşa türməsində Lüdvik Mkrtiçyanla Alyoşa Xosrovyanın iştirakı ilə onun gözübü çıxarıblar: "1995-ci ildə Yohan adlı erməni "milli qəhrəman"ının heykəlinin açılışında başımı dəmir boru ilə vurub yardılar. Daha sonra məni dəmir barmaqlıqlara bağlayıb döydülər. O vaxt orada bizimlə birlikdə əsir olan İlham Qurbanov məni bunlara satdı ki, mən müharibədə tank sürmüşəm. Ona görə də məni gətirib Şuşa həbsxanasında sağ gözünü çıxardı. Dedilər ki, nişan alan göz sağ gözüdür, ona görə də sağ gözünü çıxarın. Bizi satan İlham Qurbanov hazırda həbsxanadadır və ömürlük azadlıqdan məhrum edilib".
Prosesdə hakim məhkəmə istintaqının başa çatması il bağlı tərəflərə müraciət edib. Dövlət ittihamçısı bildirib ki, o, növbəti prosesdə məsələyə münasibət bildirəcək. Növbəti məhkəmə prosesi iyulun 28-ə təyin olunub.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində qanunsuz fəaliyyət göstərən erməni separatçı rejiminin silahlı birləşmələri və Ermənistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri tərəfindən Azərbaycan Respublikasının işğal altında olmuş ərazilərində azərbaycanlılara qarşı törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə cinayətləri ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri ilə Hərbi Prokurorluqda cinayət işinin istintaqı zamanı əsirlərin və beynəlxalq humanitar hüquqla müdafiə olunan digər şəxslərin girov saxlanması, onlara işgəncə verilməsi, qəddar və qeyri-insani rəftar edilməsi faktları müəyyən olunub.
Belə ki, istintaqla müəyyən edilib ki, Ermənistan Respublikasının vətəndaşı, 1969-cu il təvəllüdlü Mkrtiçyan Lüdvik Mkrtiçoviç Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsində yaşayan, habelə Ermənistan Respublikasından gəlmiş millətçi ermənilərdən ibarət yaradılmış silahlı qrupların fəaliyyətində iştirak edib onlarla qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs halında cinayət əlaqəsinə girərək 1991-ci ilin iyul ayında Xocalı şəhəri yaxınlığındakı “Ballıca” adlandırılan meşədə girov götürüb qanunsuz olaraq azadlığı məhdudlaşdırılan Azərbaycan vətəndaşına, habelə 13 sentyabr 1999-cu il tarixdə Goranboy rayonunun Tapqaraqoyunlu kəndi ərazisində girov götürülərək Ermənistan Respublikasının İrəvan şəhərinə gətirilmiş və həmin şəhərdə yerləşən hərbi hissələrin birində qanunsuz saxlanılan mülki şəxsə Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşları tərəfindən sorğu-sual edilən zaman tərcüməçi kimi iştirak edərkən işgəncə verib.
İstintaqla o da müəyyən olunub ki, Lüdvik Mkrtiçyan tərəfindən daha 11 nəfər əsir götürülüb. Azərbaycan vətəndaşının müxtəlif vaxtlarda Xocavənd və Ağdərə rayonları ərazisində, Şuşa həbsxanasında və Ermənistanın İrəvan şəhərində qanunsuz saxlanıldığı yerlərdə döyülərək müxtəlif xarakterli işgəncələrə məruz qaldığı və Müdafiə Nazirliyinin N saylı hərbi hissəsinin hərbi qulluqçusunun avtomat silahdan atəş açılaraq öldürüldüyü müəyyən edilib.
Lüdvik Mkrtiçyan 20 oktyabr 2020-ci il tarixdə Füzuli rayonunun Məlikcanlı kəndi ərazisində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları tərəfindən saxlanılaraq ələ keçirilib.
Aparılan istintaq tədbirləri nəticəsində Lüdvik Mkrtiçyanla birlikdə azərbaycanlılara qarşı amansız rəftar edərək onlara işgəncələr vermiş Ermənistan Respublikasının vətəndaşı, 1967-ci il təvəllüdlü Xosrovyan Alyoşa Aramaisoviçin də cinayətkar əməlləri ifşa olunub.
İstintaqla Alyoşa Xosrovyanın 5 nəfər azərbaycanlıya əsirlikdə olduqları müddətdə işgəncə verməsi, onlarla qəddar və qeyri-insani rəftar etməsi müəyyən edilib.
Belə ki, Alyoşa Xosrovyan 1994-cü ilin aprel ayında Müdafiə Nazirliyinin N saylı hərbi hissəsinin əsir düşmüş sabiq əsgərini Xocavənd rayonunun Mısmına (Ağbulaq) kəndindəki yaşayış evlərinin birində qanunsuz olaraq saxlanılan zaman, qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının Müdafiə naziri Babayan Samvel Andranikoviç üçün həmin kənddə evin tikintisində ağır işlərin görülməsinə məcbur edib ona müxtəlif dərəcəli xəsarətlər yetirib.
Bundan başqa, Alyoşa Xosrovyan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 1993-1994-cü illər ərzində əsir düşərək Şuşa şəhər həbsxanasında qanunsuz olaraq saxlanılan əsgərlərinə qarşı da xüsusi qəddarlıq nümayiş etdirərək onlara mütəmadi olaraq döymə, ac-susuz saxlama, fiziki və psixi iztirablar yetirməklə işgəncə verib.
Alyoşa Xosrovyan Azərbaycan Respublikasının ərazisində kəşfiyyat xarakterli hərəkətlər apararkən 03 oktyabr 2020-ci il tarixdə Azərbaycan silahlı bölmələrinin hərbi qulluqçuları tərəfindən ələ keçirilib.
Lüdvik Mkrtiçyan və Alyoşa Xosrovyanın Cinayət Məcəlləsinin 113 (işgəncə), 115.2 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 279.1 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və ya qrupları yaratma), 318.2 (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) və digər maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayətləri törətmələrinə əsaslı şübhələr müəyyən edildiyindən onlara həmin maddələr üzrə ittiham elan edilməklə barələrində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.
20.05.2021-ci il tarixdə tarixdə iş üzrə ittiham aktı təsdiq edilərək baxılması üçün Bakı Hərbi Məhkəməsinə göndərilib.
Hazırda cinayət işi üzrə digər şəxslərin cinayətkar əməllərinin ifşa edilərək məsuliyyətə cəlb olunması istiqamətində kompleks tədbirlər davam etdirilir.
