...

ABŞ-ın "erməni soyqırımı"nı tanıması İslam dünyasını qəzəbləndirə bilər – ekspertlər

Siyasət Materials 17 İyun 2010 20:41 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 17 iyun /Trend, müxbir Ü.Sadıxova/

ABŞ Konqresi Türkiyəni qəzəbləndirmək üçün "erməni soyqırımı" adlandırılan bəyanatı qəbul etsə belə, bu, hər şeydən əvvəl Vaşinqtonun maraqlarına xələl gətirəcək və özünə qarşı bütün İslam dünyasını qaldıracaq. Ekspertlər belə hesab edirlər.

"Bu bəyanatın qəbul edilməsi ABŞ-ın maraqlarına böyük zərbədir. ABŞ bunu etməklə açıq şəkildə təkcə Türkiyəyə deyil, həm də bütün İslam dünyasına qarşı çıxmış olacaq", - Trend-ə Türkiyə kəşfiyyatının keçmiş müşaviri Mahir Kaynak deyib.

Türk analitik hesab edir ki, ərəb ölkələri da daxil olmaqla, İslam dünyası Türkiyənin müdafiəsinə qalxacaq və bunu özlərinə qarşı atılan addım kimi qiymətləndirəcəklər.

ABŞ Konqresinin demokratlar və respublikaçılar partiyalarından olan İsrail yönümlü üzvləri Türkiyəni "erməni soyqırımı" qətnaməsini tanıya bilmələri barədə xəbərdar ediblər. Qətnamə martda Konqresin Nümayəndələr Palatasının Xarici əlaqələr komitəsində qəbul edilib. Məlumatı CNN Turk telekanalının saytı yayıb.

Əvvəllər ABŞ konqresmenlərinin qətnaməni qəbul etmək fikirləri yox idi. Onlar Türkiyə İranla yaxınlaşmağa başladıqdan sonra və İsrail kommandoslarının "Azadlıq donanması"nın humanitar karvanına hücumundan sonra türk hökumətinin İsrailin ünvanına tənqidi fikirlər söylədiyinə görə bu fikrə düşüblər. Qəzza bölgəsinə humanitar yardım çatdıran Türkiyənin "Mavi Mərmərə" gəmisində İsrail əsgərləri və beynəlxalq hüquq müdafiəçiləri arasındakı toqquşmanın qurbanı 9 türk olub ki, bu da Türkiyə və İsrail arasında münasibətlərin gərginləşməsinə səbəb olub.

Türk siyasəti üzrə ixtisaslaşan livanlı analitik Məhəmməd Nurəddin amerikalıların xəbərdarlığını Ankaraya təzyiq vasitələrindən biri kimi nəzərdən keçirir. Belə ki, bununla onlar Türkiyəni Yaxın Şərqlə bağlı siyasətini dəyişdirməyə məcbur etmək istəyirlər.

"Türkiyə və ABŞ münasibətlərində yeni mərhələ başlayıb. Vaşinqton Türkiyənin İsraillə bağlı siyasətindən imtina etməsi, Fələstin probleminə münasibətini dəyişməsi üçün bütün təzyiq vasitələrindən, o cümlədən erməni məsələsindən istifadə edir", - Trend-ə Beyrut Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Nurəddin deyib.

Konqresmenlərlə yanaşı, ABŞ-dakı aparıcı Avropa təşkilatları Konqresdə "erməni soyqırımı" qətnaməsinə qarşı çıxmamağı qərara alıblar. Bu barədə "The Washington Times" qəzeti yazıb. Amerikalı konqresmenlər Ankaranı xəbərdar ediblər ki, İsraillə bağlı siyasətinə görə o, "soyqırım" qətnaməsini "ödəməli olacaq".

Səudiyyə Ərəbistanında çalışan türk analitik İsmayıl Yaşanın fikrincə, Konqres qətnaməni qəbul edəcəyi təqdirdə, ərəb ölkələri Türkiyəyə tam dəstək verəcəklər. Lakin onların Konqresin mövqeyinə hər hansı təsir göstərə biləcəkləri şübhə doğurur.

"Ermənilər ərəb dünyasının iki ölkəsində - Suriya və Livanda kifayət qədər təsir qüvvəsinə malikdirlər. Lakin bu ölkələr Türkiyə ilə münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi mərhələsində Türkiyə əleyhinə hər hansı addım atmazlar", - deyən Yaşa əlavə edib ki, "erməni soyqırımı" məsələsi ərəb ölkələri üçün prioritet deyil.

"Konqres qətnaməni qəbul etdiyi zaman ərəb ölkələri Türkiyənin tərəfini saxlasalar belə, həyəcan təbilini vurmayacaqlar", - analitik vurğulayıb.

Ermənistan və erməni lobbisi bəyan edirlər ki, Türkiyənin sələfi Osmanlı İmperiyası 1915-ci ildə Anadoluda yaşayan ermənilərə qarşı soyqırım törədib. Bu faktın dünyada tanınmasını arzulayan ermənilər dünya ölkələrində "soyqırım" adlandırılan faktın təbliğini gücləndirərək bəzi ölkə parlamentlərinin onu tanımasına nail olublar.

Lakin ekspertlər, o cümlədən türk diplomatları ABŞ-ın öz şəxs maraqlarına xələl gətirəcəyi addımı atacağına şübhə edirlər.

"ABŞ üçün ölkənin şəxsi maraqları vacibdir. Türkiyə və ABŞ NATO-da müttəfiqdirlər. Bundan başqa, biz müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq edirik. Prezident Obamanın Türkiyəyə, Ankaranın isə ABŞ-a olan münasibəti hamıya məlumdur", - Trend-ə Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Hulusi Kılıc deyib.

Türkiyəli diplomat yəhudi lobbisinin Ankara və Vaşinqton arasındakı münasibətləri korlaya bilməsinə şübhə ilə yanaşır. Belə ki, ölkələri tarixi və düşünülmüş əlaqələr bağlayır.

"Ölkələr arasındakı münasibətlərə heç kəs xətər yetirə bilməz, əksinə, münasibətlər genişlənəcək və inkişaf edəcək", - diplomat qeyd edib.

Diplomatla türk analitik Məhəmməd Zahid Gül də razıdır. O, hesab edir ki, nə respublikaçı, nə demokrat, nə də hər hansı amerikalı siyasətçi ABŞ və Türkiyə münasibətlərinə xələl gətirə bilməz.

"Türkiyə İran deyil. ABŞ bu antitürk qərarı asanlıqla qəbul edə bilməz. ABŞ-ın Türkiyədə kifayət qədər marağı var", - Trend-ə türk ekspert bildirib.

"Ankara üçün konqresmenlərin bəyanatları növbəti informasiya hücumudur. Odur ki, türk hökuməti buna cavab verməyəcək", - Zahid Gül fikrini aydınlaşdırıb.

Türkiyə kəşfiyyatının keçmiş müşaviri Mahir Kaynak da qətnamənin qəbul edilməsini riskli addım kimi dəyərləndirir. Çünki bunun nəticələri Vaşinqtonda özünü büruzə verəcək.

Kaynak hesab edir ki, ABŞ təkcə Türkiyəyə deyil, həm də Ankaranın Yaxın Şərqdə yürütdüyü siyasəti dəstəkləyən bütün İslam dünyasına qarşı çıxmış olacaq.

Cümə axşamı Ankarada iyunda keçirilməsi nəzərdə tutulan və terrorizmlə mübarizəyə həsr edilən birgə Türkiyə-ABŞ iclasının Vaşinqtonun təşəbbüsü ilə ləğv edilməsi də məlum olub.

Ağ Evin mətbuat katibi Filip Krouli mətbuat konfransında məlumat verib ki, tədbir ABŞ Dövlət Departamentinin terrorizmlə mübarizə üzrə əlaqələndiricisi Daniel Benjaminin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətinin planlaşdırılan müddətdə iclasda iştirak edə bilməməsi səbəbindən ləğv edilib. "Türkiyə terrorizmlə mübarizə sahəsində vacib müttəfiqdir və ABŞ bu tədbirin yeni proqramını gözləyir", - Krouli qeyd edib.

Materialın hazırlanmasında R.Hafizoğlu iştirak edib.

Xəbər lenti

Xəbər lenti