Bakı. Trend:
COP29 çərçivəsində "İqlim tədbirləri üçün səfərbərlik: Paris Sazişini həyata keçirən ölkələr, çoxtərəfli maliyyə təşkilatları və özəl sektor" mövzusunda panel müzakirə keçirilib.
Trend xəbər verir ki, Qazaxıstan Respublikasının ekologiya və təbii sərvətlər naziri Erlan Nısanbayev bildirib ki, Qazaxıstan iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində metan emissiyalarının azaldılması üzrə tədbirlər planı və təxminən 400 milyon ABŞ dolları məbləğində investisiya layihələrinin siyahısını hazırlayıb.
“Çoxtərəfli inkişaf bankları və özəl sektor iqlim prosesində əsas rol oynayır. İstixana qazı emissiyalarının azaldılması və iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşma məqsədlərinə nail olmaq üçün səyləri birləşdirmək lazımdır. Bu, dövlətlər səviyyəsində koordinasiya edilmiş fəaliyyət tələb edir”, - deyə o qeyd edib.
Nazirin sözlərinə görə, Parisdə qəbul edilmiş öhdəliklər – qlobal istiləşməni 2°C-dən xeyli aşağı səviyyədə məhdudlaşdırmaq və onu 1,5°C səviyyəsində saxlamaq səyləri təkcə çıxışlarda deyil, həm də real addımlarda əksini tapmalıdır.
“Orta müddətli perspektivdə biz milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrin işlənib hazırlanması üzərində çalışırıq ki, bu da əhəmiyyətli investisiyalar və qiymətləndirmələr tələb edir. Beş illik dövr ərzində tədbirlərin həyata keçirilməsi məqsədilə Qazaxıstan metan emissiyalarının azaldılması üzrə qlobal öhdəliyə qoşulduğunu bəyan edib”, - deyə nazir vurğulayıb.
O bildirib ki, Qazaxıstan kimi ölkələrin iqlim keçidi üçün keçid maliyyələşdirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ölkələr, beynəlxalq inkişaf bankları və özəl sektor arasındakı sinerji həlledici rol oynayır. Çoxtərəfli inkişaf bankları və beynəlxalq təşkilatlar dəyişikliklərin katalizatoru kimi çıxış edərək, iqlim maliyyələşdirilməsinin buna ən çox ehtiyacı olanlara, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrə çatmasını təmin edə bilər.
“Son olaraq qeyd etmək istərdim ki, Qazaxıstan ümumi tədbirləri gücləndirmək və iqlimlə bağlı regional proses üçün birgə yanaşmalar hazırlamaq təşəbbüsü irəli sürüb. Qazaxıstan 2026-cı ildə regional iqlim sammiti keçirməyi planlaşdırır. Biz beynəlxalq bankları və təşkilatları bu təşəbbüsü dəstəkləməyə çağırırıq”, - deyə Erlan Nısanbayev qeyd edib.
Öz növbəsində, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (OECD) ətraf mühit üzrə direktoru Co Tindall qeyd edib ki, iqlim tədbirlərinin sürətləndirilməsi üçün maliyyələşdirmə əsas amildir.
"Maliyyələşdirmə Paris sazişinin məqsədlərinə çatmaq üçün ən mürəkkəb maneələrdən biri olaraq qalır. Maliyyə iqlim tədbirlərinin sürətləndirilməsi üçün kritik faktordur. Lakin Paris sazişinin məqsədlərinə çatmaq üçün mövcud texniki həllərə baxmayaraq, maliyyələşdirmə nə lazımi sürətlə, nə də lazımi miqyasda həyata keçirilir", - deyə o bildirib.
C.Tindallın sözlərinə görə, OECD son zamanlar ümumi maliyyələşdirmənin Paris Sazişinin məqsədləri ilə uyğunluğunu təhlil edən hesabat yayımlayıb. Hesabatda qeyd olunur ki, son illərdə vəziyyətin yaxşılaşmasına baxmayaraq, ümumi maliyyələşdirmənin yalnız kiçik bir hissəsi açıq şəkildə sazişin məqsədlərinə uyğundur. Əhəmiyyətli bir hissə bu məqsədlərə uyğun deyil, eyni zamanda maliyyələşdirmənin tələblərə cavab verib-vermədiyini müəyyənləşdirmək çətin olan böyük bir "boz zona" mövcuddur.
"Maliyyələşdirmə boşluğu o qədər böyükdür ki, onu yalnız özəl investisiyalar vasitəsilə aradan qaldırmaq mümkündür. Ümumi maliyyələşdirmə və investisiyaların təxminən 80 faizi özəl sektordan gəlməlidir", - deyə o əlavə edib.
O əlavə edib ki, OECD-nin 2022-ci ildə inkişaf etmiş ölkələr tərəfindən təqdim olunan illik 100 milyard dollar məqsədinə çatmaqla bağlı son hesabatı göstərib ki, bu məbləğin yalnız 18 faizi özəl sektordan daxil olub.
Qeyd edək ki, noyabrın 11-də BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının açılışı olub.
COP29 çərçivəsində ən yüksək səviyyəli tədbir – Dünya Liderlərinin İqlim Fəaliyyəti Sammiti noyabrın 12-13-də təşkil olunub.
Noyabrın 22-dək Bakı Stadionunda keçiriləcək COP29 Azərbaycanın bu günədək təşkil etdiyi ən nəhəng tədbirdir və regionda ilk dəfə Azərbaycanda baş tutur.
COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı ədalətli və ambisiyalı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin (NCQG) razılaşdırılmasından ibarətdir.
COP29 Sədrliyi tərəfindən iqlim fəaliyyəti ilə dayanıqlı inkişaf məqsədləri arasında əlaqəni ehtiva edən, yaşıl enerji dəhlizləri, yaşıl enerji saxlancları, iqlim dayanıqlılığı üçün harmoniya, təmiz hidrogen, orqanik tullantılarda metanın azaldılması, yaşıl rəqəmsal fəaliyyət və digər mövzuları əhatə edən 14 təşəbbüs irəli sürülüb.
İqlim maliyyəsinin yaradılması fəaliyyət üçün şərait yaradan əsas prioritet olmaqla yanaşı, hamını bir araya gətirməklə 1,5°C öhdəliyinin yerinə yetirilməsinə töhfə verəcək.
