Bakı. Trend:
Yunanıstan-Bolqarıstan Qarışıq Qaz Boru Kəmərinin (IGB) operatoru olan ICGB digər qaz infrastrukturları, o cümlədən ötürücü və paylayıcı operatorlar, yenidən qazlaşdırma terminalları və qaz anbarları ilə sıx inteqrasiya yolu ilə regionun enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində əsas rol oynayır.
Bunu Trend-ə özəl müsahibəsində ICGB-nin icraçı direktoru Teodora Georgiyeva deyib.
"Ümumi enerji sistemi çərçivəsində bütün təşəbbüslər, o cümlədən karbon emissiyalarının azaldılması və davamlı enerjinin inkişafına yönəlmiş təşəbbüslər müxtəlif aktorlar tərəfindən əlaqələndirilmiş fəaliyyət tələb edir. Bu yanaşmanın gözəl nümunəsi Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropa regionunda qazın keyfiyyətinə dair tələblərin uyğunlaşdırılmasına dair bu yaxınlarda imzalanmış Anlaşma Memorandumudur (CESEC).
Bundan əlavə, yeddi ölkənin ötürücü sistem operatorlarını (TSO) birləşdirən Şaquli Qaz Dəhlizi enerji landşaftının inkişafında mühüm rol oynayır. İnfrastrukturun modernləşdirilməsi və normativ-hüquqi bazanın unifikasiyası üzrə birgə iş inteqrasiya olunmuş və rəqabətqabiliyyətli regional enerji bazarının formalaşması üçün ilkin şərtlər yaradır. Bu cür əməkdaşlıq enerji keçidini və bərpa olunan enerji texnologiyalarının tətbiqini sürətləndirməyə kömək edir", - deyə Georgiya qeyd edib.
O, ICGB-nin hidrogen və aşağı karbonlu məhsullar üçün bazar yaratmaq perspektivi vasitəsilə karbon emissiyalarının azaldılmasına və davamlı enerjinin inkişafını nəzərdən keçirdiyini vurğuladı:
"Belə bir bazarın yaradılması ənənəvi bazar inkişafı ilə çətin ki, mümkündür və ya ən azı daha çox vaxt tələb edəcək. Bu prosesdə ötürücü sistem operatorlarının (TSO) əsas rolunu nəzərə almaq vacibdir - biz həm təbii qaz, hidrogen, həm də aşağı karbon qazları olmaqla, vacib enerji resurslarının ticarətini təmin edirik və dəstəkləyirik. Bu xidmətləri təmin etmək üçün davamlı tələbat yaradılmalıdır, buna görə də hidrogen və aşağı karbonlu məhsullar üçün möhkəm bazarın yaranması TSO-nun ona səmərəli şəkildə xidmət göstərməsinə imkan verəcək strateji investisiyaların edilməsi üçün ilkin şərtdir".
Eyni zamanda, Georgievanın sözlərinə görə, ICGB-nin əsas diqqəti təbii qazın nəqlinin inkişafı və idarə edilməsində qalır. Bu, müxtəlif mənbələrdən təchizata təhlükəsiz və etibarlı çıxışı təmin etmək üçün lazımdır.
"Söhbət Bolqarıstan və daha geniş regiona gəldikdə IGB boru kəməri əsas rol oynayır. Avropanın Rusiya təbii qazının istifadəsini məhdudlaşdırmaq öhdəliyini nəzərə alsaq, IGB infrastrukturu Moldova və Ukrayna kimi strateji əhəmiyyətli bazarlara tədarükün təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli dərəcədə kömək edə bilər. Uzunmüddətli perspektivdə, bazarın inkişaf dinamikasından asılı olaraq, enerji resurslarının təhlükəsiz və səmərəli hərəkətinə imkan verəcək hidrogenin nəqli üçün infrastruktur yaratmaq mümkün olur", - deyə o vurğulayıb.
K.Georgieva həmçinin qeyd edib ki, mövcud regional istehsal gücü və təcrübələri nəzərə alınmaqla, ICGB öz şəbəkələrindən istifadə edərək əhəmiyyətli həcmdə biometan gözləmir:
"Mövcud tənzimləyici baza biznes strategiyamızın əsas elementi olan təbii qazın nəqlinə yönəlmiş uzunmüddətli müqavilələrə əsaslanan ICGB modeli üzrə qaz qarışdırmağa imkan vermir. ICGB-nin xidmətləri xammaldan başqa bazar seqmentinə yönəlib. Buna görə də, biometan, hidrogen və onların qarışıqları kimi ekoloji cəhətdən təmiz qazların şəbəkəmizə inteqrasiyası bu resurslar üçün ixtisaslaşmış bazarın formalaşmasını tələb edəcəkdir. Gələcəkdə belə dəyişikliklərin baş verə biləcəyini bilmək üçün sənaye meyllərini yaxından izləyirik. Bu, bizə işimizi uyğunlaşdırmağa və yeni xidmətlər təqdim etməyə imkan verəcək".
Potensial metan tullantılarına nəzarətdən danışan Georgiyeva vurğulayıb ki, Yunanıstan-Bolqarıstanı birləşdirən boru kəməri bütün marşrut boyunca istənilən sızmalara real vaxt rejimində nəzarət etməyə imkan verən "Simone" sistemi ilə təchiz olunub. Bu, ICGB komandalarına istənilən insidentlərə dərhal reaksiya verməyə imkan verir.
"Bundan əlavə, hər bir qaz ölçmə məntəqəsi və klapan qurğusu mümkün qaz sızmalarını aşkar etmək üçün sistemlə təchiz edilmişdir. Milli təhlükəsizlik qaydalarının şamil olunduğu IGB-nin strateji əhəmiyyətini nəzərə alaraq, daha ətraflı məlumat açıqlaya bilmərik", - deyə o qeyd edib.
X: @Lyaman_Zeyn