Qazaxıstan, Astana, 11 mart / Trend , müxbir K.Arınova /
Çərşənbə günü Avropa Rekonstruksiya və İnkişaf Bankının (ARİB) eks-prezidenti Jan Lemyer "Qlobal təhlükələr sistemində Avrasiyanın iqtisadi təhlükəsizliyi" mövzusunda ikinci Astana iqtisadi forumunun nəticələri ilə bağlı keçirilən mətbuat konfransında deyib ki, maliyyə böhranından çıxış yolu kimi vahid dünya valyutasının yaradılması ideyası çox vacib olsa da, ilk öncə təklifə baxışlar keçirilməli və öyrənilməlidir.
(Bu fikir forumda Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev tərəfindən səsləndirilib. O, qeyd edib ki, əvvəl təklif olunan "Altın" əvəzinə yeni valyutanı "Avras" və yaxud "Avrasiya" adlandırmaq olar. Nazarbayev bununla bağlı strategiyanın işlənməsi üçün işçi qrupunun yaradılmasını da təklif edib.)
"Sözügedən ideya pul-kredit siyasəti və bir çox məsələlərin həllini göstərdiyindən təklifin öyrənilməsi vacibdir. Bundan əlavə, cəsarət edib deyə bilərəm ki, dünyanın bir çox yerində stabilliyin bərqərar olunması istiqamətində hərəkət var", - Lemyer deyib.
ARİB-in eks-prezidentinin fikrincə, bu nöqteyi-nəzərdən avronu qeyd etmək olar və Avropa məkanı olmasaydı, Avropa ölkələri üçün qlobal iqtisadi böhranın fəsadları daha da acınacaqlı olardı.
"Qonşu ölkələrdə avroya tərəf cazibə müşahidə olunur. Avropa məkanı ölkələrində yaşayan insanlar üçün pul-kredit stabilliyi həlledici amildir", - Lemyer qeyd edib.
"Makroiqtisdiyyat siyasətində dövrlərarası mübadilənin təhlili"nə görə 2006-cı ildə iqtisadiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatı Edmund Felpsin fikrincə, Nazarbayevin vahid dünya valyutası barədə fikirləri cəzbedicidir.
"Mən cənab Lemyerin fikirləri ilə razıyam. Bu məsələni dərindən öyrənmək lazımdır. Düşünürəm ki, minimum regional valyutalar olmalıdır və 166 milli valyutaya heç gərək yoxdur. Və bu, vahid valyutaya keçid istiqamətində nəhəng addım olar", - Felps bildirib.
1999-cu il iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı Robert Mandelin fikrincə, siyasi inteqrasiya olmadan vahid dünya valyutası yaratmaq mümkünsüzdür.
"Düşünmürəm ki, siyasi cəhətdən bu mümkündür və ölkələr öz milli valyutasından imtina edib vahid valyuta sisteminə qoşulsunlar. Dollar dünya səviyyəsində nəhəng valyutadır. Lakin heç kəs milli valyutasından imtina etməyib, baxmayaraq ki, hamı dollardan istifadə edir", - Mendel deyib.
"Biz bu istiqamətdə nə isə yaratsaq o, beynəlxalq səviyyədə işlənilən vahid valyuta olacaq, lakin dövlətlər öz valyutalarından imtina etməmək şərti ilə. Məsələyə belə yanaşma nümayiş etdirilərsə mən də vahid valyuta ilə bağlı təklifi dəstəkləyərəm", - Mendel vurğulayıb.
"Mikrokosmosun olduğu dünya iqtisadiyyatında Avropa İttifaqının (Aİ) etdiyini etmək mümkündür. Aİ bir neçə Avropa ölkələri üçün vahid valyuta yaratdı. Lakin geniş siyasi inteqrasiya olmadan bütün bunları etmək mümkünsüz olardı. Hələ ki, bütövlükdə dünyada belə inteqrasiya müşahidə olunmur", - Mendel qeyd edib.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]