Rusiya, Moskva, 07 may/ Trend müxbir R.Ağayev/ RF Federasiya Şurasının MDB işləri üzrə komitəsinin sədri Vadim Qustovla Trend -un müsahibəsi
- Rusiyanın Abxaziya və Cənubi Osetiyanı dəstəkləməsinin fəallaşması və bununla əlaqədar Rusiya-Gürcüstan münasibətlərində yaranmış çətinlikləri necə şərh edərdiniz? Bu çətinliklərin hansısa əsaslı və ya gizli səbəbi varmı ?
- Əslində, Avropada Kosovo olmayanda, vəziyyət dondurulmuşdu: sülhməramlılar dayanmışdılar, qan tökülmürdü, insanlar tədricən uyğunlaşır, iş tapır, uşaq dünyaya gətirir, bir sözlə, yaşayırdılar. Kosovodan sonra isə (Kosovonun müstəqilliyini elan etməsi - red.), bir sıra beynəxalq sazişlər pozuldu. Dövlət rəhbərləri bu sazişlərdə tamamilə aydın şəkildə qeyd olunmuş Avropada sərhəd dəyişikliyinin yolverilməz olduğunu imzalamışdılar. Mən 1975-ci il ATƏM-in Helsinki Yekun aktını nəzərdə tuturam. Bu, dünya liderlərinin Avropada sərhəd dəyişikliyinə yardım etməməyi öhdələrinə götürdükləri Bəyannamədir. Amerikalılar bu qaydanı, sabitliyi və razılaşmanı pozdular.
Kosovonun müstəqilliyini elan etməsi və onun bir neçə dövlət tərəfindən tanınması, bütün bu proseslər Abxaziyanı da, Cənubi Osetiyanı da qamçıladı. Axı Abxaziya müstəqil dövlət adlanmağa Kosovodan çox hüququ var. Rusiya onu da anlayır ki, indi Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanısa, dərhal bununla bağlı çox sayda məsələni həll etməlidir: biz bu ölkələrdə sülhməramlıların yerləşdirilməsinə dair BMT TŞ-nin mandatını itirəcəyik. Sülhməramlılar gedəcəklər və yenidən qarşıdurma tərəflərinin birbaşa təması yaranacaq və bu, yenidən müharibə və qana səbəb olacaq. Bu kimə lazımdır? Bu halda Rusiya bildirib ki, bu gün, amerikalılar və Aİ-nin digər ölkələrinin Kosovoya münasibətdə etdikləri kimi, Abxaziya və Osetiyanı tanımayacağıq. Lakin, insanların normal ticarətə, məhsul istehsalına başlamaları, siyasətçilərin özlərinin qlobal problemlərini həll etmələri, sadə insanların isə, normal və sivil yaşamaları üçün embarqonu götürmək lazımdır. Vəssalam.
Sonra Gürcüstanın bu faktı şişirtməsi başladı: "Nəyə görə, Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyaya yardım edir?". Gürcülər bunu amerikalılardan soruşmalıdırlar ki, nə üçün ABŞ vaxtilə Tayvana yarım edirdi və özü də necə yardım ?! Amerikalılar Tayvanın müstəqilliyini tanımayaraq, ona dəstək göstərdilər; bu, Çinlə müharibə demək olardı. Lakin, iqtisadi baxımdan Tayvana elə kömək göstərdilər ki, bu nə Abxaziya, nə də Cənubi Osetiyanın yuxusuna belə girmir. İndi onlar bizi tənqid edərkən, mən həmişə cavab verirəm ki, Rusiya zəngin Amerika təcrübəsini Abxaziya və Cənubi Osetiyaya yayır. Burada nöqsanlı heç bir şey yoxdur. Lakin, eyni zamanda, Gürcüstan NATO-ya can atdığı və NATO-ya daxil olmağa yaxın olduğu halda, biz soruşmalıyıq: "Nəyə görə, NATO təyyarələri əhalisinin 80 faizdən çoxu Rusiya vətəndaşları olan Abxaziya və Cənubi Osetiya üzərində uçmalıdırlar?"
- Hadisələrin gələcək inkişafını necə görürsünüz ?
-. Hadisələrin gələcək inkişafı Gürcüstanın özünü necə aparmasından asılı olacaq. Rusiya prezidenti Vladimir Putin Gürcüstana ticarət - bütün əngəlləri aradan qaldırmağı, ticarət-iqtisadi münasibətləri inkişaf etdirməyi, Gürcüstanın Rusiyaya manqan filizi satışını, kömürlə və s. ticarət etməyi təklif edib. Gürcüstanın xarici işlər naziri isə, növbəti gün amerikalılarla məsləhətləşmək üçün Vaşinqtona uçub.
- Tbilisi pilotsuz kəşfiyyat təyyarəsinin vurulması ilə bağlı sonuncu hadisələrlə əlaqədar məsələni beynəxalq səviyyədə, kifayət qədər ciddi şəkildə qaldırmağa çalışır. Sizə elə gəlmirmi ki, bu, Rusiyaya qarşı hansısa sanksiyalara gətirə bilər?
- Gürcüstanın təyyarələri bu ərazi üzərindən uçmamalıdırlar. Belə ki, bu zona bütün mövcud beynəlxalq müqavilələrə əsasən, sülhməramlı qüvvələr tərəfindən idarə edilir. Bu ərazidə Gürcüstanın uçuş aparatları olmamalıdır. Bu təyyarə həmin zonaya daxil olarsa, onu vurmaq lazımdır. Belə ki, bu uşuş yalnız Rusiya deyil, MDB ölkələri tərəfindən də təsdiq edilmiş razılaşmaların pozulmasıdır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının bunun dəqiq qeyd olunduğu mandatı var. İlkin səbəb , məhz Gürcüstan təyyarəsinin bu ərazi üzərində uçması olub. Təyyarə orada uçmasaydı, onu heç kim vurmazdı.
- Abxaziya və Cənubi Osetiyanın iqtisadi inkişafına fəal yardım göstərən Rusiya, yaxın gələcəkdə bu ölkələrin tanınmasının mümkünlüyünü nəzərdən keçirirmi?
- İndi Rusiya bu tanınmamış dövlətlərdə biznesin inkişafa başlaması üçün zəmin yaratmalıdır və ən başlıcası budur. Bu gün biz, humanitar yardımın bura və ya ora aparılmasına dair əmrin verildiyi Sovet İttifaqı deyilik. Sitrus bitkiləri və tütündən başlayaraq, bu gün hər şey biznesdir, bazardır. Gürcüstan amerikalıların sədəqəsi ilə Rusiyaya qarşı özünü sərt apararsa, Rusiya gələcəkdə Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyinin tanınmasını istisna etmir.
- Abxaziya və Cənubi Osetiya Gürcüstan prezidentinin təklif etdiyi nizamlama planını rədd ediblər. Bu Abxaziyanın gələcəkdə də onun müstəqil dövlət kimi tanınmayacağı istənilən nizamlama planlarını rədd edəcəyi demək deyil ki?
- Öz planını bəyan edənədək, Saakaşvili, heç olmasa, planın nədən ibarət olduğuna dair məktub yazaydı. Bundan əlavə, tanınmamış ərazilərlə danışmaq olmaz: "Mən radio vasitəsilə dedim, indi isə siz mənə cavab verin". Bütün bunlar rəsmi surətdə edilir - irəli sürülür, müzakirə üçün komissiya toplanır, beynəlxalq strukturlar xəbərdar edilir və s. İstənilən halda, bu ciddi təkliflər çox ciddi sənəddə rəsmiləşdirilməlidir. Lakin, bu belə deyil və növbəti oyunun getdiyinə dəlalət edir. Buna görə də, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın Saakaşvilinin planına istədikləri kimi cavab vermək hüquqları var. Bu, beynəlxalq münasibətlərdə təcrübədən keçirilir.
- Rusiya Gürcüstanın NATO-ya üzvlüynə cavab kimi, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyinin tanınmasını sürətləndirə bilərmi?
- Gürcüstanın NATO-ya üzv olmağa can atması, NATO-nun onu qəbul etməyə hazır olması demək deyil. İngilis kraliçasına evlənmək istəyi ola bilər, lakin kraliça bunu istəməyə də bilər. Gürcüstan NATO-ya istəyir, amerikalılar isə, Gürcüstanı NATO-da görmək istəyirlər. Ümumiyyətlə, amerikalılar NATO-ya bir neçə keçmiş sovet dövlətini cəlb etmək, orada öz hərbi bazalaraını yerləşdirmək istəyirlər və bundan sonra öz qaydalarını Avropaya diqtə etməyə başlayacaqlar. Niyə görə bizə, Avropaya amerikalılar gəlməli və öz qaydalarını qurmalıdırlar? Bizdə - Avropada 80 milyon əhaliyə malik Almaniya, İngiltərə, İtaliya, Fransa, Rusiya yoxdur? Bizə mütləq Amerika raketi lazımdır? Sonra isə bu raketləri yenə də harasa buraxacaq, Amerika yenidən pulları saymağa başlayacaq. Belə ki, Amerika uzaqdadır və raketlər ona çatmayacaq. Biz isə, burada, Avropada müharibə alovlandıracağıq. Bu kimə lazımdır? Bəli, amerikalılar Rusiyanı Gürcüstandan, demək olar ki, pulsuz çıxardılar - öz bölmələrini orada yerləşdirir, raketlər qurur, onların təyyarələri uçurlar. Bir müddət əvvəl Litva, Latviya və Estoniyada oldum. Sankt -Peterburqun 20 km-liyindəki Narvada oldum. Orada NATO təyyarələri uçur. Bunlar isə nüvə silahınadək silah daşıya bilən hərbi təyyarələrdir. Oradan Sosnovıy Borudakı atom stansiyasına 80 kilometrdir. NATO Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşır və onu yeni silahlanma yarışına təhrik edir.
Ukrayna ilə də analoji hal baş verir. Onun xalqını NATO-nun rifah olduğuna inandırmağa çalışırlar. Lakin, hamı anlamalıdır ki, NATO adlanan güclü hərbi-güc strukturu gəlir. Onlar yaxşı təlim görüblər, yaxşı təchiz ediliblər, raketlərə, kosmosdan sizin avtomobilinizin nömrəsini belə görməyə qadir kosmik qruplaşmaya malikdirlər. Avropada da tədricən bunu anlamağa başlayırlar. Rusiya isə heç kimi təhdid etmir. ABŞ isə, neft və qazın çıxdığı yerləri axtarır ki, sonra ora soxulsunlar və öz şərtlərini diqtə edərək, bunun Amerikanın maraqları olduğunu desinlər.