...

Kabil: "Taliban" ABŞ ilə deyil, Əfqanıstanla danışıqlar aparmalıdır

Siyasət Materials 16 Yanvar 2012 18:52 (UTC +04:00)
Kabil: "Taliban" ABŞ ilə deyil, Əfqanıstanla danışıqlar aparmalıdır

Azərbaycan, Bakı, 16 yanvar /Trend, müxbir D.Xatınoğlu/

Əfqanıstanda hakimiyyətə və xarici qüvvələrə qarşı silahlı mübarizə aparan ekstremistlərin Qətərdə yaradılan mərkəzi ofis vasitəsilə sülh müzakirələrini aparmağa razılıq verməsinə baxmayaraq, Əfqanıstan hakimiyyəti müzakirələrdən kənarda qalmasından narahatdır.

Əfqanıstan Prezidenti Həmid Kərzainin sözçüsü Siyamək Hirəvi (Siamak Herawi) Trend-ə bildirib ki, "Taliban"ın mərkəzi ofisinin Qətərdə açılışını Əfqanıstan hakimiyyəti dəstəkləsə də, "Taliban" sülh müzakirələrini ABŞ ilə deyil, Əfqanıstan hakimiyyəti ilə aparmalıdır, ancaq hələlik əfqanların özü silahlı qiyamçılarla sülh prosesindən və müzakirələrdən kənarda qalıb.

2001-ci ildən Əfqanıstanda xarici qüvvələrə və hakimiyyətə qarşı silahlı mübarizə aparan "Taliban" 2011-ci ildə ABŞ ilə müzakirəyə getdiklərini, lakin ortaq məxrəcə gələ bilmədiklərini qeyd ediblər. 2011-ci ildə müzakirələr Pakistan ərazisində aparılıb. Hirəvinin sözlərinə görə, Kərzai hakimiyyəti də "Taliban"la 2011-ci ildə müzakirə aparıb, lakin nəticəsiz qalıb.

Taliblərin mərkəzi ofisinin açılması Türkiyə, Səudiyyə Ərəbistanı və Qətər ölkələrinin birində nəzərdə tutulmuşdu. Nəhayət, bu ofis Qətərdə yaradıldı və Əfqanıstan Prezidenti Administrasiyası yanvarın 5-də Qətərdə "Taliban"ın ofisinin yaradılmasını dəstəklədiyini bildirdi.

"Taliban"dan başqa Əfqanıstan hakimiyyəti və xarici qüvvələrlə silahlı mübarizədə olan İslam Partiyasının rəhbəri, Gülbəddin Hikmətyar (Gulbuddin Hekmatyar) bazar günü Trend-ə bildirib ki, "mənalı danışıqlar aparılırsa" mücahidlər (onun əmrində olan qiyamçılar) sülh müzakirələrinə qoşulacaq.

Hikmətyar bildirib ki, ilk növbədə, xarici qüvvələr ölkədən çıxmalıdır.

Müqaviləyə əsasən, Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən xarici qüvvələr 2014-cü ildə ölkəni tərk edəcəklər.

Sələfi cihadçı inancına malik "Taliban" (tələbələr) hakimiyyətdə olan mücahidləri 1996-cı ilin sentyabrında devirərək, Əfqanıstan İslam Əmirliyini yaratdılar. 2001-ci ildə "əl-Qaidə"nin sentyabrın 11-də ABŞ-da həyata keçirdiyi məlum terror aktından sonra Birləşmiş Ştatlar Əfqanıstana "əl-Qaidə"nin lideri Üsamə Ben Ladenə sığınacaq vermək ittihamı ilə hücum edərək, oktyabr ayında "Taliban" hakimiyyətinə son qoydu.

ABŞ-ın Əfqanıstana hücumu ilə dağılan "Taliban" əmirliyinin Xarici İşlər Nazirliyinin diplomatı Vəhid Müjdə isə Trend-ə müsahibəsində bildirib ki, "Taliban" hələlik sülh danışıqları aparmır, yalnız ABŞ qüvvələri tərəfindən həbs edilən taliblərin azadlığa buraxılmasını müzakirə edir. "Taliblər birmənalı şəkildə xarici qüvvələrin ölkədən çıxarılmasından sonra (2014-cü il) Əfqanıstan hakimiyyəti ilə müzakirələr aparacaqlarını bildiriblər, buna görə də hələlik Kərzai hakimiyyəti sülh müzakirələrinə qoşulacağına və hansısa bir nailiyyət əldə olunacağına ümid etməməlidir", - Müjdə hesab edir.

"Taliban"ın sabiq diplomatı Müjdənin sözlərinə görə, taliblərin problemi ölkədə olan xarici qüvvələrlədir, buna görə də yalnız onlarla müzakirə aparmaq niyyətindədirlər.

Ali Sülh Şurası hələlik "Taliban"la dil tapmayıb

Əfqanıstanda hakimiyyət və silahlı üsyançılar arasında müzakirələrin aparılması ilə bağlı yaradılan Ali Sülh Şurasının beynəlxalq əlaqələr üzrə müşaviri İsmayıl Qasimyar Trend-ə müsahibəsində bildirib ki, indiyədək hakimiyyət və "Taliban" arasında müzakirələr yalnız hazırlıq səviyyəsində olub və sülhlə bağlı əsas müzakirələr hələ başlamayıb. "Ali Sülh Şurasının sülh üçün potensialı çoxdur, bu şura əfqanların hamısına aiddir. Qətərdə taliblərin mərkəzi ofisinin yaradılması da göstərir ki, taliblər prinsipcə sülh müzakirələrini qəbul ediblər. Bu, bir nailiyyətdir. Lakin müzakirələr sırf əfqanlar arasında olmalıdır və xaricilər bu prosesə müdaxilə etməməlidirlər", - Qasimyar hesab edir.

Ali Sülh Şurasının üzvü taliblərin Qətərdəki ofis vasitəsilə ABŞ ilə əlaqə saxlamaq niyyətində olduqlarını elan etməsini pisləyərək bildirib ki, taliblər yalnız əfqanlarla müzakirə aparmalıdırlar.

Müxalifət də iştirak etmək istəyir

Əfqanıstanda müxalifətdə olan Milli Cəbhənin rəhbərləri bildiriblər ki, hakimiyyət və xarici qüvvələr müxalifəti də "Taliban"la danışıqlara dəvət etməli və onları da dinləməlidirlər.

Kərzainin sabiq müavini Əhməd Ziya Məsud, milli ordunun sabiq baş komandanı general Əbdül-Rəşid Dostum və Milli Cəbhənin baçısı Məhəmməd Mühəqqiq Rəhbər yanvarın 13-də Berlində keçirdikləri mətbuat konfransda bildiriblər ki, "Taliban"la müzakirələrdə hakimiyyətlə yanaşı, müxalifət qüvvələri də iştirak etməlidirlər.

Əfqanıstanda 2009-cu il avqustun 20-də keçirilən prezident seçkilərində namizəd Xalq Rifah Partiyasının sədri Ramazan Bəşərdust Trend-ə müsabibəsində bildirib ki, ölkədə nə müxalifət, nə də hakimiyyət qüvvələri arasında "Taliban"la bağlı birmənalı münasibət yoxdur. "Kərzai "Taliban" lideri Molla Öməri qardaş deyə müzakirəyə çağırır, ancaq onun nüfuzlu müavini Məhəmməd Qəsim Fəhim "Taliban"ı barışılmaz düşmən kimi tanıyır. Hazırda Əfqanıstan rəhbərliyində dayanan bu iki şəxsin "Taliban"a münasibəti təzad təşkil edir", - Bəşərdust hesab edir.

Onun sözlərinə görə, Əfqanıstanda hakim partiya və müxalifətin gücü tamamilə ABŞ qüvvələrinə bağlıdır, buna görə də ABŞ olmadan nə "Taliban"la müzakirə aparmaq, nə də sülhə çatmaq olar.

Bəşərdust hesab edir ki, həm "Taliban" tərəfində döyüşən qiyamçılar, həm də Əfqanıstan milli ordusunun əsgərləri məhz maaş üçün vuruşurlar. Buna görə də, ilk növbədə, ölkədə iqtisadi problemlər aradan qaldırılmalı, korrupsiya yığışdırmalı və iqtisadi şəffaflıq yaradılmalıdır. Yoxsa maaş üçün çalışan hər iki tərəfin silahlıları bir-birini qırmağa davam edəcəklər və "Taliban" qiyamçılarını silahsızlaşdırmaq mümkun olmayacaq.

Xəbər lenti

Xəbər lenti