Azərbaycan, Bakı, 24 yanvar /Trend, müxbir N.İsmayılova/
Azərbaycanda xırda ticarət məntəqələrində xidmətin bu növünə tələbin olmaması ilə əlaqədar POS-terminallardan istifadədən imtina edilməsi prosesi müşahidə olunur. Bu barədə bazar ertəsi "Milli Kart"ın icraçı direktoru Cəlal Orucov bildirib.
"2010-cu ildə Azərbaycan bankları və Vergilər Nazirliyi iticarət məntəqələrində POS-terminallardan istifadənin aşağı səviyyədə olması məsələsini müzakirə ediblər və istismar zamanı aktivliyin müşahidə olunmadığı məntəqələrdə onların geri qaytarılması barədə qərar qəbul olunub", - Orucov deyib.
Bununla əlaqədar, Orucovun sözlərinə görə, bu gün ölkədə POS-terminalların sayının kəskin azalması müşahidə olunur. Belə ki, 2010 -cu ildə prosessinq mərkəzlərində xidmət göstərən POS-terminalların sayı 2500-dən 1200-dək azalıb.
Azərbaycan Mərkəzi Bankının məlumatına görə, ötən il dekabrın 1-də ölkədə ilin əvvəlindəki 8657 ədədə qarşı 7912 POS-terminal mövcud olub. Hesabat dövründə debet kartlarla aparılan əməliyyatların sayı 3341 min ədəd, həcmi isə 429 milyon manat təşkil edib. Debet kartlarla əməliyyatların ümumi həcmindən POS-terminallar vasitəsilə 16 milyon manat həcmində 62 min əməliyyat aparılıb. 2010-cu ilin noyabrında kredit kartları ilə ümumi məbləği 57 milyon manat olan 215 min əməliyyat aparılıb. Kredit kartları ilə əməliyyatların ümumi həcmindən POS-terminallar vasitəsilə 13 milyon manatlıq 21 min əməliyyat aparılıb.
Hazırda nağd olmayan ödənişlərin stimullaşdırılması üzrə tədbirlər çərçivəsində əlavə dəyər vergisinə (ƏDV) fərqli dərəcələrin tətbiqi imkanları müzakirə olunur.
Bir müddət əvvəl vergilər nazirinin müavini Natiq Əmirovun dediyi kimi, ödənişlərin kartlar vasitəsilə həyata keçirilməsi zamanı pərakəndə satış üçün ƏDV dərəcələrinin azaldılması məqsədəuyğundur. Əhalinin və sahibkarların nağd olmayan ödənişlər apararkən stimullaşdırılması məqsədilə ƏDV dərəcələrinin iki dəfə - doqquz faizədək azaldılması haqqında ideya mövcuddur.
Azərbaycanda müasir elektron ödənişlərin təkmilləşdirilməsi və inkişafı üzrə dövlət proqramı 2004-cü il dekabrın 9-da Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə təsdiqlənib. Dövlət proqramı müasir elektron ödənişlər sisteminin inkişafı ilə bağlı irimiqyaslı islahatların keçirilməsi üçün təkan olub. Proqram qəbul ediləndən bəri Azərbaycanda plastik kartlar bazarının təkmilləşdirilməsi, pensiyaların, təqaüdlərin və bəzi sosial müavinətlərin, eləcə də büdcə təşkilatlarında çalışan şəxslərə əməkhaqlarının plastik kartlar vasitəsilə verilməsində uğurlar əldə olunub.
POS-terminallardan istifadənin qeyri-aktuallığı əhalinin nağd olmayan ödənişlərdən istifadə vərdişlərinin olmamasından, eləcə də ticarət obyektlərinin POS-terminallardan istifadəyə marağının olmamasından irəli gəlir. Əməliyyatların POS-terminallar vasitəsilə həyata keçirilməsi vergidən yayınma hallarının qarşısını alır. Ölkənin Mərkəzi Bankının yürütdüyü siyasət və strategiyanın tərkib hissəsi nağd olmayan ödənişlər sisteminin inkişafıdır.
POS-terminallardan istifadə pul dövriyyəsinin nizamlanmasına kömək etməklə yanaşı, eləcə də vergidən yayınma hallarının qarşısını aldığından bir çox ticarət, həmçinin xidmət sahəsindəki obyektlər onların quraşdırılmasını istəmir. Ona görə də Azərbaycan Vergilər Nazirliyi bu problemin aradan qaldırılmasını vacib hesab etdiyi üçün inzibati metodlara əl atıb. Belə ki, vergi orqanları POS-terminallardan quraşdırılmadan nəzarət-kassa aparatlarının qeydiyyatını aparmamağa məcbur olub.
"Milli Kart" MMC 2006-cı il iyulun 14-də ölkənin 18 bankı tərəfindən Azərbaycan Mərkəzi Bankının kart ödənişləri üzrə prosessinq mərkəzinin alınmasından sonra yaradılıb. Hazırda mərkəzin kapitalında bankların iştirakının minimum həcmi bir faiz, maksimum 10 faiz təşkil edir. "Milli Kart" sistemində 12 bank xidmət göstərir.
Mərkəzin təsisçiləri bunlardır: AtaBank, DəmirBank, AzerTurkBank, Bank of Baku, Azərbaycan Sənaye Bankı, Debutbank, Amrahbank, Xalq Bank, Credo Bank, AccessBank, Parabank, RabitəBank, Bank Respublika, Bank Standard, Texnikabank, TuranBank, Unibank, ZaminBank və AYİB. Mərkəz 4 milyon manatlıq nizamnamə kapitalı ilə təsis olunub.
Yanvarın 24-nə olan rəsmi məzənnə 0,7974 AZN/USD təşkil edir.