Azərbaycan, Bakı, 12 yanvar/ Trend , müxbir A.Bədəlova/ Rusiya - Ukrayna qaz münaqişəsi Avropa ölkələrinə Rusiyadan yan keçən alternativ qaz kəmərlərinin çəkilməsinətəkan verə bilər.
"Xəzər regionu və Mərkəzi Asiyadan olan qaz istehsalçıları Rusiya və onun şərq qonşuları arasında tranzit problemlərinin əsiri olmaq istəməyəcəklər və çox ehtimal ki, alternativ qaz kəmərlərinin çəkilişini dəstəkləyəcəklər", - Oksford İnstitutunun enerji tədqiqatları üzrə eksperti Şamil Yenikeyef (Shamil Yenikeyeff) elektron poçtla Trend - a bildirib.
2009 - cu il üçün müqavilə bağlanılmadığından, Rusiyanın "Qazprom" qaz Holdinqi yanvarın 1-dən Ukraynaya qaz ixracını dayandırıb. "Qazprom"un nümayəndələrinin bəyanatlarına görə, bundan sonra Ukrayna üçüncü ölkələrə ixrac üçün nəzərdə tutulmuş qazı qeyri - qanuni şəkildə mənimsəməyə başlayıb. "Qazprom"un məlumatlarına görə, Ukrayna tərəfindən qeyri - qanuni mənimsənilən qazın həcmi o qədər çox olub ki, ümumiyyətlə, qaz Aİ üzvlərinə gedib çatmayıb. Belə olduqda, Rusiya şirkəti Ukrayna ərazisi ilə Avropa İttifaqı ölkələrinə qazın ixracını dayandırıb.
Rusiya və Ukrayna arasında "qaz münaqişəsi" "Nabukko" qaz kəməri layihəsinin əhəmiyyətini artırır, - Nabucco Gas Pipeline International şirkətinin idarəçi direktoru Reynhard Mitşek əvvəllər deyibi. Onun sözlərinə görə, Konsorsium qısa müddətdə Zaqafqaziya və Mərkəzi Asiyadan Aİ ölkələrinə qısamüddətli mövsümi qaz tədarükləri portfelinin formalaşdırılmasına başlamaq niyyətindədir.
Çexiya Aİ - yə sədrlik etdiyi dövrdə "Nabukko"nun çəkilməsini sürətləndirmək niyyətində olduğunu bəyan edib. 2009 - cu ilin yazında rəsmi Praqa "Cənub dəhlizi" sammitini çağırmağı planlaşdırır. Sammitdə "Nabukko" layihəsində iştirak edən dövlətlər zəruri qərarlar qəbul edəcəklər, - "Komsomolskaya pravda" qəzeti yazır.
Yenikeyefin rəyinə görə, Rusiya - Ukrayna qaz münaqişəsi "Şimal axını" və "Cənub axını" qaz kəmərlərinə də güclü dəstək verəcək. Lakin çox şey yeni boru kəmərlərinin doldurulması üçün kifayət həcmdə qazın olmasından, eləcə də yeni və mövcud karbohidrogen yataqları, boru kəməri infrastrukturunun inkişafı üçün sərmayələrdən asılı olacaq, - Yenikeyef hesab edir.
Onun rəyinə görə, əsas məsələ hazırki şəraitdə bu sərmayələrin haradan gələcəyindən ibarətdir. Digər vacib məsələ, Rusiya və Ukraynanın yeni uzunmüddətli tranzit rejiminə razılaşıb-razılaş mayacağıdır, - Yenikeyef deyib.
Moskva və Kiyev bunu da edə bilməsə, Avropa daha bir neçə il - yeni boru kəmərləri çəkilənədək vəziyyətin təkrarlanmasını gözləyə bilər, - o hesab edir. Ötən həftə Rusiya və Aİ, Rusiya qazının tranzitinə nəzarət haqqında protokol imzalayıblar. Ukrayna tərəfi, protokola birtərəfli qaydada ayrıca bəyannamə də əlavə edib. Tərkibi rəsmən açıqlanmasa da, Rusiya bu bəyannaməni yolverilməz sayıb.
Ekspert hesab edir ki, Mərkəzi Asiya və Qafqaz regionundan qaz, RF ərazisindən yan keçməklə, harasa nəql olunarsa, uzunmüddətli perspektivdə münaqişənin Rusiya üçün ciddi nəticələri ola bilər-. Eyni zamanda, bu münaqişənin bir tranzit ölkəsi kimi Ukrayna üçün ağır nəticələri olacaq və çox ehtimal ki, gələcəkdə bu ölkəni iqtisadi baxımdan çətin dövr gözləyir.
İtaliyanın Bruno Leoni İnstitutu energetika departamentinin direktoru Karlo Staqnaronun (carlo Stagnaro) rəyinə görə, münaqişə nəticəsində Rusiya Ukrayna üçün qazın qiymətinin bir qədər artırılmasına nail olacaq. 2009 - cu ildə "mavi yanacaq" ucuzlaşacaq, beləliklə, bazar qiymətləri və Ukrayna üçün qiymətlər arasında fərq azalacaq, - Staqnaro hesab edir.
"Yanacaq yenidən bahalaşdıqca ölkəyə ayrılan subsidiyaların ölçüsünü azaltmaq məqsədilə, Moskva Ukrayna üçün qiymətlər və bazar qiymətləri arasında böyük əlaqəyə nail olmağa cəhd göstərə bilər", - Staqnaro Trend -a bildirib.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]