Azərbaycan, Bakı, 17 oktyabr/ Trend , müxbir Y.Ostapenko/ Gürcüstandakı münaqişələrin həlli üzrə danışıqların noyabrda keçiriləcək növbəti mərhələsi, vəziyyəti ümumilikdə dəyişməsə də, yalnız ayrı-ayrı məsələlər üzrə və yalnız bəzi şərtlərə əməl etməklə uğurlu ola bilər, -ekspertlər hesab edirlər.
"Ümid var ki, bəzi müsbət nəticələrlə danışıqlar bərpa olunacaq. Lakin bu, tərəflərin güzəştə gedib-getməyəcəklərindən asılı olacaq", - Qafqaz ölkələri üzrə müstəqil ekspert Ziba Norman (Ziba Norman) hesab edir.
Danışıqların növbəti mərhələsi noyabrın 18 - də Cenevrədə keçiriləcək. Beynəlxalq vüzakirələr çərçivəsində, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın statusu haqqında məsələlər müzakirə edilməyəcək. Tərəflər regionda təhlükəsizlik haqqında danışıqlar aparacaqlar,- RF-nin xarici işlər naziri Sergey Lavrov bəyan edib.
Avqustun 8 - nə keçən gecə tanınmamış Cənubi Osetiya respublikasında irimiqyaslı hərbi əməliyyatlar başlayıb. Gürcü qoşunları Tsxinvaliyə daxil olub. Sonradan rus qoşunları Tsxinvalini tutub və gürcü hərbçilərini Gürcüstan ərazisinə sıxışdırıblar. Avqustun 26 - da Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıyıb, sentyabrın 9 - da isə, onlarla diplomatik əlaqələr qurulub.
Rusiya - Gürcüstan münaqişəsi üzrə oktyabrın 15-də Cenevrədə keçirilən danışıqlar müvəffəqiyyətsizliyə uğrayıb. Belə ki, Rusiya və Gürcüstan tərəfləri danışıqlar masası arxasına əyləşməyiblər. Buna, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın nümayəndələrinin danışıqlarda iştirak etməsi haqqında məsələ səbəb olub. Rusiya tərəfi abxaz və osetin nümayəndələri olmadan danışıqlarda iştirakdan imtina edib. Gürcüstan isə, onlarla birgə masa arxasında əyləşməyə etiraz edib.
Ekspertlər eyni rəydədirlər ki, münaqişə edən tərəflər arasında yalnız tək- tək məsələlər üzrə razılıq əldə edilə bilər və münaqişənin özü tezliklə həll olunmayacaq.
Qafqaz üzrə ekspert Dominik Finn (Dominic Fean) Rusiyanın gələcəkdə Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyinin tanınmasından imtina edəcəyini qeyri - real hesab edir. Son illər ərzində Gürcüstan hakimiyyətinin Tsxinvali və Suxumi hakimiyyətləri ilə eyni hüquqlarda əməkdaşlıqdan imtina etməsi vəziyyətin ölü nöqtədən tərpənməyəcəyi deməkdir,- Fransanın Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun (İFRİ) Rusiya və MDB ölkələri şöbəsinin tədqiqatçısı Finn hesab edir.
"Nail oluna biləcək ən böyük uğur birbaşa danışıqlar deyil, işgüzar saziş ola bilər", - Fin telefonla Trend -a bildirib.
Müstəqil icmalçı və politoloq Leonid Radzixovski də hesab edir ki, tərəflər yalnız hərbçilərin iştirakı və qaçqınlar problemi kimi ayr ı- ayrı məsələlər üzrə razılığa gələ biləcəklər.
Radzixovski danışıqların başlıca məsələsini, iki ölkənin eyni əraziyə iddia etdiyi başqa hallarda olduğu kimi, tamamilə həlledilməz sayır.
Analitiklər hesab edirlər ki, tərəflərin bu məsələlər üzrə razılığa gəlmələri üçün gürcü və Rusiya tərəfləri müəyyən güzəştlərə razı olmalıdırlar.
Hər şey tərəflərin danışıqlar başlamazdan əvvəl konkret məsələləri aydınlaşdıracaq güzəştlərə gedib-getməyəcəklərindən asılı olacaq, - Transatlantik Mərkəzin direktoru Ziba Norman hesab edir.
Danışıqlar üçün bütün tərəflərin razılaşacağı əsas olmalıdır,- İFRİ- nin Rusiya və MDB ölkələri şöbəsinin tədqiqatçısı Finn hesab edir.
Yalnız münaqişənin özünü deyil, Rusiya tərəfdən Gürcüstana qarşı və əksinə antoqonizmi nəzərdə tutan Finn hesab edir ki, yayda baş verənlərin heç zaman təkrarlanmayacağına dair zəmanətlərdən başlamaq lazımdır.
Bundan əlavə, davamlı qərar tampaq üçün dəqiq istək və hansısa qurbanlara getmək lazımdır, - Finn hesab edir. Hələ ki, tərəflərin ümumi dil tapmağa səy göstərməmələri danışıqlar prosesini çətinləşdirir.
Finn əmindir ki, gələn danışıqlar Tsxinvali və Suxuminin nümayəndələrinin iştirakı olmadan, çətin ki uğurlu olacaq və Tbilisidə bunu anlamalıdırlar.
Gürcüstanın müəyyən qorxusu var və Rusiya tərəfdən zəmanətlər də danışıqların uğuruna təkan verə bilər.
Məsələn, noyabrın 18 - də danışıqlar bərpa olunanadək, ona, Rusiyanın Axaqori regionunu işğal etməsinə yönəlmiş güclü təzyiq ola bilər, -Norman hesab edir.
Tbilisidən çox da uzaqda yerləşməyən Axaqori regionu Rusiya qoşunlarının nəzarəti altındadır.
Gürcüstan bu regionun davam edən işğalından narahatdır, - Norman hesab edir. Ərazidə gürcülər yaşayır və müharibəyədək Gürcüstan tərəfindən idarə olunub. Gürcüstan hesab edir ki, bu ərazidən Tbilisiyə hücumda istifadə edilə bilər, - Norman hesab edir.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan - [email protected]