Azərbaycan, Bakı, 30 aprel/ Trend , müxbir E.Tarıverdiyeva, R.Hafizoğlu/ Sünnilərin İraq parlamentinə qayıtması ölkədə sabitliyə zəmanət vermir. Bu, İraqın həm sünni icmaları, həm də çoxsaylı şiə əhalisi tərəfindən yeni qarışıqlıqların törədilməsinə səbəb ola bilər.
"Sünni nümayəndələrin parlamentə qayıtmasından sonra gözlənilən sabitlik yalnız müvəqqəti xarakter daşıyacaq. Belə ki, şiələr hakmiyyəti sünnilərlə paylaşmağa hələ hazır deyillər", - amerikalı ekspert Kennet Kaçman (Kenneth Katzman) hesab edir.
İraq parlamentində sünni-müsəlmanların ən iri fraksiyasını təmsil edən İraq Qurtuluş Cəbhəsi (İQC) partiyası 2007-ci ilin iyununda özünün bütün nazirlərini hökumətin tərkibindən çıxarıb, sonra isə parlamentinin işinin boykot edilməsi barədə elan edib. Kabinetin boykotu haqqında qərar terrorçuluqda ittihamlara qarşı etiraz kimi qəbul edilib. Uzun danışıqlardan sonra sünni fraksiyası ötən həftə tələblərinin bir hissəsinin yerinə yetirilməsinin qarşılığında parlamentə qayıtmaq barədə qərar qəbul edib.
"Sünnilər öz təsirlərinin bərpa edilməsi üçün kabinetə qayıtmaq haqqında danışıqlar aparırlar. Belə ki, ötən ilin ortalarında parlament kabinetindən çıxdıqları zaman, onların İraqdakı təsirləri çox azalıb", - ABŞ Konqresi Araşdırma Xidmətinin Yaxın Şərq məsələləri üzrə mütəxəssisi Kaçman çərşənbə günü elektron poçtu ilə Trend -a bildirib.
"Bundan əlavə, onlar siyasi barışıq işində gələcək irəliləyişi stimullaşdırmağa cəhd edirlər", - politoloq bildirib. Kaçman hesab edir ki, sünnilər qanunvericilikdə islahatların aparılması, həmçinin əyalətlərdə növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi haqqında saziş və əfv haqqında qanunun qəbulu kimi ötən il İraqın siyasətində baş verən müsbət dəyişiklikləri artıq görüblər.
Türkiyəli politoloq Saleh Əl-Kabi hesab edir ki, liderləri Adnan Duleymi başda olmaqla sünnilərin parlamentə qayıtmalarının əsas səbəbi ötən il buraxılan siyasi səhvləri düzəltmək arzusudur. "Sünnilər anlayırlar ki, İraqın siyasi quruluşuna əhəmiyyətli dəyişikliklər gətirə bilərlər. Ötən il onların parlamentdən ayrılmaları məhz buna görə düzgün addım deyil", - çərşənbə günü "Əl-Sabah" qəzetinin aparıcı politoloqu Əl-Kabi elektron poçt ilə Trend -a bildirib.
Ekspert sünnilərin parlamentə qayıtmaqla İranın İraqa siyasi təsirini azaltmaq istədiklərini istisna etmir. O, İraqın hazırkı parlamentinin demokratik olmasına baxmayaraq, şiə icmasının liderlik etdiyini və bunun qeyri-rəsmi olaraq İraq parlamentinə təsir etməsi üçün İrana bəhanə verdiyini hesab edir.
"Sünnilərin parlamentə qayıtması siyasi vəziyyəti sabitləşdirməyəcək. Lakin bu, İranın təsirini azaldacaq ki, bu da çox vacib nəticədir", - Əl-Kabi güman edir.
Sünnilər yəqin ki, İraq hökuməti ilə danışıqlara başlayıb. Belə ki, onlar görürlər ki, bu hökumət müəyyən sabitlik və daimiliyə nail olub. Amerikalı politoloq Maykl Günter (Michael M. Gunter) belə hesab edir.
"Beləliklə, sünnilər kifayət qədər səs payına malik olmaq və İraq əhalisinin daha böyük hissəsini təsmil etmək məqsədilə bu hökumətdə yer almaqda maraqlıdırlar", - Tenessi Universitetinin siyasi şöbəsinin professoru Günter çərşənbə axşamı elektron poçt ilə Trend -a bildirib.
"Sünnilərin hökumətə qayıtmasının sabitliyin zəmanəti və ya İraqda sekta və etnik zorakılığın yenidən baş qaldırması üçün taktika olacağı məsələsi mübahisəlidir", - ekspert hesab edir.
Sünnilər İraqda əhalinin təqribən 40 faizini təşkil edirlər. Lakin İraqda başlayan müharibədən sonra son bir neçə il ərzində hakim siyasi qüvvə şiələrdən ibarətdir. Analitiklərin rəyinə görə, müsəlman qardaşlığına çağırışa baxmayaraq, islam dünyası daxilində sekta parçalanmasının real şərtləri mövcuddur.
Bu il İraqda iki dini cərəyan arasında kəskin parlament böhranı yaranıb. Parlament spikeri rəqabət aparan fraksiyaların öz aralarında razılığa gəlmədikləri, 2008-ci il üçün dövlət büdcəsinin və bir sıra vacib qanunların qəbul edilməsini təmin etmədikləri halda, hətta ölkə prezidentinə parlamentin buraxılması barədə müraciət etməklə hədələyib. Ötən həftə sünnilər İraq parlamentinə qayıtmağa razılıq veriblər.