Əfqanıstan, Kabil, 13 noyabr / Trend müxbir A.Həkimi/
Trend - un Fars redaksiyasının Əfqanıstanın narkotiklərlə mübarizə üzrə naziri general Xudaydadla eksklüziv müsahibəsi
-- Əfqanıstanın müdafiə naziri NATO - ya üzv ölkələrin müdafiə nazirlərinin Budapeştdə keçirilən konfransından qayıtdıqdan sonra AYSAF qüvvələrinin narkotiklərlə mübarizəyə qoşulacağı haqda bəyanat verib, bu sahədə indiyədək hansı addımlar atırıb?
-- İki il əvvəl Əfqanıstanın PAC iclasında (ölkənin icraiyyə və proqramlaşdırma iclasında) narkotiklərlə mübarizədə təhlükəsizliyin təmin olunması, idarəetmə və insan haqları məsələlərində beynəlxalq aləmlə əməkdaşlıq təklifləri irəli sürülüb.
Əfqanıstanın narkotiklərlə mübarizə üzrə nazirliyi hökumətə və ölkəyə yardım edən ölkələrlə əməkdaşlıq etmək üçün 12 maddədən ibarət "twelve point action plan" adlı layihə hazırlayıb. Ölkə prezidenti layihəni təsdiq edib. Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən dünya ölkələri və NATO, Koalisiya qüvvələri və Avropa Birliyi kimi beynəlxalq qurumların bu ölkənin müdafiə nazirliyi ilə siyasətlərini nizamlama mexanizmi layihədə qeyd olunmuşdu.
Sənədə əsasən, Daxili İşlər Nazirliyi daxili və xarici narkotika qaçaqmalçılarını həbs etməli, prokrorluq orqanları faktları araşdırmalı, Narkotiklərlə Mübarizə üzrə Nazirlik Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən daxili və xarici qüvvələrlə əməkdaşlıq edərək, narkotiklərlə mübarizə Proqramları hazırlamalıdır. Əfqanıstan müdafiə nazirinin NATO - nun Budapeştdə keçirilmiş konfransında iştirakı da bu layihəyə aydınlıq gətirmək məqsədi daşıyırdı.
Xaşxaşın becərilməsinin qarşısını almaq Daxili İşlər Nazirliyinin vəzifəsidir, lakin biz də bu məsələdə onlarla əməkdaşlıq edirik.
Biz müdafiə nazirliyinə bildirdik ki, xaşxaşın becərilməsinin qarşısını almaq onların vəzifəsi olmadığından, bu məsələdə daxili işlər nazirliyi müvafiq orqanlarla birgə məşğul olmalıdır.
Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən beynəlxalq hərbi qüvvələr və AYSAF qüvvələrinin vəzifəsi isə, ölkədə narkotik becərilən yerlərin dağıdılması və Talibanla əməkdaşlıq edən qaçaqçmalçıların həbs edilməsidir. Bundan başqa, onlar narkotiklə məşğul olan mərkəzlərin və ölkəyə gətirilən çirkli pulların yuyulması ilə də məşğuldurlar.
Terroristlər, Əl- Qaidə, Taliban və narkotik qaçaqmalçıları -- hamısı bir amala qulluq edirlər , NATO qüvvələri onlara qarşı əməliyyatlar aparmalıdır.
Əfqanıstanın müdafiə naziri də bu təklifi dəstəkləyir, müdafiə nazirliyi narkotiklərlə mübarizə zamanı xarici qüvvələrin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə, yüksək hazırlıqlı və yeni texnologiyalarla təchiz olunmuş qrup yaradıb.
-- Ötən gün Siz parlamentdə bildirmisiniz ki, Əfqanıstanda narkotiklərin becərilməsinə qarşı mübarizə səlahiyyətləri xarici qüvvələrə məxsusdur...
-- Bu məsələdə anlaşılmazlıq baş verib. Səlahiyyətlər Əfqanıstan hökumətinə aiddir, lakin narkotiklərlə mübarizə üçün xarici ölkələrin layihələri və büdcələr ayırmaları həmin dövlətlərə məxsusdur. Qalan bütün səlahiyyətlər Əfqanıstan xalqındadır.
- Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən xarici qüvvələrin indiyədək narkotiklərlə mübarizədə iştirakı ilə bağlı rəsmi açıqlama verə bilərsinizmi?
-- Böyük Britaniya və Amerika hökumətləri Əfqanıstan hökuməti ilə birgə xaşxaş becərilməsinə qarşı mübarizədə yaxından iştirak ediblər. Bu iki ölkə narkotiklərlə mübarizə proqramlarının həyata keçirilməsində və əhalinin narkotiklərin zərəri ilə bağlı məlumatlandırılmasında bizimlə əməkdaşlıq ediblər və biz bu əməkdaşlıqdan məmnunuq.Böyük Britaniya və Amerika cari ildə Əfqanıstanın müxtəlif vilayətlərində "yaxşı təşəbbüs" adlı layihənin icrasında fəal iştirak ediblər. Cari ildə Əfqanıstanda xaşxaş becərilməsi 19 faiz, istehsalı 6 faiz azalıb. Bu, yaxşı nəticədir.
- Böyük Britaniyanın 7 minlik hərbi qüvvəsi Helmənd vilayətindədir. Dünya narkotika istehsalatının 70 faizi də məhz bu vilayətdədir. Bu qüvvələrin Helmənddə olması narkotika istehsalının azalmasına təsir göstəribmi?
- Helmənd vilayətində uzun illərdir ki, xaşxaş becərilir və bu vilayət iki ölkə ilə həmsərhəddir, qərbdə İranla və cənubda Pakistanla sərhədlər açıqdır və təhlükəsizlik təmin olunmayıb.
Əhali Əl- Qaidə və Talibanın nəzarəti altında yaşayır, tiryək istehsalı Helmənddə digər regionlarda olduğundan çoxdur.
Narkotiklərlə mübarizə üzrə nazirlik cari ildə Helmənd vilayətində əkinçilərə keyfiyyətli taxıl toxum paylamaq məqsədilə layihə hazırlayıb. İki həftədir ki, layihə icra olunur. Çalışırıq ki, narkotik maddələrinin çox becərildiyi Helmənd, Zabul və Qəndəhar vilayətlərində narkotik maddələrin becərilməsinin qarşısını alaq.
-- Əfqanıstan parlamentinin narkotiklərlə mübarizə komissiyası bildirib ki, narkotiklərlə mübarizə üzə nazirliyin həyata keçirdiyi layihələrin 90 faizi uğursuzdur...
-- Narkotiklərlə mübarizə üzrə nazirlik narkotiklə mübarizə məqsədi ilə ayrılmış büdcəni Əfqanıstan vilayətləri arasında bölüşdürüb. Layihələrin icrası da nazirliyin vəzifəsi deyil, kimsə layihəni icra etməyibsə və ya icra olunan layihə yarımçıq qalıbsa, bunun nazirliyyə heç bir aidiyyəti yoxdur.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan [email protected]