Bakı. Asif Mehman - Trend:
Vaxtından əvvəl nə isə demək istəmirəm. Amma, eyni zamanda, biz yaxın günlərdə enerji sahəsində yeni gözəl hadisələrin şahidi olacağıq. Vaxt gələndə bu barədə də məlumat veriləcək. Yeni layihə bizim potensialımızı böyük dərəcədə gücləndirəcək.
Bunu Prezident İlham Əliyev yanvarın 6-da 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə zamanı demişdi.
Yanvarın 21-də Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Türkmənistan Hökuməti arasında Xəzər dənizində “Dostluq” yatağının karbohidrogen resurslarının birgə kəşfiyyatı, işlənilməsi və mənimsənilməsi haqqında Anlaşma Memorandumunun imzalanması ilə bağlı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədov arasında videokonfrans formatında görüş keçirilib.
Prezidentlər Xəzər dənizində "Dostluq" yatağının karbohidrogen resurslarının birgə kəşfiyyatı, işlənilməsi və mənimsənilməsi haqqında anlaşma memorandumunu razılaşdırdılar.
Bu anlaşma uzun illərdir aparılan gərgin fəaliyyətin nətcisədir və sözsüz ki, bundan sonra Azərbaycan və Türkmənistan arasında münasibətlərdə yeni mərhələ başlayır. Azərbaycan hər zaman Xəzər dənizində əməkdaşlıq mühitinin formalaşdırılması üzrə səylər göstərib.
"Dostluq" layihəsi Azərbaycanın neft-kimya sənayesinin inkişafına xidmət edəcək
ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Metyu Brayza Trend-ə açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanla Türkmənistan arasında bu gün əldə olunan "Dostluq" neft-qaz yatağınını birgə işlənməsi barədə memorandum vacib səhifədir. Bu saziş hər iki ölkəyə təbii qaz hasilatı sahəsində əməkdaşlıq üçün yol açır:
"Bu saziş həm də Türkmənistan qazının Xəzər dənizi vasitəsilə Azərbaycana və digər ölkələrə tranzitinə yol açacaq. Türkmənistan üçün etibarlı bazarlara çıxışı təmin etmək çox vacibdir. Türkmənistandan yeni qaz həcmləri Azərbaycanda, eləcə də Türkiyədə təbii bazara malikdir:
Yeni türkmən qazı Azərbaycanın neft-kimya sənayesini genişləndirməyə imkan verəcək. Bir sözlə, bu, daha geniş əməkdaşlığa yol açan vacib sənəddir".
"Dostluq" yatağı ilə bağlı memorandum tarixi əhəmiyyət daşıyır
Milli Məclisin deputatı Azər Badamov isə qeyd edib ki, 12 avqust 2018-ci ildə Xəzəryanı ölkələri tərəfindən imzalanmış “Xəzər dənizin hüquqi statusu haqqında” Konvensiya Xəzər dənizində əməkdaşlığın yeni formatını formalaşdırıb. Konvensiya imzalanana qədər Xəzər dənizinin dibinin işlənməsi ilə əlaqədar ölkələr arasında müəyyən fikir ayrılığı yaranırdısa, artıq bu problem öz həllini tapıb:
“O cümlədən, Xəzərin Azərbaycan - Türkmənistan hissəsində dəniz dibinin ortaq hissəsində neftçilərimiz tərəfindən kəşf edilmiş böyük karbohidrogen ehtiyatına malik bizim Kəpəz, Türkmənistan tərəfinin Sərdar adlandırdığı yataq istismar olunmurdu. İmzalnmış memorandum ölkələrimiz üçün böyük tarixi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan və Türkmənistan eyni soykökə malik, hətta öz dilində danışanda bir-birini başa düşən dost ölkələrdir. Bu birgə memorandumu ölkələrimiz arasındakı dostluq münasibətlərinin möhkəmlənməsinin simvolu adlandırardım”.
Deputat vurğulayıb ki, Türkmənistan və Azərbaycan beynəlxalq platformalarda bir-birini dəstəkləyən, yeni beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin ərsəyə gəlməsində eyni mövqedən çıxış edən ölkələrdir:
“Xəzər dənizində birgə fəaliyyət formatının formalaşması ölkələrimizin gələcək perspektivində bir-birinə daha da yaxınlaşmasına töhfə verəcəkdir. "Dostluq" yatağı böyük neft-qaz resursuna malikdir. Azərbaycan Avropaya qədər karbohidrogen resurslarını ixrac etməyinə imkan verən boru xətlərinə malikdir. Bu kəmərlər "Dostluq" yatağında istehsal olunacaq neft-qazın daşınmasında əsas rol oynaycaq. "Dostluq" yatağının birgə işlənməsi gələcəkdə Xəzər dənizin Türkmənistan sektorunda istehsal olunan neft-qazın Azərbaycan üzərindən tranzit daşınmasının əhəmiyyətini artıracaq.
"Dostluq" yatağı ilə bağlı memorandum Azərbaycan-Türkmənistan münasibətlərində yeni səhifədir
SOCAR-ın Tədbirlərin təşkili və ictimaiyyətlə əlaqələr departamentinin rəis müavini İbrahim Əhmədov isə Trend-ə açıqlamasında bildirib ki, "Dostluq" Xəzər dənizinin Azərbaycan və Türkmənistan sektorlarının sərhədində yerləşən yatağın yeni adıdır:
"Azərbaycanda bu yataq əvvəllər "Kəpəz", Türkmənistanda isə "Sərdar" adlanırdı. Yatağın birgə işlənməsi ilə bağlı danışıqlar əvvəllər aparılıb. İndi isə bu, iki ölkənin nümayəndələrinin imzaladığı memorandum formasında öz əksini tapıb".
İ.Əhmədov bildirib ki, sovet dövründə azərbaycanlı mütəxəssislər burada kəşfiyyat işləri aparıb: "Bu, neft-qaz yatağıdır, yatağın təxmin olunan ehtiyatı onu "Qarabağ" kimi yataqlarla eyni sıraya qoymağa imkan verir. Ehtiyatlar müasir seysmik kəşfiyyat üsulları ilə dəqiqləşdiriləcək. Memorandum yatağın birgə işlənməsi yolunda atılan ilk addımdır. Bu, həm də Azərbaycanla Türkmənistan arasında münasibətlərin inkişaf tarixinin yeni səhifəsidir. Bu baxımdan birgə layihənin yeni adı - "Dostluq" rəmzi xarakter daşıyır".