Bakı. Trend:
Bu gün Azərbaycan Respublikasının Almatı Prosesinə ikiillik sədrliyinin (2023-2024-cü illər) yekunu olaraq bu Prosesin 3-cü Nazirlər Konfransı keçirilir.
Trend xəbər verir ki, tədbirdə üzv, müşahidəçi və dəvət olunmuş dövlətlərin miqrasiya sahəsində fəaliyyət göstərən müvafiq orqanlarının və beynəlxalq təşkilatların yüksək səviyyəli nümayəndə heyətləri iştirak edir.
Tədbirdə çıxış edən Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatının Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə regional direktoru Artur Erken qeyd edib ki, IOM Bakı bəyannaməsinin qəbul olunmasını miqrasiya sahəsində regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi istiqamətində atılmış addım kimi qiymətləndirir.
O vurğulayıb ki, bəyannamə “regional əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə, təhlükəsiz, nizamlı və qanuni miqrasiyanın təmin olunmasına” töhfə verəcək. Erkenin sözlərinə görə, sənəddə əks olunan müddəalar Qlobal Miqrasiya Paktı və OİM-nin strateji planı ilə uyğunluq təşkil edir və bu sənədlərdə əməkdaşlıq və əlaqələndirilmiş tədbirlər ön plana çəkilir.
Erken qeyd edib ki, Almatı Prosesi iştirakçı-ölkələr və müşahidəçi dövlətlər üçün mühüm platforma olaraq qalmaqdadır və “regionda miqrasiyanın əhəmiyyətinin artdığı və yaxın gələcəkdə də aktual olaraq qalacağı bir şəraitdə həm formal, həm də qeyri-formal fikir mübadiləsi üçün unikal imkanlar yaradır”.
Statistik məlumatlara toxunan Erken bildirib ki, Almatı Prosesi iştirakçısı olan ölkələrin hüdudlarından kənarda təxminən 8 milyon vətəndaş yaşadığı halda , bu ölkələrin daxilində olan xarici miqrantların sayı 9,5 milyon təşkil edir . Daha geniş çərçivədə – iştirakçı, müşahidəçi və dəvət olunmuş ölkələr üzrə bu rəqəmlər müvafiq olaraq 22 milyon vətəndaş və 25 milyon xarici miqrant təşkil edir.
O, həmçinin əmək miqrasiyası sahəsində müsbət dəyişiklikləri də qeyd edib: “Region ölkələri arasında əmək miqrasiyası üzrə razılaşmaların sayının artdığını müşahidə etmək bizi sevindirir,” - deyə Erken bildirib və əlavə edib ki, Avrasiya İqtisadi İttifaqına üzv ölkələrin vətəndaşları artıq sərbəst hərəkət və əmək bazarına çıxış hüququndan istifadə edirlər.
Öz növbəsində, Türkiyə daxili işlər nazirinin müavini Mehmet Aktaş qeyd edib ki, Türkiyədə 2023-cü ildən bəri 456 min 851 qeyri-qanuni miqrant saxlanılıb.
O qeyd edib ki, 261 min 701 qeyri-qanuni miqrant ölkədən deportasiya edilib.
"Son iki il ərzində Türkiyədə 118 min 552 miqrant dənizlərdə boğularaq ölməkdən xilas edilib", - deyə nazir müavini vurğulayıb.
Qazaxıstan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirinin müavini Askarbek Ertayev isə bildirib ki, Almatı prosesinin növbəti sədrliyi çərçivəsində Qazaxıstan həm Mərkəzi Asiya dövlətləri arasında, həm də hökumət və beynəlxalq təşkilatlar arasında regional əməkdaşlığın gücləndirilməsinə bundan sonra da vasitəçilik etmək niyyətindədir.
“Müasir çağırışlar fonunda Almatı Prosesi ölkələrində aşağıdakı əsas miqrasiya tendensiyalarını qeyd edə bilərik: region daxilində əmək miqrasiyasının artması; iqlim dəyişikliyinin əhalinin səyyarlığına təsirinin güclənməsi; miqrasiya idarəçiliyi sahəsində rəqəmsal həllərin fəal tətbiqi; miqrasiya marşrutları və istiqamətlərinin şaxələnməsi; geosiyasi amillərin miqrasiya protokollarına təsiri”, - deyə Ertayev bildirib.
A.Ertayev Qazaxıstanın mövcud miqrasiya vəziyyəti ilə bağlı konfrans iştirakçılarını məlumatlandırıb.
“2024-cü ildə Qazaxıstanın xarici miqrasiyasında müsbət dinamika nəzərə çarpır. Miqrasiyanın müsbət saldosu 2023-2024-cü illərdə də saxlanılıb. 2024-cü ilin yekunlarına əsasən miqrasiya saldosu + 17,000 nəfər təşkil edib”, -deyə o, əlavə edib.
BMT-nin məlumatlarına istinad edən nazir müavini bildirib ki, bu gün dünyada təxminən 281 milyon beynəlxalq miqrant var ki, bu da planetin ümumi əhalisinin təxminən 3,6 faizinə bərabərdir.
“Həm ölkə daxilində, həm də ölkə xaricində miqrasiya axınlarının səbəbləri arasında silahlı münaqişələr, zorakılıq, siyasi və iqtisadi qeyri-sabitlik, iqlim dəyişikliyi və texnogen fəlakətlər yer alır. Bunun fonunda aşağıdakı qlobal trendlər formalaşır:
Bir sıra ölkələrdə miqrasiya siyasətinin kəskinləşməsi, yüksək-ixtisaslı kadların ölkəxaricinə axını, əmək miqrantlarının hüquqlarının müdafiəsinə olan zərurət, iqlim dəyişikliyi ilə əlaqədar qaçqın düşən insanların sayındakı artım, habelə rəqəmsal həllərin tətbiqi fonunda miqrantların yeni həssaslıq formalarının meydana çıxmasıdır”,- deyə o əlavə edib.
“UzSpace” agentliyinin direktor müavini Muhiddin İbrahimov bildirib ki, uzaqdan zondlama məlumatlarından istifadə ilə Özbəkistanda su ehtiyatlarından istifadənin monitorinqi məhsuldarlığın artmasına səbəb olur.
"Mərkəzi Asiyada iqlim dəyişikliyi ilə bağlı əsas problemlərdən biri su balansının pozulmasıdır. Su ehtiyatlarından rasional istifadə günbəgün daha aktual məsələyə çevrilir. Bu çağırışla üzləşdiyimizdə su idarəçiliyi sistemini yenidən necə qurmaq olar deyə düşündük. Cavabı isə məsafədən zondlama texnologiyaları verməyə başlayır", – deyə o qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, söhbət peyk məlumatları əsasında su ehtiyatlarından istifadənin monitorinqindən gedir. Xüsusilə, bu məqsədlə evapotranspirasiya göstəricisinə – torpaq səthindən və bitkilər vasitəsilə buxarlanma proseslərinin cəminə əsaslanan texnologiya tətbiq olunur.
İbrahimov deyib ki, distant zondlama peykləri müxtəlif spektral diapazonlardan əldə olunan məlumatlardan istifadə etməklə su axınları barədə informasiya əldə etməyə imkan verir. Bu zaman suyun daxil olmasının bütün mənbələri nəzərə alınır: yağıntılar, yeraltı sular, suvarma və sair.
"Sonda biz rəqəmsal bir xəritə əldə etdik ki, orda hər bir sahəni, əkilən məhsulu və su mənbəyini görmək mümkündür. Biz çatdırılan və istifadə olunan suyun miqdarını təhlil edə bilirik. Bu məlumatlar suyun nə dərəcədə səmərəli istifadə olunduğunu anlamağa imkan verir. Bəzi sahələr daha az su sərf etməklə yüksək məhsuldarlıq verir — onları nümunəvi hesab etmək olar. Amma “autsayder”lər də var ki, onlarda su sərfiyyatı yuxarı, məhsuldarlıq isə aşağıdır. Bu isə dövlətin fermerlərə yardım etməsinə imkan verir - ya su sərfiyyatını artırmadan məhsuldarlığı artırmaq, ya da su sərfini azaltmaqla", - deyə İbrahimov bildirib.
O vurğulayıb ki, bu texnologiya artıq Özbəkistanın üç bölgəsində tətbiq olunur. Ümumilikdə əhatə olunan ərazi 5 milyon hektardan çoxdur, bunun 1,6 milyon hektardan çoxu – on əsas məhsul üzrə monitorinq aparılan kənd təsərrüfatı sahələridir
İbrahimov qeyd edib ki, Özbəkistanda suyun təxminən 90%-i kənd təsərrüfatında istifadə olunur və bunun 30–40%-i itkiyə gedir. Monitorinq göstərir ki, su götürmə miqdarını artırmadan sistemin optimallaşdırılması hesabına buğda məhsuldarlığını 30–40% artırmaq mümkündür ki, bu da ərzaq təhlükəsizliyini əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldəcək.
Tacikistanın Əmək nazirinin müavini Şahnoza Nodiri Erken qeyd edib ki, Azərbaycan Almatı prosesinin regional əməkdaşlığın təşviqindəki rolunu uğurlu şəkildə gücləndirib.
"Nisbətən qısa müddət ərzində mövcud olmasına baxmayaraq, Almatı prosesi artıq Mərkəzi Asiya ölkələri üçün əsas regional platforma kimi öz əhəmiyyətini təsdiqləyib. Bu, informasiya və xidmət mübadiləsi, potensialın artırılması, həmçinin miqrasiya və məcburi köçkünlük məsələlərinə dair razılaşdırılmış yanaşmaların hazırlanması üçün səmərəli foruma çevrilmişdir", – deyə o bildirib.
Ş. Nodiri Almatı prosesində effektiv və məqsədyönlü sədrliyinə görə, Azərbaycana səmimi qəlbdən təşəkkürünü ifadə edib.
"Azərbaycanın sayəsində Almatı prosesi miqrasiya məsələləri üzrə dialoq və əməkdaşlıq üçün fəal və inklüziv platforma olaraq qalmışdır. Sədrliyi dövründə Azərbaycan Almatı prosesinin regional əməkdaşlığın irəlilədilməsində rolunu uğurla gücləndirmişdir. Azərbaycanın rəhbərliyi altında proses yeni impuls qazanmış, siyasi fəaliyyət və iştirakçılıq bərpa olunmuşdur. Bütün dövlətlərin və iştirakçıların prosesə yenidən qoşulması qarşılıqlı etimad və anlaşmanı artırmışdır", – deyə nazir müavini vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın sədrliyi çərçivəsində keçirilmiş mövzu ilə əlaqədar toplantılar miqrasiyanın səmərəli şəkildə idarə edilməsi kimi aktual məsələlərin müzakirəsinə həsr olunub.
"Bu yalnız nəticələrin əldə olunmasına deyil, eyni zamanda ümumi məsuliyyət hissinin möhkəmlənməsinə də səbəb oldu. Sədrlik həmçinin, Almatı prosesinin institusional inkişafına töhfə verməklə onun idarə olunması və fəaliyyətinin daha strukturlaşdırılmış və dayanıqlı yanaşmalarla həyata keçirilməsinə şərait yaratdı", – deyə o əlavə edib.
Xəbər yenilənəcək
