Azərbaycan, Bakı, 23 iyun /Trend, müxbir E.Tariverdiyeva/
Beynəlxalq ictimaiyyət Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ən yaxın zamanlarda həllində maraqlıdır. Trend-in məlumatına görə, Qərb ekspertləri belə düşünürlər.
"ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin prezidentlərinin Dovil bəyənatı göstərir ki, başda Rusiya, ABŞ və Fransa olmaqla, beynəlxalq ictimaiyyət Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibənin bərpa edilməsinin real mümkünlüyündən getdikcə daha çox narahat olurlar. Yaxın Şərqdə baş verən dinamik dəyişiklikləri, İraq və Əfqanıstandakı həll edilməyən münaqişələri nəzərə alaraq, Qafqazda daha bir hərbi əməliyyatlar meydanının açılması heç də ürəkaçan deyil", - Britaniya Transatlantik İnstitutunun direktoru Ziba Norman bildirib.
Onun fikrincə, bəyanat daha çox irəliyə gedir və tərəfləri sülh naminə tapılamalı olan kompromislərə getməyə çağırır.
Prezidentlər Medvedev, Obama və Sarkozi Azərbaycan və Ermənistan liderlərini "siyasi iradə nümayiş etdirməyə və iyunda keçiriləcək Ermənistan-Azərbaycan sammiti zamanı əsas prinsiplər üzərində [Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üzrə] işi başa çatdırmağa çağırıblar.
ABŞ-ın Cənubi Qafqaz üzrə eksperti Maykl Günterin fikrincə, nizamlamda öz rolunu təkcə ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələri oynaya bilməz.
"Təəssüf ki, böyük ehtimalla Dağlıq Qarabağ məsələsində problemlər tezliklə həll edilməyəcək. Bununla yanaşı, Türkiyə bəyənməsə, Ermənistan və Azərbaycanın heç də sadə olmayan münasibətlərində yeni irəliləyişlər tapacağı şübhə doğurur", - ABŞ eksperti, Tennesi Texnologiya Universitetinin professoru Günter Trend-ə deyib.
Onun sözlərinə görə, seçicilərin yeni mandatına baxmayaraq, Türkiyənin hakim partiyası - Ədalət və İnkişaf Partiyasının kürd problemi və "ərəb baharı" ilə bağlı çətinliklərlə əlaqədar indi çoxlu daxili problemləri var. Buna görə çətin ki, Ankara Ermənistan və Azərbaycana aid hansısa yeni təşəbbüslə çıxış etsin.
Trend-in Ekspert Şurasının üzvü Normanın fikrincə, bu halda münaqişənin nizamlanmasında digər faktorlar, o cümlədən vaxt öz rolunu oynaya bilər.
Onun sözlərinə görə, münaqişəyə cəlb edilən ölkələrdə seçkilər yaxınlaşdıqca, siyasətçilər ölkələr daxilində insanların kompromislərə hazırlanmasına xidmət edən ritorikadan istifadə edəcəklər.
"Razılaşdırılmış nizamlanmanın əsası üçün digər bəndlərlə yanaşı, BMT-nin 822, 853, 884 və 874 saylı qətnamələrinə uyğun olaraq Ermənistanın beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən Azərbaycanın tərkibində tanınan yeddi rayonun qaytarılması ilə bağlı öhdəlikləri olmalıdır. Bu halda Dağlıq Qarabağ üçün aralıq status məcburi köçkünlərin qayıtması hüququ ilə eyni şəkildə müəyyənləşdirilməlidir", - Norman qeyd edib.
O hesab edir ki, kifayət qədər siyasi iradə olsa, tərəflərin kompromisə gəlməsi mümkündür.
"Bu halda Kazanda etibarlı sülh üçün əsas tapılmasa, bu, beynəlxalq ictimaiyyətdə müttəfiqlərin münaqişə tərəflərinə münasibətinə mənfi təsir göstərə bilər", - Norman qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın regionda iqtisadi mərkəzə çevrilməsi və hərbi potensialını artırmaq üçün bundan istifadə edə biləcəyi nəzərə alındıqda, Ermənistan hakimiyyəti üçün öz xalqını kompromisə hazırlamaq əhəmiyyət kəsb edir.
"Ümid edək ki, Kazanda tərəflər hisslərini cilovlayaraq Qafqazda bütün xalqların çiçəklənməsi naminə balanslaşdırılmış mövqe nümayiş etdirəcəklər", - o qeyd edib.
İyunun 24-də Kazanda Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan prezidentlərinin Dağlıq Qarabağ üzrə üçtərəfli görüşü keçiriləcək.
İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. Azərbaycan torpaqlarının iyirmi faizi, yəni Dağlıq Qarabağ ərazisi və bu əraziyə bitişik yeddi rayon Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır.
1994-cü ildə tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların azad edilməsinə dair qəbul etdiyi dörd qətnaməni Ermənistan bu günə qədər yerinə yetirməyib.