Azərbaycan, Bakı, 23 dekabr / Trend , müxbirlər R.Hafizoğlu, A.Qut / Misirin Israil və "Həmas" arasinda yeni uzunmüddətli atəşkəsin imzalanması istəyi uğursuzluqla nəticələnə bilər.
" Əvvəlkiindən fərqli olaraq, Misirin bu dəfəki vasitəçilik istəyi öz bəhrəsini verməyəcək"- deyə, Misirin Al - Ahram qəzetinin siyasi araşdırmaçısı Bəşir Əbdul Fəttah Trend -a bildirib.
Misir hökuməti Israil və "Həmas" arasında yeni müddətə atəşkəsin əldə olunmasına vasitəçilik etmək istəyindədir. Bu haqda Londondakı ərəbdilli "QUDS AL ARABİ" informasiya agentliyi dekabrın 22- də məlumat verib.
Fələstində mübarizə aparan İslami Müqavimət Təşkilatı "Həmas" ilə Israil hökuməti arasında 2008-ci ilin iyulunda Misir hökumətinin vasitəçiliyilə müvəqqəti atəşkəs əldə edilib. Tərəflər arasında atəşkəsin əldə edilməsi üçün bundan əvvəl Türkiyə də vasitəçiliyi qisminqdə çıxış etsə də, Ankaranın vasitəçilik missiyası regionda öz bəhrəsini vermədi. Misirin regionda Türkiyədən daha güclü təsirə malik olması sonda Israil və "Həmas" arasında müvəqqəti atəşkəsin əldə edilməsi ilə nəticələndi. Yəhudi yaşayış məntəqələrinin 2008 - ci ilin noyabrında Fələstin tərəfindən raket atəşinə tutulmasına cavab olaraq, Israil Qəzzə ilə sərhədləri bağladı və Qəzzəni blokadaya saldı.
Bundan əlavə, Israil hökuməti Misirlə Qəzzə arasındakı Rəfah buxarılış məntəqəsindən Qəzzədəki terrorçulara silah ötürülməsi faktını Qahirəyə təqdim edərək, buraxılış məntəqəsinin açılmamasını tələb etdi.
Misirin Rəfah sərhəd - buraxılış məntəqəsini bağlaması isə, Qəzzədə və bir sıra ərəb ölkələrində kütləvi aksiyaların keçiriləmsinə gətirib çıxardı. Həmas rəsmiləri də Misiri Israilpərəst mövqe tutmaqda ittiham etdilər.
Atəşkəsin dekabrın 19 - da sona çatması ilə, Israilin Baş naziri Ehud Olmert Qəzzədə "Həmas" yaraqlılarına qarşı yeni hərbi əməliyyatlarını keçiriləcəyini bildirdi.
Qəzzədəki Islam universitetin dekanı Isam Mühəmməd Cuda hesab edir ki, Misirin ikinci dəfə Israil və "Həmas" arasında vəsitəçilik etmək istəyi baş tutmayacaq.
"Misir tərəflər arasında vasitəçilik etməklə yanaşı, bundan əvvəl əldə olunmuş atəşkəsin yerinə yetirilməsinə nəzarət etməli idi", - deyə Cuda bazar ertəsi Qəzzədən telefonla Trend - a bildirib. O hesab edir ki, Misir ərəb dövləti olaraq, vasitəçi kimi deyil, sülh danışıqlarında əsas tərəf kimi çıxış etməli idi.
İsrailin Bar İlan universiteti nəzdindəki "Beqin Sedat" strateji araşdırmalar mərkəzinin eksperti Mordexay Kedar hesab edir ki , Misirin daxilindəki qeyri - sabitlik Qahirənin bu danışıqlarda əsas tərəf kimi çıxış etmək imkanını azaldır.
"Qahirənin ikinci dəfə vasitəçilik etmək istəyi Qəzzədə artmaqda olan İslam radikallığının qarşısını almaq istayindən irəlı gəlir, "- deyə Kedar bildirib. O hesab edir ki , "Həmas" regionda hakimiyyəti tam ələ alsa, bu, Misir dəki radikal islamçılarınfəallaşması ilə nətəcələnə bilər.
Yaxın Şərq üzrə tükiyəli tanınmış araşdırmaçı Mustafa Özcan isə, hesab edir ki , Misirin vasitəçilk missiyasi uğurla tamamlanacaq.
"Misirin İsrail və "Həmas" la əlaqələrinin yüksək səviyədə olması Qahirənin bu dəfə də vasitəçilik etməsinə və bununla da tərəflərin atəşkəş əldə edəcəyinə zəmin yaradır, "- deyə Özcan çərşənbə axşamı Istanbuldan telefonla Trend -a bildirib. O heseb edir ki , Israilin Qəzzədə "Həmas" a qarşı yeni hərbi əməliyyatlara başlayacağı o qədər də inandırıcı deyil.
"Yeni hərbi əməliyyatların başlaması nə "Hamas" ın, nə də Israilin maraqlarına uyğundur,"- deyə o bildirib. Özcanın fikrincə, İsraildəki siyası böhranın qismən davam etməsi "Həmas" yaraqlılarına qarşı hərbi əməliyyatlara imkan vermir.
Misirli siyasi araşdırması Əbdülfəttah isə, hesab elir ki, Misir "Həmas"a etibarını itirib. "Həmas təşkilatı Misirin təlimatlarına əməl etmək əvəzinə, Iran və başqa dövlətlərin yürütdüyü siyasəti dəstəkləyir"-deyə, Əbdülfəttah çərşənbə axşamı Qahirədən telefonla Trend -a bildirib. Onun fikrincə, "Həmas"ın yürütdüyü siyasət rəsmi Qahirənin yeni vasitəçilik missiyasını yarıda qoyacaq və regionda vəziyyətin daha da kəskinləşməsi ilə nəticələnəcək.
İsrailin Qəzzədə kiçikmiqyaslı hərbi əməliyyatlaha başlaması nəticəsində, "Həmas" dünən Misirin vasitəçiliyilə İsraillə 24 saatlıq ataşkəş imzalayıb.
" Tərfələrin bu dəfə razılıq əldə edəcəyi şübhə altındadır. Çünki Misir bir vasitəçsi kimi öz üzərinə düşən öhdəliklərə tam olaraq əməl etmədi", - deyə Cuda bildirirb. O hesab edir ki, Qahirənin vasitəçiliyi ilə əldə olunan atəşkəsdən sonra fələstinlilər yeni qurban verdilər və artıq iki aydır ki, Israil tərəfdən blokadadadırlar.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə : [email protected]