Azərbaycan, Bakı, 17 mart / Trend , müxbir Ü.Sadıqova /
İsrailin "Likud" və "Bizim Evimiz İsraildir" (BEİ) partiyaları arasında koalisiyanın yaradılması ölkədə iqtisadi böhran problemlərinin həllində və İsrailin Fələstin tərəfindən atəşə tutulmasına qarşı sərt tədbirlərin görülməsində öz əksini tapa bilər. Lakin ekspertlər bu hökumətin sabit olacağına şübhə ilə yanaşırlar.
Yeni İsrail hökumətinin formalaşdırılması həvalə olunan "Likud" partiyasının lideri Benyamin Netanyahu sağçı "Bizim Evimiz İsraildir" partiyası ilə koalisiyanın yaradılması barədə saziş imzalayıb", - deyə BBS Russian saytı məlumat yayıb.
Bu sazişə əsasən, "Bizim Evimiz İsraildir" partiyasının lideri Aviqdor Liberman xarici işlər naziri portfelini almalıdır.
Netanyahu "Likud" üzvlərinin 27 mantadına əlavə olaraq 15 deputat mandatının dəstəyinə malikdir.
BEİ üzvləri həmçinin turizm, milli infrastruktur və immiqrasiya nazirləri və daxili təhlükəsizlik naziri müavini postlarını alacaqlar.
İsraildə Knessetə son seçkilər fevralın 10-da keçirilib. "Kadima" hüquqsentrizm partiyasının seçkilərdə üstünlük qazanmasına baxmayaraq, İsrail Prezidenti hökumətin formalaşdırılmasını "Likud" partiyasına tapşırıb. Netanyahu yeni hökumətin tərkibini aprelin 3-dək təqdim etməlidir. Netanyahunun dini "ŞAS" partiyası ilə müqavilə imzalaması plandlaşdırılır.
Netanyahu və Liberman milli vahid hökumət yaratmaq niyyətindədirlər, lakin bunun üçün "Kadima"nın dəstəyi lazımdır.
Əvvəllər onun koalisiyaya daxil olmasına dair danışıqlar uğurla nəticələnməyib. "Kadima" partiyasının lideri Tsipi Livni bəyan edir ki, onun partiyası "məsuliyyətli partiya" olacaq.
"Sağçılar koalisiyası İsrailin bank sistemində əksini tapan iqtisadi böhran problemini həll edəcək" -, deyə Trend -a telefonla Beqin-Sadat Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (BESA) politologiya professoru Eytan Qilboa bildirib.
Yüksək texnologiyalar sahəsində fəaliyyət göstərən İsrail şirkətləri dünya iqtisadi böhranı nəticəsində işçilərinin sayını azaldıblar.
Müşahidəçilər hesab edirlər ki, sağçı partiyaların rəhbərlik etdiyi hökumət İsrail ictimaiyyəti arasında gərginlik yarada bilər.
Britaniyanın Chatham House Kral Araşdırmalar İnstitutunun İsrail siyasəti üzrə analitiki Yossi Mekelberq (Yossi Mekelberg) hesab edir ki, İsrail ölkədə demokratiyanı saxlamalıdır, lakin sağçı blokun hökuməti buna imkan yaratmır.
"Bu hökumət sabit olmayacaq, çünki digər partiyalar qərar qəbul etmək imkanından məhrum olurlar", - deyə Trend -a Londondan telefonla Mekelberq bildirib.
İsrail analitiki Qilboa da bu hökumətin stabilliyinə şübhə ilə yanaşır, çünki, o, "kifayət qədər davamlılıq ehtiyatından" məhrum olub.
Netanyahu hökuməti formalaşdırarsa, o, ikinci dəfə baş nazir postunu tutacaq.
O, 1996-cı ildə İsrailin ən gənc baş naziri olub. Onun rəhbərlik etdiyi sağçı hökumət ABŞ-ın təzyiqi altında fələstinlilərlə Qərb Sahilindəki ərazilərin verilməsinə dair imzalanan sazişə etiraz əlaməti olaraq bir neçə kiçik partiyanın koalisiyanın tərkibindən çıxması nəticəsində dağılıb.
Sağ və sol partiyalar arasında vahid hökumətin yaradılmasına maneə fələstinlilər ilə gələcək danışıqlar olub.
"Kadima" Fələstin ilə münaqişənin nizamlanması üçün sülh prosesinin davam etdirilməsi mövqeyindən çıxış edir, "Likud" isə məsələnin iqtisadi nöqteyi nəzərdən və təhlükəsizlik sahəsində həll edilməsinin zəruri olduğunu hesab edir.
Libermanın BEİ partiyası Qərb Sahilində yəhudi məskənlərinin salınmasını dəstəkləyir və fələstinlilərlə sülh müqabilində işğal olunmuş ərazilərin verilməsinə qarşı çıxış edir.
BESA-nın İsrailin daxili siyasəti üzrə analitiki Şmuel Sandler hesab edir ki, Fələstin-İsrail danışıqlarında daha mötədil olacaq Libermanın siyasəti deyil, Netanyahunun kompromissiz mövqeyi problem yarada bilər.
"Problemi "iki ölkənin" problemlərinin həllinə qarşı olan Netanyahu yaradır", - deyə Trend -a telefonla Sandler bildirib.
Netanyahu 2007-ci ildə Annapolisdə keçirilən konfransda Ehud Olmert hökuməti və Mahmud Abbas arasında şərt kimi qəbul edilən qısa müddət ərzində Fələstin dövlətinin yaradılması ideyasını rədd edir.
Partiyaların mövqelərində daha çox parçalanma HƏMAS üzvlərinə qarşı 22 gün davam edən hərbi əməliyyatlardan sonra yanvarın ortalarında İsrail qoşunlarının Qəzza Zolağından çıxarılmasından sonra dərinləşib.
"Likud" və ittifaq partiyaları HƏMAS məhv edilməyənədək anklavada hərbi əməliyyatların aparılması mövqeyindən çıxış edirdilər.
Lakin "Kadima" Misirin vasitəçiliyi ilə danışıqlar yolu ilə vəziyyəti nizamlamağa başladı.
Qilboa hesab edir ki, Netanyahu hökuməti Fələstin qruplaşmaları, xüsusilə də HƏMAS-a qarşı sərt mövqe tutacaq.
"Dəyişiklik İsrail ərazilərinə raket zərbələrinin dayandırılması zamanı ola bilər, belə ki, problem hələ də həll edilməmiş olaraq qalmaqdadır", - deyə o bildirib.
HƏMAS İsrailin Qəzzada NBM-nin bağlanmasına cavab olaraq İsrailin cənub rayonlarını və Qəzzə ilə sərhədlərini "Qəssam" raketləri ilə atəşə tutur.
Lakin, Qilboa hesab edir ki, danışıqlarda irəliləyişə daha çox FƏTH və islami müqavimət hərəkatı HƏMAS arasında daxili parçalanma təsir göstərir.
2007-ci ilin iyununda hərbi toqquşma nəticəsində HƏMAS FƏTH-i Qəzza Zolağından çıxartdı və anklavanı öz nəzarəti altına keçirdi. Fələstində iki hökumət formalaşdı: Qərb Sahilində FƏTH və Qəzzada HƏMAS.
Qilboa hesab edir ki, sülh prosesi İsrail hökumətindən asılı deyil, problem Təl-Əvivin danışıqları kiminlə aparmalı olduğunu bilməməsindədir.
Qilboa hesab edir ki, İsrail ilə danışıqlar aparmaqdan imtina edən HƏMAS-ın siyasi təsiri FƏTH-in mövqeyini zəiflədir.
İsraildə Netanyahu hökumətinin gələcəkdə HƏMAS-a qarşı hərbi əməliyyatlara başlaya biləcəyini istisna etmirlər və bu, ABŞ administrasiyası ilə münasibətlərin pisləşməsinə gətirib çıxara bilər.
Barak Obama israillilər və fələstinlilər arasında sülh prosesinin davam etdirilməsini dəstəklədiyini bildirib.
Sağ blok hökuməti, Mekelberqin rəyinə görə, Obamanın Fələstin-İsrail münaqişəsinin həlli üzrə planlarının ciddi qəbul etməlidir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]