Azərbaycan, Bakı, 10 avqust / Trend , müxbir İ.Xəlilova /
Azərbaycanda ipoteka kreditləşməsi sürət götürüb və avqustun beş iş günü ərzində Mərkəzi Bank yanında fəaliyyət göstərən Azərbaycan İpoteka Fondunun (AİF) səlahiyyətli kredit təşkilatları 4 milyon manatlıq 100 müraciət qəbul edib. Bu barədə bazar ertəsi fonddan deyilib.
"Bu dövr ərzində ümumi məbləği 3 milyon manat olan 70-dən çox ipoteka krediti verilib", - fonddan deyilib.
Cari ilin son iki ayı ərzində ipoteka maliyyələşməsinin ümumi həcmi 20 milyon manatı keçib. İyulda ümumi məbləği 16 milyon manatdan çox olan ipoteka kreditləri verilib. 2006-ci ildə verilmiş kreditlərin ümumi məbləği isə cəmi 5,6 milyon manat təşkil edirdi.
AİF standardları ilə verilən bütün kreditlər uzun müddətə və aşağı faiz dərəcəsi ilə hesablanıb. Kreditin orta müddəti 24 il, orta faiz dərəcəsi isə illik 7,6 faizdir.
2006-2007-ci illərdə AİF-in xətti ilə 75,8 milyon manatlıq ipoteka kreditləri verilib ki, bu da təxminən iki min ailənin mənzillə təmin olunması probleminin həlli üçün şərait yaradıb.
Lakin ipoteka kreditləri üzrə qısa müddətə qəbul oluna bilən şərtlər tələbatı artırdı və nəticədə dövlət büdcəsindən ipotekaya ayrılan vəsait tükəndi. 2007-ci ilin iyununda ipoteka kreditlərinin verilməsi prosesi dayandırıldı və yalnız 2009-cu ilin iyununda bərpa olundu. Nəticədə keçən iki il ərzində böyük tələbat paketi formalaşdı ki, bu da iki ay müddətində səlahiyyətli kredit təşkilatlarına müraciət axınına gətirib çıxartdı.
İpoteka kreditləşməsi AİF-in cəlb olunmuş vəsaiti hesabına həyata keçirilir. İpoteka Fondu 55 milyon manat ölçüsündə yeddi il müddətinə və illik üç faizlə təmin olunmuş istiqrazlar buraxıb. Ümumi emissiyadan artıq 25 milyon manatlıq istiqrazlar yerləşdirilib. Hazırda fondun təklif etdiyi istiqrazlar qiymətli kağızlar bazarında olan digər istiqrazlarla müqayisədə gəlirlilik baxımından (illik üç faiz) investorlar üçün daha cəlbedicidir.
Buna görə də, 16 iyun, 14 iyul və 27 iyulda fondun təmin olunmuş istiqrazlarının yerləşdirilməsi üzrə keçirilmiş hərraclarda tələb təklifi bir neçə dəfə üstələyib. Əgər başlanğıc mərhələdə AİF 55 milyon manatlıq nominal dəyərlə istiqrazlar qeydiyyatdan keçiribsə, gələcəkdə bu tələblə ipoteka kreditlərinə cəlb olunmuş vəsaitin həcmi artırılacaq.
Mövcud vəsaitlə verilmiş kreditlər arasındakı fərqi aradan qaldırmaq üçün AİF səlahiyyətli banklara kreditə limit müəyyənləşdirib. Limit hər bank üçün bankın potensial imkanları, müştəri bazası, prudensial normativləri nəzərə alınaraq müəyyənləşdirilib. Hazırda banklar likvidliyini nəzərə almaqla və ipoteka kreditləri üzrə yaranan risklərə nəzarət çərçivəsində müraciət qəbulunu və kreditlərin verilməsini limitə uyğun həyata keçirir.
"Azərbaycanda ipoteka kreditləşməsi uğurla davam edir və onun gələcəkdə davamlılığı üçün İpoteka Fondu bir sıra tədbirlər həyata keçirtmək niyyətindədir", - fonddan deyilib.
Azərbaycanda verilən adi ipoteka kreditinin maksimal məbləği 50 min manatdır. Belə kreditlər 8 faizlə 25 il müddətinə verilir. Sosial ipotekanın ən yüksək məbləği isə 35 min manatdır ki, bu da 4 faizlə 30 il müddətinə verilir. Adi və güzəştli kreditlər üçün ilkin ödəniş 15 faizdir.
İpoteka kreditləşməsinin şərtləri bunlardır: kreditlər milli valyuta - manatla və yalnız Azərbaycan vətəndaşlarına verilir; ipotekanın obyekti yalnız mənzil və şəxsi ev ola bilər; ipoteka kreditləşməsinin məbləği bazar qiymətlərinin 85 faizini keçməməlidir; kredit üzrə aylıq ödəmə borc götürənin aylıq gəlirinin 70 faizini keçməməlidir; həyat və s. sığortalar üzrə müqavlə olmalıdır.
Güzəştli şərtlərlə kredit şəhid ailələrinin üzvlərinə, milli qəhrəmanların ailə üzvlərinə, məcburi köçkünlərə, 3 ildən çox iş təcrübəsi olan dövlət qulluqçularına, elmləri namizədi və elmlər doktoru dərəcəsi olanlara, idman sahəsində xidməti olan şəxslərə, eləcə də minimum xidmət müddəti üç il olan hərbçilərə verilir.
Hər ailənin bir dəfə güzəştli şərtlərlə ipoteka krediti almaq hüququ var.
Fondun kredit səlahiyyətli təşkilatları 17 bankdır. 2009-cu il üçün dövlət büdcəsində sosial ipotekanın maliyyələşdirilməsi üçün 14 milyon manat nəzərdə tutulub.
Avqustun 10-na olan rəsmi məzənnə 0,8043 AZN/USD təşkil edir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]