Azərbaycan, Bakı, 26 dekabr/ Trend , müxbir İ.Xəlilova/ Azərbaycan parlamenti cümə günü ikinci oxunuşda "Təhsil haqqında" Qanun layihəsinin müzakirəsinə başlayıb. Qanunun qəbulu ilə təhsil sistemində ciddi islahatlar gözlənilir.
Parlamentin Elm və təhsil daimi komissiyasının sədri Şəmsəddin Hacıyevin sözlərinə görə, Qanun layihəsinin əsas konsepsiyası təhsil müəssisələrinin desentralizasiyası və onların müstəqilliklərinin gücləndirilməsidir ki, bu da tədris müəssisələri rəhbərliklərinin öz səlahiyyətlərindən kənara çıxması demək deyil.
Qanun layihəsi uşaqların üç yaşdan təhsil almağa başlayacaqlarını nəzərdə tutur. Üç yaşdan beş yaşadək məktəbəqədərki təhsil aparılacaq, beş yaşdan məcburi orta təhsil başlayacaq. Üç mərhələdən ibarət olacaq orta təhsil dövlət müəssisələrində pulsuz olacaq. Onun məcburi hissəsi doqquzuncu siniflə bitir. Doqquzuncu sinfi bitirmiş orta məktəb şagirdləri ixtisaslaşma ilə təhsillərini 11-ci sinifədək davam etdirə və ya texniki-peşə məktəblərinə daxil olaraq, eyni zamanda ixtisas və tam orta təhsil ala bilərlər.
Hacıyevin rəyinə görə, orta təhilin ixtisaslaşması repetitorluq institutunun aradan qaldırılmasına, həmçinin, texniki-peşə təhilsinin inkişafına yönəldiləcək böyük vəsaitlərə qənatə edilməsinə gətirəcək. Bundan başqa, bu, tam orta təhsil alanlar və ali təhsil məktəblərinə (ATM) daxil olanlar arasında nisbəti saxlamağa kömək edəcək.
Ali təhsil üç silsilədən ibarət olacaq - ali təhsil almaq - bakalavriat, magistratura və doktorantura. Doktorantura dərəcələrin - professor və elmlər doktorları dərəcələrinin alınmasını nəzərdə tutan iki mərhələyə ayrılacaq.
Üçpilləlli ali təhsil sisteminin tətbiqi Boloniya sazişinin tələblərinə uyğundur, - parlamentin daimi komissiyasının sədri vurğulayıb. Bundan başqa, yeni sistem bakalaviratda təhsili başa çatdıranda əldə olunan natamam ali təhsil haqqında hazırki anlayışdan imtina etməyə, həmçinin, aspirantura institutunu tam aradan qaldırmağa imkan verir.
Beynəlxalq təşkilatların narazılığına və bir dərəcənin olduğu dünya təcrübəsinə baxmayaraq, doktoranturada ikipilləli sistemin tətbiqinə zərurət magistr hazırlığı səviyyəsinin qənaətbəxş olmaması ilə bağlıdır.
"5-10 ildən sonra magistraturada təhsilin səviyyəsi təkmilləşdirildikdən sonra, doktoranturada bir sistemin qurulması məsələsinə qayıdacağıq", - Hacıyev deyib.
ATM-ə qəbul məsələsinə toxunan Hacıyev qeyd edib ki, özünü doğruldan test sistemini saxlamaq barədə qərar qəbul edilib. Qanun layihəsi olimpiada qaliblərinə qəbul imtahanları vermədən ATM-ə qəbul olunmaq imkanı verəcək ki, bu da dünya sistemində münasib təcrübədir. Məsələn, Rusiya və Sinqapurda belə abituriyentlər üçün çox güzəştli şərtlər tətbiq olunur.
"Son 10 ildə Azərbaycanda beynəlxalq müsabiqə (olimpiada və s.) qaliblərinin sayı hətta onu belə ötmür və buna görə də, Qanundakı bu müddəanı saxlamaq qərara alınıb", - Hacıyev deyib.
Bu təklif təhsil naziri Misir Mərdanov tərəfindən dəstəklənib. O da hesab edir ki, bütün dünyada olduğu kimi, bir təhsil dərəcəsindən digərinə keçən zaman insanın əvvəlki illərdə aldığı təhsil səviyyəsini nəzərə almaq lazımdır.
Qanun layihəsindən bütün orta məktəb şagirdləri üçün icbari vahid formanı, orta texniki tədris müəssisələrinin yüksək ballı məzunlarının imtahan vermədən ATM-ə qəbulu, müəllimlərin əmək haqqının respublika üzrə orta əmək haqqından az olmayaraq müəyyən edilməsini nəzərdə tutan üç maddə çıxarılıb.
Qanun layihəsi üzrə müzakirələr dekabrın 30-da keçiriləcək növbəti iclasda davam etdiriləcək.
Qanun layihəsi bir il əvvəl birinci oxunuşda qəbul edilib.