Bakı. İlhamə İsabalayeva – Trend:
Böyük Qafqazın cənub-şərq yamacının 30%-ə yaxını (Qobustan, Şamaxı inzibati rayonlarının bir hissəsi) yüksək və çox yüksək sürüşmə təhlükəli ərazilərdir ki, onun da bir hissəsi Bakı-Şamaxı-Yevlax magistral yolunun ətrafına düşür.
Bu barədə Trend-ə Milli Elmlər Akademiyası Coğrafiya İnstitutunun direktor müavini, coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru Məhərrəm Həsənov deyib.
M.Həsənovun sözlərinə görə, bu qənaətə 2017-2018-ci illərdə “Böyük Qafqazın cənub-şərq yamacının mənimsənilən dağ geosistemlərinin ekocoğrafi qiymətləndirilməsi” mövzusunda aparılan araşdırma nəticəsində gəlinib.
Sürüşmənin qarşısını almaq üçün Bakı-Şamaxı-Yevlax magistral yolu boyunca müxtəlif hissələrdə bəndlərin tikildiyini vurğulayan M.Həsənov əlavə edib ki, tədqiq olunan ərazinin relyefinin az meyilli olması həmin bölgənin mənimsənilməsinə təsir edir. Belə ki, regionun 3012,1 min kvadrat km-i, yəni 50,4%-i meyilliliyi 200-dən aşağı, 26% hissəsində isə meyillilik 200-300 və nəhayət 23,6% hissəsində isə meyillilik 300-dən yuxarıdır:
“Meyilliliklə yanaşı yamacların cənub və cənub-şərq istiqamətli olması da ərazinin mənimsənilməsinə müəyyən dərəcədə təsirini göstərir. Belə ki, burada yabanı, o cümlədən mədəni bitkilərin çiçəkaçma müddəti şimal yamacına nisbətən 7-8 gün tez olur. Bu proses ərazidəki əkin sahələrində bitkilərin az məhsuldarlığına səbəb olur".
Mütəxəssis qeyd edib ki, son onilliklərdə Böyük Qafqazın şimal-şərq yamacının dağ geosistemləri torpaqlarının əkinçilikdə intensiv mənimsənilməsi nəticəsində 1980-ci illə müqayisədə 2017-ci ildə əkin sahələri 31% artaraq 140 min hektar olub:
"Bu dövr ərzində əkin sahəsinin artması və həmçinin aqrotexniki qaydalara riayət edilməməsi torpaq örtüyünün keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olub. Belə ki, bu illər ərzində yüksək keyfiyyətli torpaqlar 5,5%, yaxşı keyfiyyətli 5,1%, orta keyfiyyətli 10,7% azalıb, aşağı keyfiyyətli torpaqlar isə 0,8% artıb. Tədqiq olunan ərazinin bitki ilə örtülmə dərəcəsi öyrənilərkən müəyyən edilib ki, 1987-ci illə müqayisədə 2017-ci ildə bitki örtüyü ilə zəif örtülmüş ərazilər 19,3%, orta dərəcədə örtülmüş ərazilər 13,8% artıb, bitki örtüyü ilə sıx örtülmüş ərazilər isə 29,4% azalıb".