Azərbaycan, Bakı, 30 oktyabr/ Trend , müxbir N.İsmayılova/ Azərbaycan Milli Bankının məlumatlarına əsasən, neft sektoru nəzərə alınmaqla, 2008 - ci ilin yanvar -sentyabrında ölkənin xarici ticarət tərəfdaşlarının valyutalarına nisbətən manatın real effektli məzənnəsi (REM) ötən ilin dekabrı ilə müqayisədə, ümumi ticarət dövriyyəsində 15,1 faiz, idxalda 15,3 faiz və ixracda 14,4 faiz bahalaşıb, - AMB - dən cümə axşamı bildiriblər.
Aparılan araşdırmalar göstərib ki, xarici ticarətdə (neft sektoru nəzərə alınmaqla) REM - in artmasına ABŞ - ın payının təsiri doqquz ay ərzində 15 faiz, Avrozona - 18,4 faiz, İngiltərə - 29,4 faiz, Rusiya - 11,3 faiz, Türkiyə 17,7 faiz, İran - 8,4 faiz, Qazaxıstan - 9,5 faiz, Yaponiya - 8,1 faiz, İsrail - 3,6 faiz səviyyəsində olub. Ukraynanın payı məzənnəyə 1 faiz, Gürcüstanın payı 0,9 faiz azaltma təsiri göstərib.
2007-ci ilin dekabrına nisbətən yanvar-sentyabrda REM qeyri-neft sektorunda ümumi ticarət dövriyyəsində 13,6 faiz, idxalda - 13,9 faiz, ixracda - 11,8 faiz möhkəmlənib.
Lakin uzunmüddətli perspektivdə REM azalmağa davam edir. 2000 - ci ilin dekabrı ilə müqayisədə, doqquz ay ərzində qeyri - neft sektorunda ümumi ticarət dövriyyəsində (neft sektoru çıxılmaqla) REM - in möhkəmlənməsi templəri 1,1 faiz, idxalda - 4,1 faiz olub, ixrac 13,1 faiz ucuzlaşıb. Neft sektoru nəzərə alınmaqla, məzənnə, müvafiq olaraq, 9,4 faiz, 10,5 faiz və 7,4 faiz möhkəmlənib.
Uzunmüddətli dövrdə qeyri - neft sektorunda REM - in azalması ticarət tərəfdaşlarında inflyasiyanın artım templərinin Azərbaycanda istehlak qiymətlərinin artımını üstələməsi ilə izah olunur. 2000 (dekabr) - 2008 - ci (sentyabr ) illər ərzində Azərbaycanda inflyasiyanın səviyyəsi 93 faiz olduğu halda, ölkənin ticarət tərəfdaşlarında qiymətlər, orta hesabla, 97,1 faiz artıb.
Doqquz ay ərzində ABŞ, Avrozona, İngiltərə, Türkiyə, Rusiya, Gürcüstan, İran, Yaponiya və Qazaxıstanın valyutalarına nisbətdə manatın real məzənnəsinin möhkəmlənmə templəri manatın nominal məzənnəsinin möhkəmlənmə templərini ötüb. Eyni zamanda, manat Yaponiya, Gürcüstan və İsrailin valyutalarına nisbətdə nominal ucuzlaşıb, real olaraq - Ukrayna və Gürcüstanın valyutası istisna olmaqla, qalan bütün valyutalara nisbətdə möhkəmlənib.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]