...

Doing Business-də qabaqcıl mövqeləri saxlamaqdan ötrü BMK Azərbaycana tövsiyyələrini verib

Biznes və iqtisadiyyat xəbərləri Materials 11 Aprel 2009 15:53 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 11 aprel / Trend , müxbir İ.Xəlilova/ Azərbaycanın kiçik və orta sahibkarlıq sektorunda sorğu keçirməklə Beynəlxalq maliyyə korporasiyası (BMK) ölkənin biznes iqliminin montorinqini təşkil edib. Azərbaycanda biznes iqliminin mənimsənilməsi layhəsinin rəhbəri Boris Divyak Trend -a müsahibəsində sorğunun nəticələri barədə danışıb.

- Biznes iqliminin monitorinqi nəticələri nə yerdədir və Azərbaycan iqtisadiyyatının islahatı barədə hökumətə hansı tövsiyyələr təqdim olunacaq?

- Hazırda BMK-nın Azərbaycanda biznes iqliminin mənimsənilməsi üzrə layihəsi çərçivəsində ölkədə kiçik və orta biznes sahəsində araşdırmalar aparır. Monitorinq nəticəsində 1800 şirkətdə sorğu keçirilib. Sorğunun nəticələri ilə bağlı hesabat aprelin sonunda dərc ediləcək. Lisenziya və icazə sistemi araşdırılması suallardan biri idi. Araşırmalarımıza əsasən deyə bilərəm ki, Azərbaycanda 70 təşkilat tərəfindən verilən 100 müxtəlif lisenziya mövcuddur. Bazarda fəaliyyət göstərməkdən ötrü hər şirkət bir neçə lisenziya almaq məcburiyyətindədir. Orta hesabla icazənamələrin sayı ona çatır.

- Lisenziya mexanizmi və icazə sisteminin təkminləşdirilməsi üçün Azərbaycan hökumətinə hansı tövsiyyələr təqdim edilib?

- Layihəmiz nəticəsində təqdim edilən tövsiyyələrə əsasən Prezident Administrasiyası lisenziya sisteminin sadələşdirilməsini nəzərdə tutan lisenziya sahəsində islahatlar haqqında sərəncam hazırlayıb. İlk növbədə lisenziya və icazələrin ümumi siyahısının, təkrarlama hallarını təyin olunması, onlardan bəzilərinin sadələşdirilməsi və lisenziyaların verilməsində beynəlxalq təcrübəyə uyğunluğun yoxlanılmasına baxılacaq.

Bu sərəncamın qəbulu Azərbaycanın biznesə açıq olduğunu təsdiqləyəcək. Sahibkarlar uzun müddətdir ki, belə islahatlar gözləyir. İslahatlar yeni iş yerlərinin açılması və sahibkarlıq fəaliyyətinin təkminləşdirilməsi ilə nəticələnə bilər. Bütün bunlar hökumətin Azərbaycanda bizneslə bağlı problemləri başa düşdüyünü göstərir və hökumət iş adamları üçün şəraiti yaxşılaşdırmaqdan ötrü əlindən gələni edir.

- Digər ölkələrdə ichazə sisteminin təkminləşdirilməsi sahəsində BMK hansı təcrübəyə malikdir? BMK layihəsi tərəfindən təqdim edilən təkliflər Azərbaycanda icazə sistemini nə dərəcədə sadələşdirə bilər?

- Bu tip islahatlar keçmiş SSRİ, Şərqi və Qərbi Avropa ölkələrində aparılıb. Sözü gedən ölkələrdə hökumət fəaliyyətdə olan icazələrin 30 faizini bəzilərində isə 60 faizini ixtisara sala bildi. Nəticədə yalnız icazələrin bazasını təşkil edən 10-20%-i qaldı.

SSRİ dövründən qalan sistemin aradan qaldırılması ilə yanaşı ölkələr icazələrin verilmə sistemini də sadələşdirdilər. Misal üçün, qeydiyyat sistemində biz "vahid pəncərə" sistemini təkliv etdik və bəzi ölkələrdə bu icazə sistemi üçün də tövsiyyə edilmişdir. Nəticədə bütün lazımi sənədləri bir təşkilatdan almaq olar. Tövsiyyə olunan islahatlarla bağlı araşdırmaların nəticələri ölkələrin hökumətlərinə təqdim edilib və hazırda bu istiqamətdə tədbirlər görülür.

Bənzər təhlilləri biz Azərbaycan hökumətinə də təqdim edib öz tövsiyyələrimizi irəli sürmüşük. İcazə stisteminin sadələşdirilməsi və yaxşılaşdırılması istiqamətində nə etmək olarsa bildirmişik. Prezident fərmanının əsasında ölkədə mövcud olan lisenziya və icazələr haqqında tam məlumat əldə etmək məqsədi ilə nazirlik və təşkilatlar ixtiyarlarında olan icazələrin ümumi sayını təqdim etməlidirlər. Araşdırmalarımız qeyri-formal icazələrin mövcud olduğunu üzə çıxardı. Məsələn, bölgələrdə məmurlar ali orqanlardan xəbərsiz öz adlarından qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan qərarlar verirlər. İcazələrin tam siyahısının hazırlanması onlardan hansının qanuni və qeyri-qanuni olduğunu və hansının biri birini təkrarladığını üzə çıxaracaq. Misal üçün demək olar ki, qida sənayesi sferasında eyni icazə kənd təsərrüfatı və iqtisadi inkişaf nazirlikləri tərəfindən verilir. Uyğunlaşdırma yolu ilə, eləcə də qeyri-qanuni və gərəksiz icazələrin aradan qaldırılması nəticəsində icazələrin verilmə sisteminin sadələşdirilməsinə başlamaq olar.

Bu il və gələn il məsələ ilə bağlı sıx əməkdaşlığı davam etdirəcəyik. Görülən işlər nəticəsində icazələrin vahid reyestri yaradılacaq və ictimayyətə təqdim olunacaq. Reyestr iqtisadi fəaliyyətin sferaları üzrə tərtib edilərək konkret bizneslə məşğul olmaqdan ötrü on-line rejimində lazımi sənədlərin sayını və xərcələrini təyin etmək imkanı yaradacaq. İslahatlar nəticəsində icazə və lisenziyaları əldə etmək üçün çəkilən xərclər ən azı üç dəfə azalacaq.

- İcazə və lisenziyaların verilməsi üçün Azərbaycanda "vahid pəncərə" sisteminin yaradılması ehtimalı nə dərəcədədir?

- Bütün icazələrin verilməsi üçün "vahid pəncərə" sistemi heç də asan məsələ deyil və hazırda onun tətbiqi deyərdim ki, mümkün deyil. Yeganə yol icazələrin verilmə sisteminin sadələşdirilməsi istiqamətində addım atmaqdır. Məsələn, fövqəladə hallar nazirliyi ilə bağlı məsələdə olduğu kimi. Bir neçə icazənin alınması vacibdirsə, onların bir yerdən verilməsi daha məqsədə uyğundur. Təşkilatlarla bir başa əlaqə yaratmadan İnternet-resurslardan istifadə etməklə sadələşdirmənin digər növlərindəndən yararlanmaq olar.

Hazırki mərhələdə bütün icazələr üçün "vahid pəncərə" sisteminin yaradılması çətin və mümkünsüz olar.

- Azərbaycanın gördüyü tədbirlər DB və BMK-nın Doing Business ölkələrin reytinqi hesabatına əsasən 2009-cu ildə reytinq cədvəlindəki mövqeyini qorumağa yardım edəcək mi?

- Azərbaycanın ötən il əldə etdiyi müvəffəqiyyət böyük irəliləyişdir. Bu il eyni mövqeyi qorumaqdan ötrü yeni islahatlara ehtiyyac var. Çünki digər ölkələr Azərbacanın uğurlarını görür və eyni uğurları əldə etmək istəyirlər. Bu vəziyyətdə qabaqcıl mövqeyi əldən verməmək üçün islahatlarla yanaşı digər ölkələrdən daha artıq işlər görmək lazımdır. Fikrimcə mümkündür. Gürcüstan iki il ard-arda top-islahatçı kimi liderliyi saxlaya bilmişdir. Bu baxımdan Azərbaycan hökuməti çevik, vaxt itirmədən və effektiv davranmalıdır.

- Bu istiqamətdə BMK tərəfindən Azərbaycana hansı tövsiyyələr verilib?

- Azərbaycan hökumətinə müəyyən təklif və tövsiyyələr təqdim etmişik. İlk növbədə icazə və lisenziyaların verilmə sistemində islahatlar aparmaq olar. Hökumət sözü gedən sektorun islahatını həyata keçirməyə nail olsa islahatlar kommersiya sahəsinin və biznesin bütün sahələrinə siraət edəcək.

Bundan əlavə qeydiyyat və yoxlama sistemini "vahid pəncərə" vasitəsi ilə islahatını aparmağı nəzərdə tuturuq. Hazırda yoxlama sisteminin səlahiyyətlərinin sahibkarlar tərəfindən başa düşülməməsi çoxlu sayda cərimə və qanun pozuntuları ilə nəticələnir. BMK-nın digər layihələrinin əhatə etdiyi sferalarda müflisləşmə prosedurunun islahatı nəzərdə tutulur və bu istiqamətdə Azərbaycan hökuməti ilə danışıqlar aparılır. Azərbaycan iqtisadiyyatında eləcə də korporativ idarə etmə sistminin islahatı və kapital bazarının təkminləşdirilməsi aparılır.  

- Fikrinizcə hansı sayda icazələr Azərbaycan üçün qəbul ediləndir?

- Çətinlik ondadır ki, biz Azərbaycanda mövcud olan müxtəlif icazələrin sayını bilmirik. Beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq deyə bilərik ki, lisenziyaları necə və hansı müddətə vermək lazımdır. Orta hesabla icazələr 2-3 ay müddətinə verilir və onların müddətini 6-12 aya dək artırmaq lazımdır. Bəzi hallarda isə icazənin müddəti iqtisadi fəaliyyətin müddəti boyunca uzadılmalıdır.

Hazırda Azərbaycanda biznes fəaliyyətinin istənilən növü üçün orta hesabla 10 icazə almaq lazımdır və bu həddindən artıq çoxdur. Bu sayda icazə turizm sahəsində fəaliyyət göstərməkdən ötrü lazım deyil. Turizm sahəsində fəaliyyət üçün 1-2 icazə yetərlidir. Buna baxmayaraq restoran biznesində hər şey təhlükəsizlik qaydaları ilə əlaqəli olduğundan bu sayda icazəyə ehtiyyac var.

Mövcud olan icazələrin hamısını nəzərdən keçirdikdən sonra hər şey daha aydın olacaq.

Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti