Azərbaycan, Bakı, 20 may /Trend, müxbir T.Cəfərov/
Avropa İttifaqının (Aİ) iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri Mehrdad Emadi hesab edir ki, beynəlxalq sanksiyalar ən çox İranda sənaye sahəsinin inkişafına mənfi təsir göstərib.
"Fikrimcə, sanksiyalar ən çox İranda sənayenin inkişafına mənfi təsir göstərib. Belə ki, sanksiyalar nəticəsində İran hazırda Çindən çox aşağı keyfiyyətli sənaye məhsullarının idxalçısına çevrilib", - Emadi telefonla Trend-ə bildirib.
"Röyters" agentliyinin mayın 20-də yaydığı məlumata əsasən, Aİ yaxın gələcəkdə İrana qarşı yeni iqtisadi sanksiyalar layihəsi hazırlayıb təsdiq edəcək. Yeni layihədə İranın 100 şirkətinə qarşı sanksiyaların tətbiqi nəzərdə tutulur. BMT TŞ-nin 2010-cu il 9 iyun tarixli 1929 saylı qətnaməsindən sonra ABŞ Konqresi iyunun 24-də İrana qarşı birtərəfli sanksiyalar tətbiq etmək layihəsini təsdiqləyib. İndiyədək Avropa İttifaqı, Yaponiya, Koreya Respublikası, Hindistan və Avstraliya da İrana qarşı ABŞ-ın birtərəfli iqtisadi sanksiyalarına qoşulub.
Emadinin fikrincə, sanksiyalar İranın xarici ticarət xərclərinin artmasına və Aİ-dən İrana ixracat həcminin azalmasına səbəb olub. "Sanksiylar İranın xarici ticarət xərclərinin 45-70 faiz artmasına və Aİ-dən İrana ixracat həcmində isə orta hesabla 35-38 faiz azalmalara səbəb olub", - Emadi deyib.
Onun fikrincə, Aİ ölkələrindən İrana ixrac olunan mallar əsasən sənaye sahəsində strateji əhəmiyyət kəsb edən məhsullar olub.
Rəsmi statistikaya əsasən, 2010-cu ildə Aİ-nin İrana ixracatı orta hesabla 30 faizdən çox azalıb. Ötən il ərzində Aİ-dən İrana 12,4 milyard avro dəyərində ixracat həyata keçirilib. Bu rəqəm 2009-cu ildə isə 18,4 milyard avro təşkil edib. İranın xəbər saytlarının məlumatına əsasən, 2010-cu ildə İran və Aİ arasında əmtəə mübadiləsinin həcmi 36 faiz artaraq 20,28 milyard avroya çatıb.
Emadi hesab edir ki, sanksiyalar İranın nüvə proqramının inkişaf sürətinin aşağı düşməsinə də səbəb olub.
"Ərak ağır su zavodunda işlər demək olar ki, çox ləng gedir, bunun səbəbi isə bu zavoda lazım olan texniki avadanlıqların olmamasıdır. Xüsusi ilə sentrifuqlarla bağlı olan avadanlıqlar bu ölkədə yoxdur", - Emadi deyib.
Emadi İran rəsmilərinin sanksiyaların bu ölkəyə təsir etməməsi barədə çıxışlarını onların dəyərləndirmələrinin düzgün olmaması ilə izah edib.
"Hər bir layihənin işlənməsi üçün lazımi dəyərləndirmələr aparılır, gəlirlər və ziyanlar hesablanır və nəzərə alınır. İranın nüvə proqramının xərcləri (ziyanları) onun əldə edəcəyi potensial gəlirlərdən daha çoxdur. Bunu İran rəsmiləri nəzərə almalıdır", - Emadi deyib.
ABŞ və digər Qərb ölkələri İranı dinc nüvə proqramı adı altında hərbi məqsədlərlə nüvə silahının hazırlanmasında ittiham edirlər. Tehran nüvə proqramının yalnız dinc xarakter daşıdığını bəyan edərək bütün ittihamları rədd edir.
İndiyədək BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən İranın nüvə proqramının dayandırılması üçün altı qətmanə qəbul edilib. Onların dördü İrana qarşı iqtisadi və bəzi siyasi sanksiyaları nəzərdə tutur. Qətnamələrdən ikisi xəbərdarlıq xarakteri daşıyır.