Azərbaycan, Bakı, 02 iyun / Trend , müxbir İ.Xəlilova /
Xarici tərəfdaşlar "Azəri-Çıraq-Günəşli" yataqlar blokunun işlənməsi üçün PSA tipli müqavilə üzrə Azərbaycan Hökumətindən 1994-cü ildə imzalanmış müqavilə müddətinin uzadılmasını istəyirlər, çərşənbə axşamı Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) icraçı direktoru Şahmar Mövsumov bildirib.
"Bu məsələ hələ ki, ciddi müzakirə edilmir və müqavilənin fəaliyyət müddəti 2024-cü ildə bitir, - Mövsumov bildirib. - Bunun üçün hər şeyi ciddi hesablamaq vacibdir". PSA üzrə mövcud istəyi xarici tərəfdaşlar onunla izah edirlər ki, onlar yeni investisiyalar yatırmaq niyyətindədirlər və bunun üçün əmin olmaq istəyirlər ki, müqavilənin fəaliyyət müddəti qoyulmuş vəsaiti geri qaytarmağa kifayət edəcək.
Dövlət Neft Fondunun rəhbəri hesab edir ki, yüngül neft hasil edilən "Azəri-Çıraq-Günəşli" layihəsi müqavilənin icrasının başlandığı dövrə nisbətdə daha çox gəlir gətirir.
"Gəlirlər o qədər yüksəkdir ki, onlar sərmayə qoyurlar və qeyd olunan sərmayəni həmin ildə əldə edirlər, bu səbəbdən 20 il gözləməyə ehtiyac olmur və artıq əldə edilmiş gəlirlərdən xərcləyirlər", - Mövsumov deyib.
Bununla bərabər, 2008-ci ilin martında xarici tərəfdaşların "Azəri-Çıraq-Günəşli" üzrə investisiyalarının əvəzinin tam ödənilməsi ilə əlaqədar "sıfır balans" dövrünə keçid mərhələsi olub. "Hazırda xüsusi komissiya Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin (ABƏŞ) aktivlərinin texniki ötürülməsi üzərində işi davam etdirir", - Mövsumov deyib. Onun fikrincə, bu böyük prosesdir, çünki söhbət Azərbaycan Hökumətinə verilən bir neçə milyard dollar dəyərində olan mülkiyyətdən gedir və bu səbəbdən bütün təfsilatları dəqiqləşdirmək lazımdır.
"2009-cu ildə (Azəri-Çıraq-Günəşli) təxminən 40 milyon ton neft hasil olunacaq, bu isə 1 barel üçün orta dünya qiymətində (50 dollar) böyük məbləğ deməkdir. Xarici tərəfdaşların əlavə investisiyaları 10 milyard dollar təşkil edir, lakin onlar əvəzini qısa müddətdə əldə etmək üçün hər il 1-2 milyard dollar vəsait sərmayə yatıracaqlar ", - ARDNF-in rəhbəri bildirib
Onun sözlərinə görə, il ərzində investisiyaların geri qaytarılması əsasında, onların qoyuluşunu Azərbaycan Hökumətinin aktivləri kimi hesab etmək olar və buna uyğun olaraq "sıfır balans" statusu dəyişməyəcək.
Mövcud prosesə hazırlıq üçün ARDNF, SOCAR və ABƏŞ-in nümayəndələrindən ibarət işçi qrupu yaradılıb. Bu strukturlar hazırda aktivlərin hökumətin balansına verilmə formasını və ondan sonra fəaliyyət sxemini müzakirə edirlər.
İnvestisiyaların əvəzinin ödənilməsi prosesinin sürətlənməsinə dünya bazarlarında neftin qiyməti təsir edib. Sıfır balansın müddətinin ötən il yaranmasına baxmayaraq, ABƏŞ və onun tərkibinə daxil olan tərəfdaşlar gəlir vergisini ödəməkdə davam edirlər. Bir müddət əvvəl vergilər nazirinin müavini Zahir Məmmədxanovun dediyinə görə, texniki heyət səviyyəsində amortizasiya üçün nəzərdə tutulmuş məbləği çıxmaq şərti ilə ödənişin yeni mexanizmi razılaşdırılıb.
"Qərar qəbul edilib ki, 2018-ci ilə qədər onlar amortizasiya xərclərini hissə-hissə ödəyəcəklər, - Məmmədxanov bildirib. - Bu mexanizm artıq fəaliyyət göstərir və şirkətlər vergiləri gəlir və xərc fərqləri ilə ödəyirlər, xərclər isə proporsional olaraq amortizasiya ayrılmalarına qoyulur".
2008-ci ildə ABƏŞ-in gəlirlərindən vergilər vasitəsilə dövlət büdcəsinə 2240,4 milyon manat daxil olub. 2008-ci ilin birinci rübünün yekunlarına görə, ABƏŞ xətti ilə dövlət büdcəsinə 555 milyon manat daxil olub, ikinci rübdə 486,9 milyon manat, üçüncüdə 1107,1 milyon manat (4-cü rüb üçün avansı hesaba almaqla) daxil olub.
Bu xətt ilə 2009-cu ildə dövlət büdcəsinə daxilolmaların 1,23 milyard həcmində olması gözlənilir.
İyunun 02-nə olan rəsmi məzənnə 0,8035 AZN/USD təşkil edir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]