Bakı. Trend:
Dünya ən böyük denge qızdırması epidemiyası ilə mübarizə aparır. 2024-cü ildə 12,4 milyon hadisə qeydə alınıb. 2023-cü ildə bu rəqəm dünya üzrə 6,5 milyon olub.
Trend “The Guardian”a istinadən xəbər verir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının hesablamalarına görə, 4 milyard insan denge qızdırması və onunla əlaqəli viruslara yoluxma riskinə məruz qalıb, 2050-ci ilə qədər isə onların sayı 5 milyarda çatacaq. ÜST-nin baş direktoru Tedros Adhanom Gebreyesus deyir ki, son illərdə xəstəliyin sürətlə yayılması narahatedici tendensiyadır.
Virusu yayan ağcaqanadlar artan urbanizasiyadan, eləcə də iqlim dəyişmələrindən faydalanır. Alimlərin fikrincə, eyni zamanda, piylənmə və digər xroniki xəstəliklərin yüksək göstəriciləri insanları daha həssas edir.
Oktyabrın 3-də ÜST “denge qızdırmasının artması”, Zika və çikungunya kimi eyni ağcaqanadlar tərəfindən yayılan digər xəstəliklərlə mübarizə üzrə qlobal strategiyaya start verib. Nəzarətdən tutmuş ağcaqanadlarla mübarizə səylərinə qədər plandakı tədbirlərə gələn il ərzində 55 milyon dollar tələb ediləcək.
Bu il və keçən il denge xəstəliyinə yoluxma hallarının çoxu Latın Amerikasında olub, yüksək rəqəmlər Afrika və Cənub-Şərqi Asiyanın bəzi bölgələrində də qeydə alınıb. Lakin infeksiyalar bütün dünyada, o cümlədən kontinental Avropada yaranır.
Oksford Universitetinin Ho Şi Min şəhərindəki klinik tədqiqat bölməsinin denge xəstəliyi üzrə tədqiqat qrupunun rəhbəri professor Sofi Yakub bildirib ki, dünya iqlim böhranı, artan miqrasiya və urbanizasiya da daxil olmaqla bir çox amillərin birləşməsi ilə üzləşir. İqlim dəyişmələri təkcə ağcaqanadların yeni ərazilərdə sağ qalmasına kömək etmir, həm də yeni çoxalma sahələri yaradaraq, daşqınlar kimi ekstremal hava hadisələrinə səbəb ola bilər. İstilik dalğaları virusu yayanların çoxalma dövrlərini sürətləndirə bilər.
Denge qızdırmasının müalicəsi yoxdur və adətən xəstəxanadakı qulluq orqanizmin infeksiya ilə mübarizə apardığı müddətdə bədəni dəstəkləyir.
Denge qızdırmasına qarşı iki peyvənd artıq bazara buraxılıb, lakin onlardan biri, “Dengvaxia” yalnız bundan əvvəl yoluxmuş insanlar üçün faydalıdır, əks halda, bu, ağır infeksiya riskini artıra bilər. Bu, xüsusilə kütləvi immunizasiya kampaniyaları üçün onun faydasını məhdudlaşdırır.
İkincisi – “Qdenga” daha perspektivli hesab olunur və Braziliyada denge qızdırması bölgələrində xəstəlik hallarına nəzarət etmək üçün istifadə edilir.
Hazırda yeni dərmanların olmadığına görə, xəstəlik bölgələrindəki bir çox insan çox vaxt səhiyyə mütəxəssislərinin məsləhəti ilə və elmi sübutların olmamasına fonunda papaya çayı kimi ənənəvi vasitələrdən istifadə edirlər.