Azərbaycan, Bakı, 17 oktyabr / Trend , müxbir E.Ostapenko/
Rusiyanın İran siyasəti üzrə analitiki Vladimir Yeseyev hesab edir ki, İranın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına qəbul olmaq üçün şansı çox aşağıdır.
"Hazırda İran çox ciddi siyasi təcridə məruz qalıb. Əgər belə bir dövlət ŞƏT-na qəbul olunarsa, bu təcrid qeyri ixtiyari olaraq digər dövlətlərə də təsir edəcək. Ona görə də, indi İranın ŞƏT-na qəbul olunması real görünmür", - Rusiya beynəlxalq təhlükəsizlik mərkəzinin baş elmi işçisi Yeseyev Moskvadan Trend -a telefon vasitəsilə deyib.
Əfqanıstan, Hindistan, Monqolustan və Pakistanla yanaşı İran da 2001-ci ildə yaradılan ŞƏT- regional beynəlxalq təşkilatında müşahidəçi statusuna malikdir. Amma İran rəhbərliyi Qazaxstan, Çin, Qırğızıstan, Rusiya, Tacikistan və Özbəkistanın daxil olduğu bu təşkilatın tam hüquqlu üzvü olmaqda maraqlı olduğunu dəfələrlə bildirib.
Bu yaxınlarda ŞƏT-nın Pekində keçirilən iclasında İran prezidentinin birinci müavini Pza Rəhimi deyib ki, İran özünün ŞƏT-dakı statusunun qaldırılmasında maraqlıdır. Hələ keçən il İran ŞƏT-nın tam hüquqlu üzvü olmaq üçün bu təşkilatın katibliyinə ərizə ilə müraciət edib.
Yeseyev hesab edir ki, bir il keçməsinə baxmayaraq, İranın şansları əvvəlki kimi aşağıdır. Belə ki, İranın bu təşkilata daxil olmasına iki aparıcı ölkə- Rusiya və Çin mane olurlar. Iranla əlaqələr kifayət qədər mürəkkəbdir və əgər İran ŞƏT-na qəbul olunarsa, təşkilat öz üzərinə həll etməli olduğu bir problem götürmüş olacaq. Ekspertin fikrincə, ŞƏT öz üzərinə belə bir məsuliyyət götürmək istəmir.
İranın təcrid olunması onun beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən pislənən nüvə proqramı hazırlaması ilə əlaqədardır. BMT TŞ İrandan uranın zənginləşdirilməsini dayandırmağı tələb edən beş qətnamə qəbul edib. Qətnamələrdən üçündə İrandan uranın zənginləşdirilməsini dayandırması tələb olunur, qalan iki qətnamədə isə İrana xəbərdarlıq olunur.
ABŞ və digər qərb ölkələri İranı hərbi məqsədlərlə nüvə proqramı hazırlamaqda ittiham edirlər və bu ölkəyə qarşı yeni sanksiyaların tətbiq olmasının mümkünlüyünü müzakirə edirlər. İran isə onun nüvə proqramının dinc məqsədlərə xidmət etdiyini və olkənin elektrik enerjisilə təmin olunmasına yönəldiyini bildirir.
Yeseyevin fikrincə, nüvə proqramı ilə bağlı vəziyyət normallaşmayana qədər, İranın ŞƏT-nın tam hüquqlu üzvü olması barədə danışıq ola bilməz. O deyib ki, bu məsələnin nə zaman və necə öz həlli tapacağını isə proqnoz etmək çox çətindir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]