Azərbaycan, Bakı, 21 oktyabr /Trend, müxbir K.Zərbalıyeva/
ATƏT-in Bakı ofisi ötən il məhkəmələrin fəaliyyətinin monitorinqi ilə bağlı yekun hesabatını açıqlayıb.
ATƏT-in rəsmi internet saytının cümə axşamı yaydığı məlumata görə, monitorinq zamanı ədalət mühakiməsi standartları ilə bağlı bir sıra problemlər aşkarlanıb.
Həmin problemlər sırasında təqsirləndirilən şəxslərə vaxtında və tam şəkildə hüquqlarının izah olunması, işgəncə və pis rəftarla bağlı təqsirləndirilən şəxslərin iddialarının araşdırılmaması, müstəqil və qərəzsiz məhkəmə hüququ ilə bağlı, təqsirsizlik prezumpsiyası, tərəflərin bərabərliyi ilə bağlı pozuntular yer tutur.
Monitorinq zamanı müəyyən edilib ki, bəzi məhkəmə proseslərində təqsirləndirilən şəxs müdafiəçi ilə təmin olunmur, müdafiəçiyə təqsirləndirilən şəxsin müdafiəsinə müvafiq şəkildə hazırlaşmaq üçün kifayət qədər vaxt verilmir, qəbul edilmiş məhkəmə qərarları əsaslandırılmır.
Təşkilat məhkəmənin müstəqilliyi və tərəflərin bərabərliyi ilə bağlı məsələlərin həllini tapmamasından narahatlıq bildirir.
ATƏT təqsirləndirilən şəxslərin və şahidlərin işgəncə və ya insan ləyaqətini alçaldan rəftara məruz qalmaları ilə bağlı etibarlı ittiham halları və məhkəmə tərəfindən ittihamların düzgün və ya müvafiq araşdırılmaması hallarından narahatdır.
ATƏT-in Bakı ofisi təqdirəlayiq hal kimi qeyd edir ki, 2006-2007-ci illərdə məhkəmələrin monitorinqi üzrə 2008-ci ilin aprel ayında dərc olunmuş sonuncu hesabatda əksini tapan bəzi narahatlıqlar və tövsiyələrdə qeyd olunan məsələlər həllini tapıb.
Hesabatda vəkillərin və hakimlərin sayının artırılması və məhkəmə iclas zallarından tam uyğun istifadə məqsədilə məhkəmə binalarının təmir edilməsi müsbət hal kimi qeyd olunub.
Monitorinq nəticəsində aşkarlanmış nöqsanların həll olunması məqsədilə ATƏT aşağıdakı tövsiyələrlə çıxış edib.
Hakimlər işlərə müstəqil və qərəzsiz baxmalıdırlar, müdafiə olunan şəxsin təqsirinə dair öz mövqelərini ehtiva edən iradlar bildirməkdən çəkinməlidirlər.
Təqsirləndirilən şəxsə tətbiq olunan həbs qətimkan tədbiri, hər bir işdə fərdi risk qiymətləndirmələrinə əsaslanmalı və ondan istifadə müvafiq yerli qanunvericilik və beynəlxalq standartlara uyğun olaraq, mümkün qədər məhdudlaşdırılmalıdır.
Cinayət işlərində hakimlər hər iki tərəfə bərabər münasibət göstərməlidirlər. Məsələn, müdafiə tərəfinə məhkəmə prosesində dindirmək üçün öz şahidlərinin siyahısını işə daxil etməyə imkan verilməlidir. Məhkəmə ittiham və müdafiə tərəfinin siyahısında olan bütün şahidləri çağırmalıdır.
Əlavə şahid dindirmək üçün tərəflərin qaldırdıqları vəsatətlərə hakim tərəfindən fərdi olaraq baxılmalı və bu vəsatətlərin qəbul edilməməsi əsaslandırılmalıdır. Müdafiə tərəfinə işlə tam tanış olmaq imkanı yaradılmalıdır.
İttiham tərəfi əksini sübut etmədikcə, hakimlər işgəncə, ləyaqəti alçadan və qeyri-insani rəftar nəticəsində əldə olunan sübutları iş materiallarından çıxarmalıdırlar. Eyni zamanda, hakimlər bu cür iddiaların vaxtında və müstəqil şəkildə araşdırılmasını təmin etməlidirlər.