Azərbaycan, Bakı, 15 sentyabr /Trend, müxbir İ.Xəlilova/
Azərbaycan hökuməti milli valyutanın ABŞ dollarına nisbətdə proqnozlaşdırılmış məzənnəsini 2012-ci ildə 0,79 manat səviyyəsində dəyişməz saxlamağı planlaşdırır. Bu barədə Trend-ə cümə axşamı ölkə hökumətindən bildirilib. Bu proqnozlar 2012-ci il dövlət büdcəsinin makroiqtisadi proqnozlar layihəsinə daxil edilib.
2011-ci il üçün manatın məzənnəsinin 0,79 manat səviyyəsində müəyyən edilməsinə baxmayaraq, may ayından etibarən məzənnə bu müstəvidən aşağıda qərarlaşıb. Milli valyutanın məzənnəsi ötən ilin sentyabrından il boyu yavaş tepmlərlə möhkəmlənir. İl ərzində manatın məzənnəsi 2,09 faiz möhkəmlənib. 2011-ci ildə dollar 1,4 faiz ucuzlaşıb.
Bir tərəfdən, manatın möhkəmlənməsi inflyasiyanı saxlayan amildir, digər tərəfdən, dünya miqyasında kifayət qədər ciddi proseslər cərəyan edir; ötən həftəyə qədər qabaqcıl dünya valyutalarına nisbətdə dolların qiyməti ciddi şəkildə aşağı düşüb. Bu səbəbdən bütün dünyada dollarla olan aktivlərin yenidən qiymətləndirilməsi prosesi gedib.
Lakin ABŞ valyutası avrozonanın ətraf ölkələrinin borc problemləri və bu ilin sonunda Almaniya nümayəndəsi Yurgen Ştarkın Avropa Mərkəzi Bankı idarə şurasının üzvlüyü vəzifəsindən getməsi fonunda tədricən öz mövqelərini dünya bazarında bərpa edir.
Bu il olduğu kimi, gələn il də Azərbaycana konsolidasiya edilmiş büdcə gəlirlərində yerləşdirilmiş böyük həcmdə "neft dollarlarının" və Azərbaycan iqtisadiyyatına xaricdən iri investisiyaların axını gözlənilir.
Bu gün bazarda get-gedə daha çox portfel investorları meydana çıxır ki, bunlar da dövlət istiqrazlarına yerləşdirilir, onların emitenti Azərbaycan Maliyyə Nazirliyidir. Buna görə də bu möhkəmlənmə prosesi obyektiv xarakter daşıyır.
Hər bir halda Azərbaycan Mərkəzi Bankı milli valyutanın məzənnəsini onun ifrat dəyişikliyinin - ucuzlaşma və ya bahalaşma yönündən asılı olmayaraq - qarşısını almaq üçün nəzarətdə saxlayır. Kursun sabit səviyyədə saxlanılmasına dəstək ölkənin valyuta bazarına əlavə axınlarla verilir. Belə ki, ötən il müdaxilələrin həcmi bir milyard dolları ötüb.
Valyuta siyasəti həyata keçirərkən AMB əsas diqqəti inflyasiya prosesləri və ölkənin rəqabət qabiliyyətinin qorunmasına yönəldir.
Bununla yanaşı, AMB Azərbaycan manatının mübadilə məzənnəsinin təyinində ikivalyutalı (dollar/avro) səbətin tətbiqindən tamamilə imtina edib və 2011-ci il yanvarın 10-dan etibarən mübadilə məzənnəsinin ikitərəfli (manat/dollar) hədəfinə keçib.
İkivalyutalı səbət ölkədə 2008-ci ilin martından istifadə olunurdu.
Makroiqtisadi təhlillər göstərir ki, dollar/manatın məzənnəsinin ikitərəfli hədəfi indiki şərtlərdə AMB-nin məqsədləri ilə daha dəqiq uyğunlaşır, xüsusən, inflyasiyanın səviyyəsinə təsir göstərmə məqsədinə. Həmin mexanizm AMB-yə gələcəkdə uzunmüddətli sərbəst dəyişkən məzənnə sisteminə keçməyə də imkan verəcək.
Dünyanın əksər ölkələri ixracı və iqtisadi artımı milli valyutanın qiymətinin azalması yolu ilə aktiv stimulyasiya edir. Ancaq AMB hesab edir ki, bu tədbirlərin təminini yalnız məzənnə siyasətinə bağlamaq yanlışdır. Məzənnə siyasəti vasitəsilə yalnız bu proseslərə müəyyən töhfə vermək olar. "Mərkəzi Bank tərəfindən ölkənin iqtisadi strukturuna müvafiq şəkildə həyata keçirilən məzənnə siyasəti ixracatın genişləndirilməsi və iqtisadi artımın tezləşdirilməsi məqsədlərini güdür", - AMB ekspertləri belə hesab edir.